افق‌های سعید مناطق آزاد با راهبردهای تحول‌آفرین دکتر محمد

به گزارش اخبار مناطق آزاد، با تشکیل دولت سیزدهم به ریاست سیدابراهیم رئیسی، دلسوزان مناطق آزاد و علاقه‌مندان به سرنوشت آنها، نگران مشخص شدن دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بودند؛ چراکه طبق قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، دبیرخانه شورایعالی باید ذیل وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار می‌گرفت و درواقع پیش از شروع به‌کار دولت، مدیریت فرابخشی این نهاد و به تبع آن سازمان‌های مناطق آزاد، تنزل جایگاه یافته و تضعیف شده بود. اما در نهایت دکتر سعید محمد، سردار سپاه و فرمانده سابق قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) که پیش از این کارنامه درخشانی از خود به‌جای گذاشته بود، به عنوان مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی منصوب شد.

یکی از مهم‌ترین امیدواری‌های حضور دکتر محمد معطوف به سبقه ولایتمداری ایشان، افتخار حضور در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به‌ویژه خدمت در بزرگترین مجموعه خدمات فنی-مهندسی و اجرای طرح‌های زیرساختی و عمرانی کشور، یعنی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص) بود؛ چراکه پیش از این به دلیل قرابت‌های رژیم قانونی و حمایت از جریان‌های سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی در مناطق آزاد و این واقعیت که مناطق آزاد در دوران هاشمی رفسنجانی ایجاد شده بودند، از سوی مخالفین به عنوان جریان لیبرالی و ضد‌ولایت فقیه معرفی می‌شدند؛ غافل از اینکه این بنگاه‌های اقتصادی در دوران ولایت و امامت مقام معظم رهبری در اقتصاد جمهوری اسلامی ایران به منصه‌ظهور رسیدند. از سوی دیگر حضور یک فرمانده سپاه که مدیر بزرگترین هلدینگ خدمات عمرانی کشور بوده و در طرح‌های زیرساختی ملی بسیاری فعالیت داشت، امیدها به وجود نگاه چند‌وجهی، فرابخشی، فرامنطقه‌ای و کلان در مناطق آزاد را که به شدت تحت‌تاثیر و فشارهای محلی، استانی و کشوری از سوی نهادها و گروه‌های سیاسی بودند، چند برابر نمود.

اکنون دقیقا یک‌سال از مدیریت سعید محمد بر مناطق آزاد و ویژه اقتصادی می‌گذرد و طی این ۳۶۵روز، اقداماتی سازمان یافته در راستای تقویت مناطق آزاد انجام شده که حاصل آن در قدم اول، دستیابی به تراز تجاری مثبت مناطق آزاد تجاری-صنعتی ایران برای اولین‌بار و پس از گذشت ۳۰سال فعالیت این مناطق می‌باشد. اما اگر بخواهیم این اقدامات را در چند شاخص عمده لحاظ کنیم، می‌توان به مواردی به شرح ذیل اشاره نمود:

تقویت جایگاه قانونی و ساختار قوانین مناطق آزاد

در حوزه قانون، مناطق آزاد با چند معضل اساسی روبه‌رو بوده‌اند. نخستین موضوع، عدم اجرای کامل و تفسیر به‌رأی در اجرای قانون و تمکین نکردن سایر نهادها به قانون و مقررات مناطق آزاد است که نتیجه آن تضعیف استقلال و آزادی اقتصادی مناطق آزاد می‌باشد. در این راستا، طی سال‌های اخیر متاسفانه بر پایه تبصره ماده‌۲۳ قانون برنامه ششم توسعه ایران، دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با تنزل جایگاه خود، به ذیل وزارت امور اقتصادی و دارایی منتقل گردید و طبق همین قانون که در مجلس دهم تصویب شد، علی‌رغم تحول در سوگیری سیاسی نمایندگان در مجلس یازدهم، باز هم موضوع قرار گرفتن دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ذیل وزارت اقتصاد در قانون سنواتی بودجه‌۱۴۰۱ تکرار می‌گردد؛ چراکه نمایندگان مجلس انقلابی در اثر لابی وزیر جوان انقلابی اقتصاد که خود عامل اصلی تصویب تبصره ماده‌۲۳ قانون برنامه ششم توسعه بود، برخلاف روح و فلسفه مناطق آزاد (فرابخشی بودن و استقلال نهادی و قانونی) رای دادند.

در باب اثرات سوء این تصمیم به ظاهر قانونی و در عمل بر ضدقانون مناطق آزاد باید تصریح کرد که نه تنها مشکلات مناطق چند‌برابر گردیده بود، بلکه اصالت و اعتماد به قانون مناطق آزاد در منظر سرمایه‌گذاران موجود و شرکت‌هایی که به دنبال حضور در مناطق آزاد بودند، غیرقابل اعتبار می‌نمود؛ چراکه قانون مناطق آزاد در عرصه عمل از قابلیت اجرایی و ارائه مزایا و معافیت‌های خود به سرمایه‌گذاران، برخوردار نبود.

دومین موضوع در حوزه قانون، تعدی‌های غیرقانونی به مزایای قانونی مناطق آزاد است. طبق قانون مناطق آزاد هرگونه سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد، معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد، اما این مزیت مهم، از سوی دولت و مجلس به صورت توامان، نقض گردیده است. در این میان و پس از اقدامات مجلس دهم و در قامت مرکز پژوهش‌های مجلس، مدیر سابق که هم‌اکنون ردای وزارت اقتصاد را بر تن نموده، در طول یک‌سال اخیر به شدت کوشیده است علاوه‌بر تسلط غیراصولی بر دبیرخانه شورایعالی، حتی معافیت ۲۰ساله (بر درآمد) مالیاتی را که یکی از اساسی‌ترین مزیت‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد است، به ۵سال تقلیل دهد! موضوعی که در لایحه پیشنهادی ایشان به معاون اول رئیس‌جمهور مشاهده شده بود و در عین حال در جریان اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده و قوانین بودجه سال‌های‌۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مناطق آزاد مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شده‌اند‌‌.

در مقابله با این همه هجمه به جایگاه قانونی و قانون مناطق آزاد، دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جنگیده است تا نمایندگان مجلس و مسئولین دولتی را به حفظ حریم قانون مناطق آزاد و مزیت‌های آن متقاعد نماید و خوشبختانه با پیگیری‌های متصل و هدفمند، توانست ابلاغیه ریاست جمهوری را در ارتباط با اجرای درست و دقیق ماده‌۶۵ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مبنی‌بر تفویض اختیارات دستگاه‌های اجرایی به مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد، اخذ کند. طبق این قانون:

الف) مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد به نمایندگی از طرف دولت، بالاترین مقام منطقه محسوب می‌شوند و کلیه وظایف، اختیارات و مسئولیت‌های دستگاه‌های اجرایی دولتی مستقر در این مناطق به استثنای نهادهای دفاعی و امنیتی به عهده آنها است.

سازمان‌های مناطق آزاد منحصرا بر‌اساس قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-‌صنعتی و اصلاحات بعدی آن و قانون کار اداره می‌شوند.

تبصره۱) واگذاری وظایف، اختیارات و مسئولیت‌های دستگاه‌های تحت نظر مقام معظم رهبری، با موافقت ایشان صورت می‌پذیرد.

