تسری دادن ثبت سفارش به مناطق آزاد خلاف قانون است

به گزارش اخبار آزاد مناطق، اما این ناجیان همیشگی، سالیان سال بی‌یاور و همراه با انبوهی از اتهامات و موانع دست به گریبان بودند، تا اینکه کمتر از یک سال پیش فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مجلس شورای اسلامی تشکیل که به حق یکی از شیرین‌ترین و مبارک‌ترین اتفاقات طی سال‌های گذشته بوده و خوشبختانه اعضای فهیم و فعال این فراکسیون با آگاهی و کاملا دلسوزانه در این روزهای سخت به کمک مناطق آزاد آمده‌اند تا با حمایت از این مناطق، پشتیبانی قوی و محکم برای کشور عزیزمان باشند.

به همین منظور با دکتر ناصر شریفی نماینده مردم خوب غرب استان هرمزگان و نایب رئیس فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به گفت‌و‌گو نشستیم تا با ایشان درخصوص این فراکسیون و اقدامات و اهداف آن صحبت کنیم که ماحصل این مصاحبه را در ذیل می‌خوانید.

? نقش مناطق آزاد در اقتصاد کلان کشور را چگونه ارزیابی می‌کند؟

هدف از ایجاد مناطق آزاد در کشور که قریب به سه دهه از وقوع این اتفاق مبارک می‌گذرد، به این دلیل بوده که کارکرد مناطق آزاد به اقتصاد ملی کمک کند و حلقه‌ای­ واسط میان اقتصاد ملی ما با اقتصاد دنیا، اقتصاد آزاد و اقتصاد بین­‌المللی باشد؛ همان تجربه­‌ای که مناطق آزاد دیگر دنیا هم داشتند. اساس شکل­‌گیری و شکل­‌دهی مناطق آزاد با این نگاه و رویکرد انجام شده که این مناطق بتواند یک روزی نه تنها برای استان­‌هایی که در آن واقع شدند، بلکه بر اقتصاد ملی اثرگذار، مشهود و در واقع موثر و قابل لمس باشند. بنابراین بایستی ملزومات تحقق این نگاه کلان را هم مهیا می­‌کردیم. می‌توانستیم از ابتدا هدفگذاری مناسب بر این کارکرد تعریف نماییم، اینکه از منطقه آزاد چه نقشی را انتظار داشته باشیم و در حالی که این نگاه، نگاهی بسیار مثبت، مهم و اثرگذار در اقتصاد کشور می‌­توانست باشد.

ضمن این که طی این سال‌ها، فعالین اقتصادی، تجار، بازرگانان، تولیدکنندگان در مناطق آزاد خون‌دل­های فراوانی خوردند؛ چراکه بنده به طور مستقیم با آنان در ارتباط بوده‌ام، زیرا علاوه بر اینکه حوزه انتخابی من که جزیره کیش است، طی سال­‌های سال و پیش از آن هم در جریان گرفتاری­ها، مشکلات و چالش­‌هایی که این عزیزان­ داشتند، بوده‌ام.

اعتقاد دارم یکی از اشکالاتی که در کشور ما وجود دارد، این است که صرفا در شعار می­‌گوییم که باید به بخش خصوصی و فعالین اقتصادی بهاء داد و مشکلات‌شات را مرتفع نمود؛ اما در واقع آن قدر با بخشنامه­‌های ریز و درشت برای فعال اقتصادی و بخش خصوصی مانع ایجاد می­‌کنیم تا خسته و دلسرد می‌شود؛ به واقع مناطق آزاد می­‌توانستند به عنوان یک پایلوت بسیار خوب و مناسب برای بخش خصوصی درنظر گرفته شوند تا این افراد با کارکرد خود بتوانند آن منطقه را متحول کرده و در نهایت بر اقتصاد کشور اثر گذاشته و می‌توانستند یک حلقه واسط و پل ارتباطی میان اقتصاد ملی و بین‌­المللی باشند.

