مناطق آزاد تجاری-‌صنعتی در ابتدا با هدف توسعه و تسهیل فعالیت‌های تجاری، تولیدی و صنعتی تاسیس شدند، اما رفته‌رفته به سبب قرارگیری این مناطق در نقاط خاص کشور، موقعیت جذب گردشگر نیز فراهم شد و این موضوع در برخی از مناطق به‌صورت ویژه‌تری مورد اهمیت قرار گرفت همچون کیش، قشم، انزلی و غیره که هر ساله به‌ویژه در ایام نوروز مسافران زیادی برای گذران اوقات فراغت خود به این مناطق سفر می‌کنند.

نزدیک به سه‌دهه از تشکیل مناطق آزاد در ایران می‌گذرد؛ مناطقی که به واقع امروز فقط کلمه «آزاد» را با خود یدک می‌کشند و خبری از اجرای هیچ‌یک مواد قانونی این مناطق که در سال72 تحت عنوان «قانون چگونگی اداره مناطق آزاد» به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، نیست!

تمامی مناطق آزاد دنیا در جهت جلب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی‌، افزایش بهره‌وری و بهبود شرایط اقتصادی، تسهیلات و مشوق‌هایی را در اختیار سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان قرار می‌دهند؛ امتیازاتی که مبنای شکل‌گیری مناطق آزاد در سراسر جهان شده تا با توسعه این مناطق، زمینه پیشرفت اقتصادی کشورها مهیا گردد.

نقش مناطق آزاد در تمام دنیا با محوریت تقویت اقتصاد کشورها و ایجاد تعامل و تجارت خارج از چارچوب‌های تعریف شده در داخل سرزمین‌های اصلی با کشورهای مختلف ترسیم گردیده است.

در سال‌های اخیر، گردشگری به یکی از مهم‌ترین صنایع سودآور در جهان بدل شده است. این صنعت به کشورهای مختلف در سراسر دنیا کمک می‌کند تا هر یک با بهره‌گیری از مزیت‌های رقابتی خاص خود، سهمی هر چند کوچک از این کارزار را نصیب خود سازند. حال در این میان برخی از کشورها با عنایت به منابع طبیعی و غیرطبیعی خود، به کسب درآمد از گردشگری می‌پردازند و بعضی دیگر توجه به ایدئولوژی، ارزش‌های فرهنگی و مذهبی و سلایق مشتریان‌شان را ارجح می‌دانند.