تبصره۲) اختیارات فرماندار در مورد مصوبات شوراهای اسلامی شهر و روستا در مناطق آزاد به مدیر سازمان منطقه آزاد واگذار می‌شود.

توفیق دکتر سعید محمد در اخذ ابلاغیه ریاست جمهوری جهت اجرای ماده‌۶۵ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور را می‌توان مهم‌ترین و اساسی‌ترین اقدام وی برای تحکیم جایگاه قانونی مناطق آزاد در مقابل مخالفین این مناطق دانست. دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی همچنین کوشیده است برای اجرایی‌سازی بندهای قانونی مناطق آزاد، که مرتبط با سایر نهادهای دولت و غیردولتی است، با توسعه تعاملات سازنده، توافق‌نامه‌های متعددی را جهت تسهیل اجرای قانون و آسان شدن فرآیندها برای فعالین اقتصادی مناطق آزاد به امضاء برساند‌‌.

البته در جریان انشاء و تصویب بودجه سال‌۱۴۰۱، دبیرخانه تحت زعامت دکتر محمد موفق به توجیه و اقبال تغییر و اصلاح تبصره ماده‌۲۳ قانون برنامه ششم توسعه شد و بر این اساس هیات دولت به تغییر جایگاه دبیرخانه ذیل نهاد ریاست جمهوری رأی داد و به عنوان پیشنهاد به مجلس ارائه نمود؛ اما در کش و قوس‌های ناشی از اشتراک منافع وزیری که پیش از این خوراک فکری نمایندگان را تهیه می‌کرد و هنوز از اقبال خوبی در میان افراد و گروه‌های ذی‌نفوذ مجلس برخوردار است؛ نه تنها این ماده لایحه از جریان تصویب در صحن علنی مجلس شورای اسلامی حذف شد، بلکه داستان مالیات بر ارزش افزوده نیز دوباره تکرار گردید؛ موضوعی که بیانگر عزم راسخ جهت تضعیف جایگاه و بازدارندگی برای ایفای نقش مناطق آزاد در حوزه اقتصاد داخلی و بین‌المللی کشور است.

بازنگری در استراتژی جامع توسعه مناطق آزاد

استراتژی توسعه مناطق آزاد طی سه‌دهه گذشته مبتنی‌بر قانون مناطق آزاد و نیز طرح جامع خودشان بوده است و در این مدت علی‌رغم تحول محیط و شرایط اقتصادی در داخل کشور و خارج از آن، استراتژی‌های توسعه اقتصادی مناطق آزاد مورد بازنگری قرار نگرفته بود. این آسیب مهم و عدم به‌روزرسانی برنامه‌های کلان در مناطق آزاد می‌توانست آنها را از ساختار اقتصادی ایران و دگرگونی‌های سریع محیط اقتصادی دور سازد و عملکرد آنها مابه‌ازای مطلوبی برای اقتصاد ملی نداشته باشد.

به همین جهت دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با همکاری صاحب‌نظران و فعالین اقتصادی مناطق آزاد دست به بازنگری راهبرد کلان توسعه مناطق آزاد زد و توانست برنامه تحول مناطق آزاد کشور را تدوین و ابلاغ نماید. در این برنامه ۷راهبرد کلان در ارتباط با مناطق آزاد مورد تاکید قرار گرفت که از قرار ذیل است:

۱) توسعه زیرساخت‌های مناطق آزاد با توسعه درآمد‌های پایدار و تنوع‌بخشی به منابع درآمدی؛

۲) ارتقای جایگاه حاکمیتی و نقش هماهنگی دبیرخانه؛

۳) بهبود جریان سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی با رویکرد دانش‌بنیان و صادرات‌محور؛

۴) اجرای کامل قوانین و بازنگری در دستورالعمل‌های مرتبط با مناطق آزاد؛

۵) توسعه ارتباطات خارجی و بین‌المللی‌سازی مناطق آزاد؛

۶) ارتقای بلوغ دیجیتالی؛

۷) توسعه پایدار و متوازن در مناطق آزاد.

ایجاد سیستم مالی بین‌المللی در مناطق آزاد کشور

همچنین، دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی طی یک‌سال گذشته کوشیده است سازوکار مالی بین‌المللی را در مناطق آزاد، براساس بورس، بانک آفشور و بیمه بین‌المللی ایجاد نماید. در این راستا اول شهریورماه سال‌۱۴۰۱، شورای‌عالی بورس، راه‌اندازی بورس بین‌الملل در مناطق آزاد کشور را تصویب کرد. بورس بین‌الملل مناطق آزاد پنجمین بورس کشور است که با هدف تامین مالی ارزی پروژه‌های صنعتی و عمرانی با سرمایه اولیه ۳۰میلیون یورو در مناطق آزاد راه‌اندازی می‌شود و از طریق انتشار ابزارهای ارزی، زمینه جذب سرمایه‌های خارجی و همچنین شرکت‌های واجد شرایط در حوزه‌های مختلف اقتصادی، صنعتی و انرژی را فراهم می‌آورد. راه‌اندازی بورس بین‌الملل در مناطق آزاد، بستر لازم را برای اتصال به اقتصاد جهانی و بین‌المللی کردن بازار سرمایه در این مناطق ایجاد می‌کند و از طریق پیوند با بازارهای جهانی، جذب سرمایه‌های خارجی و فناوری پیشرفته، زمینه افزایش صادرات کالا و خدمات در کشور را فراهم می‌نماید.

نکته حائز اهمیت اینکه نهادهای مالی همچون بورس، حمایت‌های بیمه‌ای و حضور بانک‌های خارجی در قالب بانک آفشور، می‌توانند بسترهای اعتمادساز اولیه برای هر‌گونه همکاری اقتصادی و فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در مناطق آزاد کشور را فراهم نماید؛ درواقع تکمیل زیرساخت‌های نرم‌افزاری حضور و مراودات سرمایه‌گذاران با این مناطق به شرکت‌های داخلی و خارجی، پیام عزم جدی مبتنی‌بر شفافیت و استمرار روابط مالی، بیمه‌ای را ارائه کرده و فرصت مغتنمی جهت تمرین این مدل تعملات در مسیر همکاری‌های بین‌المللی کشور پدیدار می‌کند.

وارد کردن مناطق آزاد در دیپلماسی اقتصادی ایران

از ابتدای دولت سیزدهم، «دیپلماسی اقتصادی» محور سیاست خارجی ایران را تشکیل داده است. در راستای این امر، دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با تکیه بر ظرفیت‌های قانونی و نیز موقعیت‌های ژئواکونومیک مناطق آزاد، تلاش کرده است این مناطق را در جریان رایزنی‌های اقتصادی ایران با کشورهای همسایه و هدف وارد نماید. همچنین در این راستا ایجاد مناطق آزاد مشترک با کشورهای همسایه، یکی دیگر از راهبردهای دبیرخانه شورایعالی برای بین‌المللی‌سازی مناطق آزاد و استفاده از ظرفیت آنها در تقویت دیپلماسی اقتصادی ایران می‌باشد.

یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته را می‌توان همکاری با کشور قطر جهت میزبانی از بزرگترین رویداد بین‌المللی جهان یعنی مسابقات جام‌جهانی۲۰۲۲ فوتبال عنوان کرد که در سطح عالی‌ترین مقامات دو کشور و بهره‌گیری از امکانات و زیرساخت‌های مناطق آزاد کیش و قشم در زمینه امور هتلداری تماشاگران (جذب توریست خارجی، توریست ورزشی و…) این بازی‌ها در دستورکار دبیرخانه شواریعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی قرار گرفت. درواقع حضور مناطق آزاد در عرصه بزرگترین جشنواره ورزشی دنیا که دارای منافع و اثرات خبری-رسانه‌ای، گردشگری و اقتصادی بسیار زیادی است، فصل نوینی از اثبات توانمندی‌ها و ظرفیت‌های مناطق آزاد جمهوری اسلامی ایران در مسیر همکاری‌های منطقه‌ای کشور و گامی عملی در اجرایی نمودن راهبردهای سیاست خارجی مورد تاکید مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور، یعنی گسترش همکاری با کشورهای همسایه و منطقه است.

راه‌اندازی مناطق آزاد جدید

با وجود این‌که مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ابتدای مسئولیت خود به غیراصولی بودن افزایش تعداد مناطق آزاد تاکید داشت، اما طبق قانون و ایجاب مسئولیت، طی یک‌سال اخیر تلاش نمود مناطق آزاد را با تعیین مدیران اجرایی مناسب، وارد مراحل اولیه راه‌اندازی نماید؛ اما در ارتباط با مناطق آزاد جدید مهم‌ترین اقدام دبیرخانه شورایعالی، تعیین منابع درآمدی پایدار در قالب بودجه سنواتی سال‌۱۴۰۱ بود که متاسفانه مجلس با سه پیشنهاد دبیرخانه مخالفت نمود‌‌!

فراتر از این عدم همکاری که آینده مناطق آزاد جدید را می‌تواند شبیه فرآیند غلط ایجاد مناطق آزاد کنونی نماید (که در این مدل غلط، دولت هیچ اقدام و برنامه‌ای برای ایجاد زیرساخت‌ها نکرده و سازمان عامل موظف به اجرا و تامین هرگونه زیرساخت شد، موضوعی که فرآیند زمانی و صرف هزینه گزافی از منابع درآمدی مناطق آزاد را به خود معطوف کرد و به جای دو الی پنج‌سال، دوره زمانی بهره‌برداری از یک زیرساخت همچون بندر و فرودگاه، به حدود ۱۰ تا ۱۵سال افزایش پیدا کرد و این امر جز فرصت‌سوزی و از دست دادن زمان و هزینه در مقابل رقبای منطقه‌ای این مناطق دستاوردی نداشته است)؛ سعید محمد و دبیرخانه تحت مدیریت او اقدام به معرفی مدیران اجرایی و تدوین اساسنامه مناطق آزاد جدید نمود، تا جایی که اکنون اساسنامه این هفت منطقه آزاد جدید پس از تصویب در هیات دولت، جهت تایید به شورای نگهبان ارسال شده است.

مثبت شدن تراز تجاری مناطق آزاد پس از سه‌دهه

پس از سه‌دهه از فعالیت مناطق آزاد، براساس برنامه‌های حمایتی و تشویقی اعمال شده از سوی دبیرخانه شورایعالی و سازمان‌های مناطق آزاد، تراز تجار این مناطق در قبال واردات و صادرات به این مناطق مثبت شد و این درحالی است که اگر در سنوات گذشته چنین دستاوردی حاصل می‌شد، ناشی از حاصل جمع عملکرد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بود، اما برای نخستین‌بار مقایسه واردات و صادرات مناطق آزاد هفتگانه کشور به نفع صادرات تغییر پیدا کرد. این موضوع نویدبخش آن است که قطار اقتصاد در مناطق آزاد در ریل اصلی خود یعنی تولید و صادرات قرار گرفته است و مخالفین مناطق آزاد نمی‌توانند این مناطق را مرکز واردات و قاچاق ایران معرفی نمایند.

نکته مهمی که در ارزیابی خود باید موردتوجه ویژه قرار داد، این واقعیت است که سهم عمده‌ای (بالغ‌بر ۸۵درصد) از کالاهای وارداتی «از» و «به» مناطق آزاد، مواد اولیه موردنیاز واحدهای تولیدی و کارخانجات فعال در این مناطق و سرزمین اصلی بوده و در عین حال سهم قابل توجهی از این رقم نیز شامل کالاهای اساسی مورد‌نیاز کشور است؛ به طور مثال ۳۰ تا ۵۰درصد از واردات مواد اولیه روغن خوراکی مصرفی مردم کشورمان از طریق مناطق آزاد شمالی و جنوبی کشور تامین شده و می‌شود.

مهر تایید بهارستان‌نشینان بر عملکرد ۳۶۵روزه سعید محمد

حال در گزارش پیش‌روی، در گفت‌و‌گو با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به بررسی عملکرد مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی طی یک‌سال گذشته پرداخته‌ایم.

روحیه جهادی و تلاش جهت بسط و گسترش سرمایه‌گذاری و توسعه تولید و صادرات در مناطق آزاد، از مهم‌ترین نقاط قوت سعید محمد از زبان بهارستان‌نشین‌ها بوده است. هرچند محدودیت‌ها و موانع سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد به دلیل نقض قوانین و عدم اجرای صحیح قانون و مهم‌تر از همه سپردن دبیرخانه به وزارت امور اقتصادی و دارایی‌ و همچنین شرایط حاکم بر اقتصاد کشور به سبب تحریم‌های ظالمانه، اجازه نداده است که این تلاش‌ها و فعالیت‌ها به نقطه ایده‌آل برسد و اهداف قانونگذار و تفکرات سعید محمد را درخصوص مناطق آزاد به طور کامل محقق نماید؛ اما مساعی و اهتمام مثال‌زدنی مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی و تیم تحت امر وی در دبیرخانه و سازمان‌های مناطق آزاد منجر ‌به دستیابی به موفقیت‌هایی شده است که موجب گردیده نمایندگان مجلس شورای اسلامی و همچنین سایر دستگاه‌ها و قوای کشور بر درخشان بودن اقدامات تیم مدیریتی مناطق آزاد در دولت سیزدهم با قاطعیت صحه گذارند؛ که در ادامه، اظهارات و نقطه‌نظرات تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی را درخصوص اقدامات، پیگیری‌ها، برنامه‌ها و دستاوردهای دکتر سعید محمد در مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی ملاحظه می‌فرمایید.

رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی:

سعید محمد می‌داند از چه راه‌هایی می‌توان تحریم‌ها را دور زد

نماینده مردم گرگان و آق‌قلا و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، با تاکید بر این‌که آقای سعید محمد در زمان کوتاه مسئولیت خود کارهای بزرگی انجام داده است، گفت: در شرایطی که کشور با تحریم‌های اقتصادی از سوی غرب روبه‌رو شده که اقتصاد کشور را به مشکلات متعددی مواجه کرده است، او می‌داند که با استفاده از چه راه‌هایی تحریم‌ها را دور بزند.

