مناطق آزاد پدیده‌های فراگیر و موفق در عرصه اقتصادی جهان و ابزاری موثر برای تحقق استراتژی‌های توسعه برونگرا، افزایش صادرات و گسترش بخش خدمات بهینه و مولد محسوب می‌شوند؛ به همین جهت نیز، اکثر کشورهای درحال توسعه، ایجاد چند منطقه آزاد در حوزه‌های تخصصی را در دستور سیاست‌های اقتصادی خود قرار داده‌اند.

در عصر حاضر که پیشرفت وسایل ارتباطی به اعلاء‌ترین شرایط خود در تاریخ رسیده است و مردم به‌واسطه توسعه شرایط اقتصادی، فرصت، امکان و انگیزه سفر و سیاحت را بیش از قبل دارند، بحث گردشگری در کنار آثار فرهنگی، آموزشی و اجتماعی، به یک بخش مهم و پرظرفیت اقتصادی تبدیل شده است.

گردشگری از دیرباز پاره‌ای جدا نشدنی از علاقه‌مندی‌های انسان بوده است که روز‌به‌روز بر دامنه آن افزوده می‌‌گردد. تنوع فعاليت‌هاي مربوط به صنعت گردشگري باعث شده تا رونق اين حوزه، اثرگذاری چشمگیری بر کلان اقتصاد كشورها در مقايسه با ساير بخش‌هاي اقتصادي داشته باشد.

مناطق آزاد تجاری-‌صنعتی در ابتدا با هدف توسعه و تسهیل فعالیت‌های تجاری، تولیدی و صنعتی تاسیس شدند، اما رفته‌رفته به سبب قرارگیری این مناطق در نقاط خاص کشور، موقعیت جذب گردشگر نیز فراهم شد و این موضوع در برخی از مناطق به‌صورت ویژه‌تری مورد اهمیت قرار گرفت همچون کیش، قشم، انزلی و غیره که هر ساله به‌ویژه در ایام نوروز مسافران زیادی برای گذران اوقات فراغت خود به این مناطق سفر می‌کنند.

در سال‌های اخیر، گردشگری به یکی از مهم‌ترین صنایع سودآور در جهان بدل شده است. این صنعت به کشورهای مختلف در سراسر دنیا کمک می‌کند تا هر یک با بهره‌گیری از مزیت‌های رقابتی خاص خود، سهمی هر چند کوچک از این کارزار را نصیب خود سازند. حال در این میان برخی از کشورها با عنایت به منابع طبیعی و غیرطبیعی خود، به کسب درآمد از گردشگری می‌پردازند و بعضی دیگر توجه به ایدئولوژی، ارزش‌های فرهنگی و مذهبی و سلایق مشتریان‌شان را ارجح می‌دانند.