با عنایت به اینکه نزدیک به سه دهه از ایجاد مناطق آزاد در ایران می‌گذرد، اما قاطعانه می‌توان اظهار داشت که همچنان مردم کشور و حتی اهالی ساکن در این مناطق به خوبی از دلایل ایجاد، کارکرد و مهم‌‌تر اینکه از چالش‌های این روزهای مناطق آزاد بی‌خبر و بدون اطلاعات کافی هستند که بی‌تردید این موضوع را باید در زمره مصائب و مشکلات این مناطق قرار داد.

مناطق آزاد با هدف ایجاد اشتغال، تولید، صادرات کالاهای صنعتی تاسیس شده‌اند تا موجب افزایش رشد و توسعه اقتصادی کشور شوند و امور زیربنایی و انتقال فناوری‌های پیشرفته به کشور را بیش از پیش فراهم کنند‌. اما در این مسیر و رسیدن به اهداف اصلی مناطق، موانع زیادی وجود دارد؛ شرایط سرمایه‌گذاری و ناامنی سرمایه‌گذاران و وجود تحریم‌ها و اعمال شدیدترین فشارها از سوی آمریکا و گاها وابستگی مردم به واردات در مناطق آزاد ازجمله مواردی است که به ناکامی مناطق آزاد منجر شده؛ این در حالی است که مناطق آزاد در جهان به عنوان یکی از موضوعات غیرقابل انکار قلمداد می‌شوند که می‌توانند در کمک به رشد و بالندگی اقتصاد کشور و تحقق اهداف جهاد اقتصادی موثر باشد.

موضوع مناطق آزاد هفتگانه یا به تعبیری هشتگانه ایران و سرمایه‌گذار خارجی؛ داستان شاهنامه‌گونه‌ای است که به جای هفت‌خوان رستم، از هفت بعد نامتجانس و غیرهمسو با یکدیگر حکایت دارد؛ داستانی که در استمراری به تاریخ بیش از یک ربع قرن، به دنبال تکرار تجربه خطای خود تا پر کردن سبوی نیم قرنی است و با عنایت به فرهنگ مدیریتی حاکم در این مناطق؛ رویه مورد انتقاد، رسیدن به مقطع یک قرن اشتباه را در دستورکار قرار داده است.

منطقه آزاد، محدوده‌ای است که از شمول برخی مقررات جاری کشور متبوع خارج بوده و با بهره‌گیری از مزایایی نظیر معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی‌، عدم وجود تشریفات زائد ارزی و اداری و همچنین سهولت و تسریع فرآیندهای واردات و صادرات با جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و انتقال فناوری، به توسعه سرزمین اصلی کمک می‌کند. 

مناطق آزاد ایران با وجود عملکرد مطلوب در حوزه‌های عمرانی، زیرساختی، محرومیت‌زدایی و همچنین جذب سرمایه‌گذاری‌های گسترده، در موقعیت بحرانی به لحاظ قوانین و نگاه جامعه و تصمیم‌گیران قرار گرفته‌اند.