رمضانعلی سنگدوینی با اشاره به تلاش‌های مثبت آقای سعید محمد در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اظهار داشت: آقای سعید محمد یکی از نیروهای توانمند اجرایی کشور است و چون ایشان را می‌شناسم و از توانایی‌های او هم آگاه هستم، می‌دانم که به دنبال ارتقاء و بهبود وضعیت فعلی مناطق آزاد است.

وی در ادامه افزود: همه از ایشان انتظار دارند که بهترین عملکرد را درخصوص مناطق آزاد شاهد باشند؛ چراکه مناطق آزاد برای هر کشوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به نظر من آقای محمد مسیر خوبی را طی کرده است؛ مناطق آزاد خصوصا مناطق آزادی که در کنار مرزها هستند، برای کشور اهمیت ویژه‌ای دارند و آقای محمد نیز یک نیروی اجرایی و عملیاتی است و عملکرد ایشان در فاصله زمانی کوتاهی که روی کار آمده است، مثبت بوده و باید به ایشان فرصت داد تا بتواند به خوبی این مسیر را طی کند.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: آقای محمد در همین زمان کوتاه مسئولیت خود، کارهای بزرگی انجام داده است؛ به عنوان مثال در شرایطی که کشور با تحریم‌های اقتصادی از سوی غرب روبه‌رو شده که اقتصاد کشور را به مشکلات متعددی مواجه کرده است، ایشان می‌داند که با استفاده از چه راه‌هایی تحریم‌ها را دور بزند.

سنگدوینی با تاکید بر اینکه آقای سعید محمد تاکنون کارنامه موفقی داشته است، اذعان نمود: برای اینکه شاهد توسعه و پیشرفت مناطق آزاد باشیم، باید به مدیران این مناطق کمک کنیم و اگر موانعی بر سر راه آنها وجود دارد را برطرف نماییم؛ حتی اگر اشکالی وجود دارد، به جای مطرح کردن بحث‌های بی‌اساسی که هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت، باید مسیر را اصلاح کنیم و راه درست را به او نشان دهیم؛ ایشان هم فرد منطقی است که به نظر من موفق خواهد بود‌.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به موانع و مشکلاتی که زیرساخت‌های مناطق آزاد با آن مواجه است، بیان داشت: قطعا قانونگذار می‌تواند با رفع موانع و وضع قوانین جدید، راه را برای عملکرد بهتر مدیران باز کند که یکی از این موارد، بودجه سالانه کشور است که باید در بودجه سال‌۱۴۰۲ و در برنامه توسعه هفتم، به او کمک کنیم تا شاهد عملکرد بهتری در این خصوص باشیم؛ چراکه مناطق آزاد از لحاظ تجاری، اقتصادی و تبادل فنی و مهندسی، نقش موثری در پیشرفت کشور دارند.

وی با اشاره به پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و نقش مناطق آزاد در عمل به این پیمان‌ها، گفت: مناطق آزاد در اجرای پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مانند پیمان شانگهای نقش بسزایی دارد و باید از ظرفیت مناطق آزاد نهایت استفاده را ببریم. ایران کشور پهناوری است که حدودا با ۱۶کشور همسایه است و جمعیت عظیم این کشورها ظرفیت خوبی برای صادرات خصوصا در زمینه نفتی و محصولات کشاورزی است که نیاز به توجه ویژه دارند.

نماینده مردم گرگان و آق‌قلا و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پایان با اشاره به تسهیل شرایط برای سرمایه‌گذاران خاطرنشان کرد: باید در مناطق آزاد، شرایط ویژه‌ای برای سرمایه‌گذار و تولیدکننده ایجاد کنیم که باعث جذب آنها شود که تسهیل قوانین و کنار گذاشتن بروکراسی دست و پاگیر، ازجمله این موارد است؛ زیرا اگر قوانین این مناطق مانند دیگر مناطق کشور باشد، هیچ کاری را نمی‌توانیم از پیش ببریم.

محمد علیپور، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی:

باید به سعید محمد اختیارات بیشتری داده شود‌

نماینده مردم ماکو، چالدران، شوط و پلدشت و مسئول کمیته مناطق آزاد در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، با دفاع از عملکرد دکتر سعید محمد در مناطق آزاد، گفت: طی سال‌های اخیر و خصوصا پس از روی کار آمدن آقای سعید محمد، شاهد تحولات خوبی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هستیم و در مدت زمانی که ایشان مشغول به‌کار بودند، اقدامات مطلوبی را انجام داده‌اند؛ البته در انتخاب مدیران عامل سازمان‌های مناطق آزاد تنش‌‌هایی وجود داشته است، اما نباید این مشکلات کوچک را برجسته کرده و اقدامات مثبت او را نادیده بگیریم.

محمد علیپور با اشاره به تلاش‌های آقای سعید محمد در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اظهار داشت: نگاه‌ها به مناطق آزاد در سال‌های اخیر بسیار بیشتر شده است، درحالی که در سنوات گذشته خیلی حساسیت‌ها به این مناطق و تاثیری که می‌تواند در حمایت از تولیدات داخلی کشور داشته باشد، وجود نداشت. اما در سال‌های اخیر انتظارات از مناطق آزاد و نقش آنها در تحولات اقتصادی کشور بسیار بالا رفته است.

وی به منطقه آزاد ماکو اشاره کرد و گفت: به عنوان کسی که ۲دوره در کمیسیون اقتصادی مجلس حضور داشته‌ام، از عملکرد مناطق آزاد و شخص آقای سعید محمد دفاع می‌کنم؛ بنده شخصا برای راه‌اندازی منطقه آزاد ماکو از ابتدا حضور داشتم و کمک‌های بسیاری در این خصوص کردم؛ بنابراین از نزدیک شاهد سختی‌ها و موانعی که بر سر راه مناطق آزاد وجود دارد، بوده‌ام؛ ما نمی‌توانیم خودمان را با کشورهای موفق در این حوزه مقایسه کنیم؛ چراکه حمایت‌های لازم را انجام نداده‌ایم؛ به عنوان مثال مناطق آزادی مثل «جبل‌علی» در دبی و یا «شانگهای» در چین جزو مناطق آزاد بسیار فعال و موفق در دنیا هستند که به دلیل حمایت‌های دولت توانسته‌اند نقش زیادی در توسعه کشورهای خود ایفا کنند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عدم حمایت‌های لازم از مناطق آزاد و وجود قوانین دست و پاگیر در این زمینه، اظهار داشت: متاسفانه حمایت‌هایی که ما داشتیم بسیار کم بوده است، ما فقط ۲مجوز به مناطق آزاد که آن را هم نصفه و نیمه اجرا کردیم، اعطا نموده‌ایم. یکی از این مجوزها معافیت مالیاتی ۲۰ساله و دیگری معافیت مالیات بر ارزش افزوده بود که دومی را در قانون بودجه حذف کردیم. بنابراین قوانینی که برای مناطق آزاد مصوب کرده بودیم و به آن می‌بالیدیم، عملیاتی نشد. البته همین حمایت‌های ناقص هم در مقایسه با کشورهایی که کارنامه موفقی داشتند، باز هم بسیار کم بود؛ بنابراین نباید انتظار معجزه داشته باشیم.