علی‌رغم تمامی ناملایمت­‌هایی که بوده و تعبیر بنده این است که نگاه نامادری به این مناطق داشته‌ایم، اما واقعا فعالین اقتصادی با سختی فراوان این مناطق را سر پا نگه داشتند. پیش از این هم اعلام کرده‌ بودم که مناطق آزاد ما با اکسیژن و تنفس مصنوعی به حیات خود ادامه می‌دهند؛ چراکه هر بار با وضع بخشنامه­‌ها و دستورالعمل­‌هایی، نفس آنها را می­‌گیرم و روند توسعه را کند می­‌کنیم. بنابراین با همه مشکلات و مسائلی که وجود داشته، اما فعالین اقتصادی، تجار، بازرگانان که در واقع به کشور، تولید، اقتصاد و رونق اقتصادی عرق دارند؛ با وجود همه مشکلات صبوری کردند و ماندند و چشم‌انداز خوبی هم از وضعیت مناطق آزاد دارند و امیدوارم که این رویه و موانعی که پیش روی مناطق آزاد است، ان‌شاالله با تدابیر حکیمانه، منطقی و عقلایی مرتفع گردد.

? بسیاری از منتقدین این نقد را به مناطق آزاد دارند که با گذشته سه دهه از تاسیس، هنوز به آن هدفگذاری‌­های اولیه و یا ماموریت­‌هایی که به آنها محول شده بود، نرسیده‌اند؛ فکر می­‌کنید دلیل عدم تحقق این اهداف چه بوده است؟

در این خصوص شاید دو نگاه وجود داشته باشد؛ یک نگاه که در صحبت قبلی­‌ام هم اشاره کردم و این است که در واقع اجازه ندادیم آن نقشی که مناطق آزاد براساس قانون چگونگی اداره مناطق به آنها محول شده بود، انجام دهند؛ زیرا هر بار مانع و دست­انداز ایجاد کردیم. بنابراین قطعا روند توسعه شکل نمی‌­گیرد و یا با کندی مواجه می‌­شود و شاید در نهایت متوقف گردد. اگر آن نظامی که مناطق آزادمان از زمان شکل­‌گیری بر پایه آن تشکیل شدند را رعایت‌ می‌کردیم و اجازه می­‌دادیم مناطق با قانون چگونگی اداره­ مناطق آزاد اداره شوند، قطعا شرایط و وضعیت بسیار متفاوت‌تر بود. آیا واقعا این قوانینی که برای چگونگی مناطق آزاد وجود دارد، اجرا می­‌شود؟ و یا اجرا شده؟

ما اجازه ندادیم براساس قوانین و اهداف اولیه حرکت کنند؛ همیشه نگاه به مناطق آزاد، منفی و منتقدانه بوده است. خیلی از متولیان امر و کسانی که می­‌توانستند نقش مؤثری در توسعه و پیشرفت مناطق آزاد داشته باشند؛ نگاه­شان مثبت نبوده؛ حال یا به دلیل عدم شناخت یا عدم آگاهی بوده است و نتوانستند این شرایط را مهیا نمایند. قطعا وقتی مانع ایجاد شود و باور به یک فرآیند نداشته باشیم، آیا مناطق آزاد رشد می­‌کند؟! بی‌تردید رشد نمی‌­کند؛ مانند فرزندی که به او بی‌­محلی کنیم، سرزنش کنیم و هر بار با نگاهی به نوعی در او احساس ناامیدی ایجاد می_­­کنیم، قطعا این بچه نمی­‌تواند استعداد و قابلیت­‌هایش را به ظهور و بروز برساند و برای جامعه­‌ا‌ش مفید باشد؛ مناطق آزاد ما نیز اینگونه بوده‌ا‌ند. در این مدت متاسفانه هر بار بنا به دلایلی نخواستیم یا اجازه ندادیم با آن قوانینی که برایش مترتب و تعریف شده است‌، مسیر خود را ادامه دهد. با این چیزی که برایش تعریف کرده‌ایم و عملکرد کسانی که می_­­توانستند نقش مفید و موثری برای توسعه مناطق ایجاد کنند، این دو تا با هم همگن نبوده، بنابراین با مشکل و چالش همراه بوده‌ایم.