علیپور در ادامه بیان داشت: در مقام ارزیابی عملکرد مناطق آزاد باید اذعان داشت که کشورهای دیگر، چندین میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کردند و به همان میزان بهره‌برداری از این مناطق را هم دارند، درحالی که قوانین مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ما گرفتار بروکراسی اداری و کاغذبازی است که اگر می‌خواهیم نفع کافی برای اقتصاد کشور را از این مناطق ببریم، باید نسبت به رفع موانع و کنار گذاشتن این بروکراسی‌ها اقدام کنیم.

نماینده مردم ماکو، چالدران، شوط و پلدشت در مجلس شورای اسلامی گفت: طی سال‌های اخیر و خصوصا پس از روی کار آمدن آقای سعید محمد، شاهد تحولات خوبی هستیم و در مدت زمانی که مشغول به کار بوده‌اند، اقدامات خوبی را انجام داده‌اند؛ البته در انتخاب مدیران عامل مناطق آزاد تنش‌هایی وجود داشته است، اما نباید این مشکلات کوچک را برجسته کرده و اقدامات مثبت او را نادیده بگیریم. در کل من عملکرد ایشان را در این مدت کوتاه مثبت ارزیابی می‌کنم و اگر بخواهم با دبیران شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در یک‌دهه اخیر مقایسه‌ای انجام دهم، من ایشان را از موفق‌ترین مدیران می‌دانم.

وی افزود: البته بعضا ناهماهنگی‌هایی وجود دارد و ممکن است بعضی از نماینده‌ها نظر دیگری داشته باشند، اما بنده که نماینده بزرگترین منطقه آزاد کشور هستم، عملکرد ایشان را در جهت تحولات اساسی در منطقه آزاد ارزیابی می‌کنم.

نماینده مردم ماکو، چالدران، شوط و پلدشت و مسئول کمیته مناطق آزاد در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان درخصوص اختصاص منابع به مناطق آزاد تصریح کرد: ایشان در بودجه امسال هم پیشنهاد داشتند که اجازه دهند تا در مناطق آزاد نفت بفروشند و درآمد آن را صرف تامین زیرساخت‌های این مناطق کند که مجلس با این پیشنهاد موافقت نکرد، درحالی که مناطق آزاد خودشان باید تولیدکننده ثروت داشته باشند و در کشور اگر منطقه‌ای به عنوان منطقه آزاد و ویژه اقتصادی تصویب می‌شود، مبلغ کمی برای انجام کارهای اداری و تشکیل هیات رئیسه در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین برای ایجاد زیرساخت‌ها با مشکل مواجه هستند؛ همچنین درحال حاضر احداث ۷منطقه آزاد جدید هم مصوب شده است که اعتباری برای آن در نظر نگرفته‌اند؛ بنابراین آقای سعید محمد که نمی‌تواند معجزه کند و نیاز است اختیارات بیشتری به او داده شود‌.

رجب رحمانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه‌‌ مجلس شورای اسلامی:

سعید محمد از ذخیره‌های مدیریتی کشور است

نماینده مردم تاکستان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، با اشاره به تلاش‌های آقای سعید محمد برای پیشبرد اهداف مناطق آزاد گفت: آقای سعید محمد از نیروهای پرتوان و از ذخیره‌های مدیریتی کشور هستند که با روحیه انقلابی  و جهادی که دارند، اگر اختیارات بیشتری به او داده شود، قطعا موفقیت‌های بیشتری کسب خواهند نمود.

رجب رحمانی درخصوص وضعیت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اظهار داشت: ما در کشورمان قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی را داریم که مجلس شورای اسلامی آن را در سال۱۳۷۲ به تصویب رسانده و برخی از مواد آن پس از تصویب مجلس، به دلیل اصل‌۷۵ و بار مالی آن، در نهایت به مجمع تشخیص رفت و به تصویب رسید. مناطق آزاد و ویژه اقتصادی درواقع بخش‌های تولیدی، صنعتی و صادراتی هستند که در بحث واردات نیز قوانین و امتیازات ویژه‌ای دارند، اما فلسفه اصلی قانون مناطق، توسعه صنعت و ارتقاء صادرات و ارتباط با کشورهای مختلف جهان است.

وی ادامه داد: در این زمینه نقش اصلی را بخش خصوصی برعهده دارد که باید وارد میدان شود و فعال گردد، دولت نیز باید راه‌ها را هموار و موانع و مشکلات موجود را برطرف کند؛ البته تاکنون آن همکاری و هماهنگی لازم را شاهد نبودیم، به طوری که بسیاری از مناطق آزاد هنوز نیمه‌کاره هستند و یا صرفا به مناطقی برای واردات تبدیل شده‌اند، درحالی که نظر قانونگذار این نبود؛ لذا در شرایط فعالی که با تحریم هم مواجه هستیم، باید تولید ملی را ارتقاء و صادرات را افزایش دهیم تا درآمد ارزی کشور هم افزایش یابد.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سعید محمد عملکرد مثبتی در مناطق آزاد داشته است، عنوان کرد: آقای ‌سعید محمد از عزیزان دلسوز و پرتلاش هستند و در قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) پرونده درخشانی دارند و با روحیه جهادی پای کار آمدند؛ اما برای اینکه ثمره تلاش‌های ایشان را در مناطق آزاد ببینیم، بایستی اختیارات بهتر و بیشتری به ایشان داده شود تا بتوانند در جهت ساماندهی این مناطق عمل کنند و مناطقی که نیاز به تکمیل کار دارند، تکمیل شوند تا زمینه صادرات خصوصا در زمانی که با تحریم‌های اقتصادی مواجه هستیم، فراهم شود و مناطقی هم که نیاز به راه‌اندازی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هم دارند، اقدام به راه‌اندازی این مناطق کنند.

رحمانی با اشاره به راه‌اندازی منطقه آزاد و ویژه اقتصادی در تاکستان، اظهارکرد: برای راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی تاکستان قزوین، جلسات متعددی با دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی داشتیم و گفتند بعد از سفر کربلا اقدام به کلنگ‌زنی می‌کنند؛ در کل من عملکرد آقای سعید محمد را مثبت ارزیابی می‌کنیم، اما دستگاه‌های اجرایی استان‌هایی که دارای مناطق ویژه آزاد و اقتصادی هستند، باید همکاری‌های لازم با مشاور رئیس‌جمهور داشته باشند تا کارها به نحو احسنت پیش برود و ما امیدواریم در این زمینه اقدامات جدی انجام شود تا این مناطق به تولید، اشتغال و همچنین درآمدزایی کشور کمک  کنند‌‌.

نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی افزود: قطعا راه‌اندازی مناطق آزاد خصوصا در استان‌های کم‌برخوردار اگر با برنامه و کمک‌های لازم همراه باشد، باعث توسعه کسب و کار و ایجاد اشتغال خواهد شد و ما که با بیکاری گسترده مواجه هستیم، بنابراین ضرورت دارد به توسعه این مناطق توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

وی با تاکید بر این‌که مناطق آزاد نباید صرفا به واردات کالا تبدیل شود و صادرات باید بر واردات پیشی بگیرد، اظهار داشت: واردات، نیاز کشور است و نمی‌توانیم مرزهای کشور را ببندیم، اما باید سعی کنیم صادرات از واردات پیشی بگیرد، خصوصا در حوزه محصولات کشاورزی و معادن، پتانسیل‌های متعددی داریم و نباید تنها به صادرات نفت توجه کنیم‌. باتوجه به جمعیت گسترده‌ای هم که در کشورهای پیرامونی ایران وجود دارد، بنابراین می‌توان از پتانسیل مناطق آزاد برای افزایش صادرات این محصولات بهره برد.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: برادران عزیز ما که در سپاه بودند خصوصا آنهایی که دوران سخت دفاع مقدس را تجربه کردند به‌ویژه آقای سعید محمد، از نیروهای پرتوان و از ذخیره‌های مدیریتی کشور هستند که با روحیه انقلابی و جهادی که دارند که اگر اختیارات بیشتری به او داده شود، قطعا موفقیت‌های بیشتری کسب خواهند کرد.

پرویز محمدنژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلانی:

سعید محمد به دنبال سیستمی کردن مناطق آزاد است

نماینده مردم لنگرود و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، با اشاره به عملکرد دکتر سعید محمد در مناطق آزاد گفت: ایشان افزایش معاملات و تجارت با کشورهای دیگر خصوصا کشورهای منطقه را در دستورکار قرار داده‌اند و در این زمینه موفق بوده‌اند.

پرویز محمدنژاد اظهار داشت: مناطق آزاد ازجمله مراکز و مجامعی هستند که در زمان تحریم می‌توانند بهترین راهکار را برای ایجاد معاملات تجاری با دنیا ازجمله قراردادهای ترجیحی که در دنیا به صورت دو و سه‌جانبه بسته می‌شود، بسیار موثر واقع شوند و هروقت ما هم این مسیر را طی کردیم، موفقیت‌های بسیاری را کسب نموده‌ایم.

وی افزود: در اطراف ایران کشورهای غنی بسیاری هستند که عمدتا در اتحادیه اوراسیا خیلی خوب فعالیت می‌کنند و حضور فعالی در میدان تجارت دارند که می‌تواند مرکز بسیار مناسبی برای محصولات ما باشد و به عنوان نمونه منطقه آزاد انزلی این ظرفیت و مزیت را منطقه دارد که می‌تواند اثرات مثبتی را از حیث تجارت با کشورهای اتحادیه اوراسیا رقم بزند.

نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی بیان داشت: قبلا اقداماتی در این زمینه صورت گرفته بود، ولی این اقدامات جدیدا سرعت پیدا کرده است و با نگاه ویژه‌ای به موضوع توجه می‌شود؛ شاید یکی از عوامل این باشد که در ساختار تشکیلاتی، تغییراتی شکل گرفته است و شاید هم مزیت‌ها امروز بیشتر خود را نشان می‌دهد که تراز تجاری مثبت مناطق آزاد را شاهد باشیم.

محمدنژاد ادامه داد: ما هر زمانی توانستیم در مسیری گام برداریم و آن مسیر را سیستماتیک کنیم، موفق بوده‌ایم. مدیریت فعلی جناب آقای سعید محمد، این اقدامات را انجام داده است و ما هم از ایشان تشکر می‌کنیم که اولا به فکر سیستمی کردن هستند و دوم اینکه افزایش معاملات و تجارت با کشورهای دیگر خصوصا کشورهای منطقه را در دستورکار قرار دادند و در این زمینه موفق بوده‌اند.

وی، سرکشی‌های مداوم سعید محمد از مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را از دیگر نقاط قوت ایشان دانست و گفت: مهم‌ترین مزیت دیگری که امروز شاهد هستیم، سرکشی‌های پی‌در‌پی از مراکزی است که مدیریت می‌کنند، که این مسئله را قبلا کمتر شاهد بودیم. بنابراین دکتر محمد با سرکشی‌های ممتد، به دنبال رفع نواقص و مشکلات این مناطق هستند که بسیار ارزشمند است و می‌تواند به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور باشند.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: استفاده ما از ظرفیت‌های مناطق آزاد برای مبادلات، بیش از ۳۰درصد ظرفیت نبود و حدود ۶۰ الی ۷۰درصد ظرفیت خالی و بدون استفاده مانده بود، که درحال حاضر شاهد تغییر و تحول در این زمینه هستیم؛ بنابراین برای ایجاد تحولات بیشتر، نیاز است دولت و خصوصا وزارت امور اقتصادی و دارایی به این نهاد کمک کنند تا سرعت موتور محرک بیشتر شود؛ چراکه به این مبادلات و ارتباطات نیاز داریم و همین نیاز هم باعث می‌شود از مزیت‌هایی که داریم، استفاده کنیم و به فکر رونمایی از مزیت‌های دیگر باشیم.

محمد‌نژاد با تقدیر و تشکر از نگاه سیستماتیک دکتر سعید محمد به مناطق آزاد، اظهار کرد: به ایشان اعلام کرده‌ایم که در حوزه تقنین اگر خلاء وجود دارد، به ما اعلام کنند که آن را برطرف و بازوی خوبی برای ارتقاء وضعیت مناطق آزاد باشیم؛ چراکه بهترین مرکز برای کشورها خصوصا ایران که مورد تحریم واقع شده، همین مناطق آزاد است‌.

نماینده مردم لنگرود و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پایان با بیان این‌که تغییرات متعدد مدیریتی برای ایجاد تحول در بخش‌های مختلف کشور نتیجه‌بخش نیست، خاطرنشان کرد: مجموعه یک سازمان متشکل از حلقه‌های متفاوت است؛ اولا مدیر باید تخصص کافی را داشته باشد و بداند وظایف اصلی آن سازمان چیست و دوم اینکه نگاه سیستمی داشته باشد؛ چراکه نگاه سنتی و تکیه صرف به افراد محدود، قطعا نتیجه‌بخش نخواهد بود.

معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی:

سعید محمد دستاوردهای خوبی در مناطق آزاد داشته‌ است

همچنین، نماینده مردم چابهار و عضو فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با نشریه، با بیان این‌که نگاه دولت‌ها به مناطق آزاد، نگاه توسعه‌ای نبوده است، گفت: آقای سعید محمد در برخی از مناطق آزاد کشور با مدیریتی که داشته‌اند، دستاوردهای خوبی به‌دست آوردند و تراز تجاری برخی از این مناطق برای اولین‌بار مثبت شده است؛ اما در بعضی دیگر از این مناطق هنوز نتوانستند تحول لازم را ایجاد کنند که من مصداقا به منطقه آزاد چابهار اشاره کردم.

معین‌الدین سعیدی بیان داشت: من به صراحت می‌گویم که بزرگترین معضل کشور این است که مدیران حوزه اقتصادی ما، سفر نمی‌روند یا اگر سفر می‌روند با نگاه کارشناسانه همراه نیست. مدیران باید به مناطق آزاد موفق دنیا همچون جبل‌علی، سنگاپور و… سفر کنند و از نزدیک عملکرد آنها را ببینند که چه چیزی باعث موفقیت آنها نه تنها در حوزه اقتصادی، بلکه موجب تحول در زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی و محرک توسعه کل آن کشور و منطقه شده است.