همچنین به اعتقاد بنده مشکل دیگر این بود که مناطق زاد ما آزاد با توجه به موقعیت­‌هایشان باید دارای کارکردهای متفاوت داشته باشند؛ چراکه نمی­‌توانیم همه کارکردها را در یک منطقه تعریف نماییم؛ اگر این اتفاق مبارک رخ بدهد که برای تعدادی مناطق آزاد مانند کیش و قشم بتوانیم در حوزه گردشگری، تجارت، جذب توریست، توریسم درمانی نقشه‌راه تعریف کنیم مناطق آزادی که داریم در چه حوزه­ای می‌­توانند نقش‌­آفرینی کنند، قطعا بهتر می‌توان به آن هدفی که قانون تمکین کرده و هدفگذاری شده دسترسی پیدا کنیم.

? همان طور که اشاره فرمودید قانون مناطق آزاد یک قانون کاملا مترقی است که دهه‌۷۰ در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و یکی از بارزترین نکات نقض قانون مناطق آزاد، محدود کردن اختیارات مدیران عامل است که براساس قانون، تمامی دستگاه‌­های اجرایی به جز امنیتی و نظامی باید اختیارات­شان را به مدیران عامل سازمان‌های مناطق تفویض می­‌کردند، ولی عملا می‌بینیم که هیچ وقت این اتفاق به طور کامل نیفتاده، ولو این که در سال­‌های اخیر بیشتر محدود شده‌اند؛ نظر شما در این خصوص چیست؟

یکی از این بزرگ‌ترین مشکلات که در مناطق آزاد با آن دست به گریبان هستیم و جا دارد اینجا بنده اشاره­ای کنم که شاید سوال شما هم باشد، درخصوص یکی از پیگیری­‌هایی که پس تشکیل فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مجلس شورای اسلامی شکل گرفت که اتفاق بسیار خوبی بود، حداقل در این مدت بسیار کوتاه عمرش که به یک سال هم نمی‌رسد، این بود که ماده‌۶۵ قانون مناطق آزاد اجرایی شود. اگر دستگاه­‌ها به این ماده قانونی عمل می‌­کردند، بخش عمده­ای از مشکلات و چالش­‌ها خودبه‌خود حل می­‌شد و امروز موانعی که در بحث کالاهای مسافری­، مالیات­ و گمرکی­ و مباحثی که مرتبط با وزارت صمت است و مواردی که مرتبط با وزارت اقتصاد می‌باشد و حتی دستگاه­‌های دیگر ازجمله دستگاه­‌های فرهنگی و آموزشی وجود دارد، به خاطر عدم اجرایی شدن ماده‌۶۵ است و در آخرین جلسه­‌ای که فراکسیون داشت و از دستگاه‌­های مرتبط ازجمله هیات مدیره­ شورای هماهنگی و همکاری مناطق آزاد دعوت به عمل آمده بود، تاکید بر این بود که بایستی این ماده قانونی که دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد هم دنبال این موضوع است، به طور کامل اجرا گردد.

در اینجا لازم می‌­دانم از درایت، پیگیری و دلسوزی جناب دکتر بانک هم تشکر کنم، ایشان انصافا راهبری بسیار خوبی برای مناطق تبیین کردند و یک همکاری بسیار خوب صمیمانه میان فراکسیون، دبیرخانه شورا، سازمان‌های مناطق آزاد و شورای هماهنگی و همکاری فعالین مناطق آزاد به وجود آمده که جای تقدیر دارد.

همچنین تشکر کنم از اعضای هیات مدیره شورای همکاری فعالین مناطق آزاد که به طور مستقیم با فراکسیون در ارتباط هستند و شاید هفته‌ای دو سه بار با این دوستان تشکیل جلسه می‌دهیم تا چالش‌­ها و نگرانی‌هایی که گاها به واسطه­ عدم اجرای قانون برای مناطق آزاد ایجاد می­‌شود را مدیریت و مرتفع نماییم. ضمن این که باز هم تاکید می­‌کنم اجرای این ماده قانون را بر طبق قانونی که برای مناطق آزاد داریم، پیگیری می­‌کنیم. حتما بعد از این هم در اولین جلسه فراکسیون موضوع را دنبال می­‌کنیم که دستگاه­‌ها را مکلف نماییم این ماده قانونی را در هفت مناطق آزاد اعمال نمایند؛ که اگر این اتفاق بیفتد، می‌توانیم بخش اعظمی از مشکلات در حوزه‌های مختلف ازجمله حوزه گمرکی و مالیاتی را متناسب با دستگاه‌­های مختلف اجرایی برطرف نماییم.