وی با اشاره به نقش دولت‌ها در ارتقاء مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اظهار داشت: اولا در کشورهای دنیا، دولت‌ها زیرساخت‌های توسعه مناطق آزاد را ایجاد کرده و بعدا آن منطقه را به عنوان منطقه آزاد معرفی می‌کنند؛ به عنوان نمونه مشوق‌های گمرکی و مالیاتی تعریف شده است، درحالی که ما متاسفانه چنین دیدگاهی نداریم و حتی در اجرای قوانینی هم که وضع کرده‌ایم، کوتاهی می‌کنیم.

نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: درحالی که کشورهای دیگر تسهیلات زیادی در حوزه سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد در نظر گرفتند، اما متاسفانه ما سعی کردیم همه محدودیت‌های سرزمین اصلی را به مناطق آزاد تعمیم دهیم؛ بنابراین در چنین شرایطی فلسفه وجودی مناطق آزاد چیست؟! اگر قرار است تشریفات گمرکی همچون سرزمین اصلی باشد، بحث مالیات بر ارزش افزوده و مالیات‌های دیگر هم مانند دیگر مناطق کشور باشد، تشریفات سرمایه‌گذاری تسهیل نشود و روند بروکراسی هم مثل دیگر مناطق باشد، پس چرا اسم این مناطق را منطقه آزاد می‌گذاریم؟!

سعیدی بیان داشت: منطقه آزاد بستگی به نوع نگاه ارکان اقتصاد کشور به آن دارد که متاسفانه با ماموریت‌های ذاتی مناطق آزاد و با تعریفی که با مناطق آزاد در کل دنیا داریم، سازگاری ندارد و از آن عجیب‌تر و تکان‌دهنده‌تر بی‌توجهی به این مناطق است. مقام معظم رهبری این همه تاکید بر توسعه سواحل مکران داشتند و نقطه کانون توسعه سواحل مکران هم منطقه آزاد چابهار است.  بنابراین معتقد هستم که متاسفانه نوع نگاه‌ها در دولت‌های مختلف نسبت به منطقه آزاد، نگاه توسعه‌ای نبوده است و با این نگاه‌ها، هیچ کدام از چالش‌های ما در حوزه مناطق آزاد مرتفع نخواهد شد‌‌.

نماینده مردم چابهار و عضو فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مجلس شورای اسلامی در پایان به عملکرد دکتر سعید محمد در مناطق آزاد اشاره کرد و خاطرنشان نمود: آقای محمد در برخی از مناطق آزاد کشور با مدیریتی که داشتند، دستاوردهای خوبی به دست آوردند و تراز تجاری برخی از این مناطق، برای اولین بار مثبت شده است؛ اما در بعضی دیگر از این مناطق هنوز نتوانستند تحول لازم را ایجاد کنند که من مصداقا به منطقه آزاد چابهار اشاره کردم. به اعتقاد من در برخی از ارکان اقتصادی کشور فراموش شده است که نقطه‌ای به نام منطقه آزاد چابهار هم وجود دارد.

شهباز حسن‌پور، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی:

سعید محمد برنامه‌های خوبی برای ایجاد تحول در مناطق آزاد دارد

در ادامه، نماینده مردم سیرجان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، درخصوص عملکرد دکتر سعید محمد در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اظهار داشت: آقای سعید محمد برنامه‌های خوبی را برای ایجاد تحول در مناطق آزاد دارد، لذا تیم اقتصادی دولت و مسئولان اجرایی باید با او همراهی کنند تا بخشی از مسائل و مشکلات این حوزه هرچه سریع‌تر حل‌ و ‌فصل شود.

شهباز حسن‌پور به عملکرد مثبت سعید محمد اشاره و تاکید کرد: ما فرصت‌های بسیار استثنایی در کشور داریم که یکی از این فرصت‌ها، دریا است که می‌تواند عمده مسائل و مشکلات ما را حل و فصل کند؛ اما از این فرصت بسیار استثنایی و ارزشمند تاکنون استفاده نکرده‌ایم، حتی گاهی این فرصت را تبدیل به تهدید نموده‌ایم و بعدا مجبور شدیم برای امنیت آن هزینه کنیم.

وی بیان داشت: درحالی که اگر می‌خواهیم امنیت برقرار شود، باید در تمام مرزها سرمایه‌گذاری انجام دهیم؛ لازمه این کار این است که در حوزه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کمک خاصی صورت گیرد که می‌تواند فرصت استثنایی برای اداره کشور خصوصا در زمان تحریم‌ها باشد. در زمانی که صحبت از تحریم و مشکلات معیشتی جامعه مطرح است، بنابراین باید دست به دست هم دهیم تا از تمام ظرفیت‌های کشور برای دور زدن تحریم‌ها و کمک به اقتصاد جامعه استفاده نماییم؛ بنابراین دریاها، مرزها و استفاده از ظرفیت مناطق آزاد قطعا می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک کند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با دفاع از عملکرد سعید محمد در ایجاد تحول در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور اظهار نمود: آقای سعید محمد برنامه‌های خوبی را برای ایجاد تحول در مناطق آزاد دارند، لذا تیم اقتصادی دولت و مسئولان اجرایی باید با او همراهی کنند تا بخشی از مسائل و مشکلات این حوزه هرچه سریع‌تر حل و فصل شود.

حسن‌پور با تاکید بر اینکه مناطق آزاد باید به دروازه‌ای برای صادرات کالا تبدیل شود، گفت: متاسفانه در گذشته به دلیل عملکرد ضعیف و عدم توجه به کارکرد اصلی مناطق آزاد، این مناطق بیشتر به محلی برای واردات تبدیل شدند، نه حمایت از تولید و صادرات؛ همچنین این مناطق، مرکز ورود بسیاری از کالاهای قاچاق بود؛ لذا باعث شد هم مجلس و هم مسئولین کشور نسبت به این موضوع حساس شوند؛ بنابراین نیاز است که دولت توجه ویژه‌ای به این مناطق داشته باشد و وضع قوانین درست و کنار زدن قوانین دست و پاگیر و زائد، نسبت به ایجاد تغییرات اساسی اقدام کنیم.

وی افزود: مناطق آزاد باید به ریل اصلی خودشان بازگردند و در خدمت تولید، صادرات، اشتغال‌زایی و همچنین محرومیت‌زدایی باشند، نه اینکه به محلی برای واردات بی‌رویه تبدیل شوند. همان‌طور که می‌دانیم این مناطق بیشتر هم در شهرهای محروم واقع شده‌اند که آمار بیکاری و فقر بسیار زیاد است، که با تقویت و توسعه زیرساخت‌های مناطق آزاد، قطعا شاهد ایجاد اشتغال برای اقشار ضعیف و همچنین رونق و شکوفایی بیشتر خواهیم بود‌‌.

نماینده مردم سیرجان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان، پیگیری، دلسوزی و ارتباطات خوب با مسئولین محلی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را از دیگر نقاط قوت دکتر سعید محمد عنوان کرد‌‌.

غلامرضا شریعتی، عضو کمیسیون عمران مجلس‌‌ شورای اسلامی:

سعید محمد به دنبال عملیاتی کردن و توسعه مناطق آزاد است

نماینده مردم شرق مازندران و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، گفت: شخص آقای سعید محمد اقدامات خوبی را در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی داشته است و موانع و مشکلات مناطق آزاد را بررسی می‌کند و در جلساتی که در کمیسیون عمران حاضر شدند، به شدت به دنبال عملیاتی کردن مناطق آزاد و توسعه این مناطق هستند.

غلامرضا شریعتی اظهار داشت: مناطق آزاد با هدف توسعه و بالا بردن سطح رفاه محیط جغرافیایی خودشان طراحی شده‌اند تا بتوانند سرمایه‌گذار را با شرایط بهتری وارد این مناطق کنند و همچنین کالاهایی را تولید و کالاهای واسطه‌ای را تبدیل به کالای سرمایه‌ای کنند. مجموعا در این حوزه، فراز و نشیب‌های مختلفی داشتیم که این فراز و نشیب‌ها عمدتا تابع سیاست‌هایی است که دولت‌ها در پیش گرفتند؛ چراکه نگاه دولت‌ها در اداره مناطق آزاد و توسعه و تلرانس فعالیت‌های این مناطق بسیار تاثیرگذار است.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در دولت آقای رئیسی و شخص آقای سعید محمد، سیاست بر این است که این مناطق بتوانند به اهداف خود برسند و جناب آقای محمد ورود خوبی داشتند، در عمده مناطق آزاد حضور میدانی داشتند و موانع و مشکلات مناطق آزاد را بررسی می‌کنند؛ همچنین در جلساتی که در کمیسیون عمران حاضر شدند، به شدت به دنبال عملیاتی کردن مناطق آزاد و توسعه این مناطق هستند و به عنوان عضوی از کمیسیون عمران مجلس، از وضعیت مناطق آزاد و عملکرد شخص آقای سعید محمد راضی هستم‌‌.

وی بیان داشت: ایران کشور بزرگی است و قرار است مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در شهرهایی که مناطق آزاد ندارند هم فعال شود؛ چراکه تبادلات اقتصادی ما با سایر کشورها با فعال‌سازی مناطق آزاد، هم در جذب سرمایه‌گذار و هم در صادرات بسیار سهل‌تر خواهد شد؛ اما اینکه عده‌ای انتقاد می‌کنند که مناطق آزاد ایران زیاد است، من آن را باور ندارم؛ چراکه ایران کشور بزرگی است و کشورهای پیرامونی ما هم جمعیت کثیری دارند؛ لذا باید برای افزایش و تقویت این مناطق کار کنیم؛ البته ارتقاء کیفیت و تقویت زیرساخت‌ها بسیار مهم است و پس از کیفیت، باید به بحث کمیت مناطق آزاد توجه نمود.

نماینده مردم شرق مازندران و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: هر جا و هر زمان که دولت‌ها توجه ویژه به مناطق آزاد داشتند، شاهد شکوفایی این مناطق بودیم؛ به هرحال مناطق آزاد فرصتی برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور است و دولت مرکزی اگر به فلسفه مناطق آزاد توجه بیشتری کند، می‌تواند از ظرفیت بی‌نهایت آن برای ارتقاء اقتصاد و دور زدن تحریم‌ها استفاده کند. لذا به نظر من نگاه دولت و دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، در اداره این مناطق موثر است.

احسان ارکانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی:

سعید محمد، مدیری توانمند که سرمایه‌گذاران از او رضایت دارند

و در نهایت، نماینده مردم نیشابور و فیروزه و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، به بررسی عملکرد مدیریتی سعید محمد پرداخت و او را مدیر توانمند و جهادی خطاب کرد، آنقدر که فعالین اقتصادی مناطق آزاد از دکتر محمد رضایتمندی مطلوبی نسبت به گذشته دارند.

احسان ارکانی گفت:‌ از زمانی که مجلس یازدهم شروع شد، آقای سعید محمد را به عنوان فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) می‌شناختم‌. ایشان در کمیسیون‌های مختلف ازجمله جهش تولید و برنامه و بودجه حضور پیدا می‌کردند و به نمایندگان گزارش کار می‌دادند. فارغ از زمان حضور ایشان در دولت سیزدهم، بنده آقای محمد را یک مدیر توانمند اجرایی و جهادی می‌بینم‌.

وی افزود:‌ پس از اینکه ایشان در دولت سیزدهم به عنوان مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی انتخاب شد، به عنوان نماینده مردم، فعالیت‌ها و اقدامات ایشان را رصد و سیستم مدیریتی‌شان را خوب ارزیابی می‌کنم.

این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با حضور آقای سعید محمد در دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد، رضایتمندی مطلوبی از سوی فعالان اقتصادی مناطق آزاد کشور نسبت به قبل ایجاد شده است، ضمن اینکه می‌بینیم که خود آقای محمد پیگیر اصلاح و یا بازنگری قوانین مربوط به مناطق آزاد نیز هستند، به‌گونه‌ای که بتوان از ظرفیت قوانین برای افزایش رونق اقتصادی این مناطق و به نفع صادرات و نه واردات، ظرفیت‌سازی کرد.

اردکانی اذعان داشت: ما در مجلس هم این آمادگی را داریم که برای ایجاد ظرفیت‌های قانونی جدید جهت توسعه صادرات از مناطق آزاد به کشورهای جهان گام برداریم. همچنین پیگیر جذب سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق آزاد نیز هستیم؛ چراکه بسیاری از معافیت‌های مالیاتی و گمرکی در مناطق آزاد نسبت به سرزمین اصلی وجود دارد.

نماینده مردم نیشابور و فیروزه در مجلس شورای اسلامی همچنین تاکید کرد:‌ در مجموع آقای سعید محمد را مدیر موفق و توانمندی ارزیابی می‌کنم‌.

وی در ادامه، درخصوص موانع مدیریتی در مناطق آزاد تصریح کرد: در کشورمان مدیریت‌هایی هستند که با انبوهی از محدودیت‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. اکنون از سازمان برنامه و بودجه گرفته تا سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها، با محدودیت‌های بودجه‌ای، مالی، اعتباری، قوانین و ضوابط مختلف مواجه هستند، بسیاری از اینها اجتناب‌ناپذیر می‌باشند‌‎؛ به عنوان مثال در مناطق آزاد و یا یک وزارتخانه،‌ به سبب آن‌که وظیفه‌شان در بخش خودشان است، منافع و امتیازاتی را دنبال می‌کنند که به نفع عملکرد و بهبود راندمان حوزه کاری خودشان باشد؛ اما در کلان‌، حکمرانی و سیاستگذاری و ایجاد مزیت در بخشی خاص می‌تواند منجر به معایب و نقاط منفی برای سایر حوزه‌ها شود. ما در مجلس و نهادهای سیاستگذار مجبور هستیم که آن برآورد کلان مزیت‌ها و معایب را در نظر بگیریم، چه بسا یک قانون به نفع منطقه آزاد نباشد، اما برای کلان اقتصاد کشور و سرجمع، درآمدهای مالیاتی می‌تواند منفعت داشته باشد‌.

نماینده مردم نیشابور و فیروزه و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در پایان تاکید کرد: البته بنده معتقد هستم نباید این قوانین و ضوابط به صورت ایستا و ثابت باشد، بلکه به صورت پایا باید لحاظ شوند. وقتی می‌بینیم اجرای یک قانون دچار نقض‌غرض می‌شود و اهداف قانونگذار را محقق نمی‌کند، با پیگیری و اعلام دستگاه مجریه می‌توانیم نسبت به اصلاح و یا حتی حذف آن ضابطه اقدام نماییم.