? یکی از سوالات بنده هم در خصوص فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بود که کمتر از یک سال است که تشکیل شده و به واقع اتفاق مبارکی بوده؛ زیرا بعد از گذشت سه دهه از تشکیل مناطق آزاد، یک فراکسیون در مجلس شورای اسلامی ایجاد شد تا بتواند حامی مناطق آزاد باشد که پیش از این جایش بسیار خالی بود. لطفا در خصوص این فراکسیون به طور کامل و جامع توضیح دهید که با چه هدفی شکل گرفته و چه برنامه‌­ها و هدفگذاری‌هایی دارید؟

همانطور که شما هم اشاره کردید، این خلاء کاملا احساس می­‌شد. در کشور هفت منطقه آزاد داریم که با احتساب منطقه آزاد فرودگاه امام خمینی(ره) این عدد به هشت می‌رسد و همچنین تعداد زیادی مناطق ویژه اقتصادی در حال فعالیت داریم؛ ضمن اینکه هشت منطقه آزاد و چند منطقه ویژه اقتصادی هم ان‌شاالله به زودی به این تعداد اضافه خواهد شد، که بنابراین در این میان یک فراکسیون مختص به این مناطق جایش در مجلس شورای اسلامی بسیار خالی بود. در کمتر از یک سال این اتفاق خوب افتاد و فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تشکیل گردید.

در مرحله اول رسالت فراکسیون این بود که همکاری خوبی را میان دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و شورای هماهنگی و همکاری فعالین مناطق آزاد با دستگاه­‌های اجرایی و وزارتخانه‌های مرتبط ایجاد کند تا بتوانیم چالش­‌ها، موانع و مشکلاتی که امروز سد راه مناطق آزاد است و یا عدم اجرای قوانین و یا بخشنامه­‌ها و دستور‌العمل‌هایی که یک شبه بدون کار کارشناسی اتفاق می­افتد و نفس مناطق آزاد ما را می­‌گیرد را احصاء کنیم.

در آغازین روزهای تشکیل فراکسیون بود که جلسه­‌ای را با وزیر محترم اقتصاد داشتیم؛ در آن جلسه دوستان از مناطق آزاد و شورای همکاری و هماهنگی فعالین مناطق آزاد آمدند و حرف‌ها و دغدغه‌­هایشان را بیان کردند؛ در واقع نگاه اصل و اساسی ما در این فراکسیون این است که جاهایی که در قانون برای مناطق آزاد قوانین داریم و اجرایی نشده، در واقع دستگاه­­‌ها را مکلف به اجرای قانون نماییم، که خوشبختانه اعضای فراکسیون غالبا کسانی هستند که در مناطق­شان، مناطق آزاد و یا ویژه اقتصادی دارند؛ بنابراین همکاران نماینده ما هم مشکلات را درک کرده و چالش­‌ها و موانعی که پیش روی مناطق آزاد و توسعه این مناطق است را لمس می­‌کنند. در نتیجه این نگاه وجود دارد که حتما جایی که قانون داریم، نیاز به ایجاد و وضع قوانین در مناطق آزاد ندارد، زیرا به واقع ما قوانین بسیار خوب، جامع، مترقی داریم و در قانون برنامه ششم هم به زیبایی و خوبی اشاره کرده که ماده‌۶۵ است. مجددا تاکید می­‌کنم ماده‌۶۵ قانون برنامه ششم باید اجرایی شود؛ چراکه تفویض اختیار در مناطق آزاد بخش عمده­ای از مشکلات و چالش‌هایی که امروز عزیزان­ مناطق آزاد دارند را قطعا مرتفع خواهد نمود. بنابراین رسالت فراکسیون، رسالتی بسیار خوب و ارزشمند است و طی این مدت جلسات مختلفی هم با وزرای مرتبط با مناطق آزاد، شورای هماهنگی و همکاری فعالین مناطق آزاد و دبیرخانه تشکیل شده و این ارتباط بسیار خوب شکل گرفته برای این که بتوانیم با هم­‌افزایی و با استفاده از ظرفیت هر کدام از دستگاه‌­ها، چالش‌­ها که درخصوص مناطق آزاد است را ان‌شاالله مرتفع کنیم.

? طی یک سال و نیم گذشته بخشنامه‌­ها، مصوبات و مقررات جدیدی در خصوص مناطق آزاد وضع شده که همان طور هم که شما در فرمایشات­تان گفتید، نه تنها کمک­ کننده به این مناطق نبوده، بلکه مثل دست­اندازهایی در مسیر مناطق و خصوصا فعالین اقتصادی قرار گرفته که شرایط را نسبت به سال­‌های گذشته بسیار سخت کرده و عملا مزیت­‌های مناطق آزاد که ازجمله عدم ثبت سفارش، مالیات، گمرک بوده را از بین برده است؛ دیدگاه شما در این خصوص چیست و این که برای رفع این مشکلات به عنوان نماینده مجلس و نایب رئیس فراکسیون مناطق آزاد چه فعالیت‌­هایی را انجام داد‌ه‌ا‌‌ید؟

بنده اعتقاد دارم که بعضی وقت­‌ها متاسفانه آن قوانینی که در سرزمین اصلی است را به مناطق آزاد تسری می‌دهیم که کار اشتباهی است. بعضا خیلی آدرس غلط می‌دهند؛ آن آماری که از مباحث قاچاق در مناطق آزاد اعلام کرده‌اند به هیچ‌وجه درست نیست.

برخی همکاران در مجلس که چنین نگاهی به مناطق داشتند را دعوت کردیم که به مناطق آزاد بروند تا از نزدیک شرایط ببینند. به عنوان مثال در منطقه آزاد کیش آیا می‌توان یک قلم جنس را قاچاق کرد؟! امکانش نیست، زیرا حتی ساحل این جزیره که مرجانی است، امکان توقف قایق­ها در آن نیست؛ در نتیجه برای ورود و خروج کالا فقط یه راه وجود دارد و آن هم مبادی گمرکی است؛ اما برخی آمارهای عجیبی می­‌دهند که احساسم این است واقعا آدرس غلط است؛ چراکه اتفاقا در مناطق آزاد به شدت مراقبت­‌های لازم اتفاق می‌افتد و آمار و اسناد آنها موجود است. عرض کردم ما می­‌خواهیم آن قوانینی که در سرزمین اصلی است را هم به مناطق آزاد تسری دهیم؛ پس هدف از تشکیل مناطق آزاد چه بوده است؟! با این رفتار و اعمال خودبه‌خود فلسفه ایجاد این مناطق آزاد زیر سوال می­‌رود! وقتی می­‌خواهند آن قانونی که در سرزمین اصلی است را در مناطق آزاد پیاده‌سازی کنند، این سرمایه­‌گذاری که ۳۰سال پیش، ۲۰سال پیش، ۱۵سال پیش با هزار مشقت صورت گرفته و به عنوان نمونه جزیره کیش امروز به این وضع درآمده، آیا ۳۰سال پیش هم این گونه بوده است؟!

سرمایه­‌گذارها و فعالین اقتصادی که به واقع در مناطق آزاد دارایی­‌های‌شان، زندگی­‌شان، جوانی‌شان را دادند و آن مناطق بدون امکانات را تبدیل به مناطقی با پتانسیل و ظرفیت‌های امروزی کرده‌اند، تکلیف‌شان چیست؟!

ما خواسته زیادی نداریم، فقط می­‌گوییم مناطق آزاد با قوانین چگونگی اداره­ مناطق اداره شوند، که در نهایت تاسف آدرس غلط می­‌دهند، در واقع می­‌خواهند به هر شکلی که شده این مناطق را به زمین بزنند! اینها اشتباه می‌­کنند. باید به این درک و باور رسید که مناطق آزاد هم جزئی از سرزمین ایران اسلامی ماست؛ ما همگی سوار یک کشتی شدیم، حال می­‌خواهیم نقطه­‌ای به نام مناطق آزاد را سوراخ کنیم و مناطق را نابود کنیم!! کما این که قطعا در اقتصاد ملی می­‌تواند اثرش را داشته باشد؛ در حالی که اگر نگاهی وسیع، جامع و بلندی داشته باشیم، این مناطق آزاد می‌­تواند نقش بسیار اثرگذاری در اقتصاد ملی داشته باشد و در واقع مناطق آزاد یک فرصت و ظرفیت قابل اعتنا و اثرگذار برای اقتصاد کشور هستند، به شرطی که بتوانیم آن را با تمام وجود درک کنیم. همین موضوع ثبت سفارش؛ اصلا ثبت سفارش در مناطق آزاد برخلاف قانون است، به صراحت اعلام می‌کنم که این موضوع در تناقض با ماده‌۱۴ قانون مناطق آزاد است؛ پس چرا اصرار داریم خلاف قانون عمل کنیم؟ چرا یک عده‌­ای می­‌خواهند با زور این را به مناطق آزاد تعمیم دهند؟! ثبت سفارش صرفا به جهت ثبت آماری است که بدانیم چه اتفاقی افتاده و چه میزان کالا وارد شده است.

درخصوص کالای مسافری، مشکلات و نارضایتی­‌های مردمی که در کیش ایجاد شد، بلافاصله به اتفاق دبیر شورای همکاری و هماهنگی فعالین مناطق آزاد جلسه­‌ای با جناب دکتر رحمانی وزیر محترم صمت داشتیم. در اینجا لازم می‌دانم از نگاه بسیار مثبت دکتر رحمانی و همکاری و کمکی که کردند تا مشکل حل شد، تشکر و قدردانی ­‌کنم.

در همان جلسه دوستان اعلام کردند که دلیل ثبت سفارش در مناطق آزاد صرفا به دلیل مبحث آماری است که بدانیم چه میزان کالا وارد می‌شود، که هم‌اکنون هم اتفاق می‌­افتد تا مطلع باشیم چه تعداد و چه اقلامی، چگونه وارد منطقه می‌شوند؛ که خوشبختانه مشکل مرتفع شد و همه چیز به حالت عادی بازگشت. درخصوص کالای مسافری اگر این تسهیل‌گری و تعامل صورت نمی‌گرفت، به واقع یک چالش و بحران بزرگ در مناطق آزاد ایجاد می­‌شد؛ چراکه این تعداد مراکز خرید، مغازه و سرمایه‌گذاری‌ها با یک بخشنامه از بین می‌رفت و این بدان معنی است که ما خودمان مردم را به سوی کشورهای همسایه ازجمله ترکیه سوق می‌دهیم که هم ارز از کشور خارج شود و هم کالا وارد گردد!! کسی که می­‌رود ترکیه، چقدر کالای همراه مسافر می­‌آورد؟ چقدر پوشاک و اقلام دیگر با خود می­‌آورد؟ چرا ما می­‌خواهیم مناطق خودمان را تعطیل ­کنیم تا هموطنان‌مان از کشورهای همسایه کالای همراه مسافر بیاورند؟!

متاسفانه این کار، کارشناسی نشده بود؛ ضمن این که تسری دادن ثبت سفارش در مناطق آزاد واقعا خلاف قانون بود و هست، که خوشبختانه این مشکل به طور کامل ان‌شاالله در حال مرتفع شدن است. قانون به صراحت اعلام می­‌کند که مناطق آزاد خارج از مرزهای گمرکی می‌باشند و از قوانین واردات و صادرات مستثنا هستند و خروج کالا از مناطق آزاد تجاری-صنعتی به سمت سرزمین اصلی شامل قوانین گمرکی می‌باشد؛ اما برای ورود آنها به مناطق آزاد، ثبت سفارش  کاملا خلاف قانون است که این موضوع هم باید اصلاح شود.

? در جلسه‌­ای که با وزیر صمت داشتید قرار شد هم ممنوعیت ورود کالای مسافری به مناطق آزاد برداشته شود و هم ثبت سفارشی منتفی گردد؟

بله؛ زیرا ثبت سفارش برخلاف قانون است، چراکه تسری دادن ثبت سفارش به مناطق آزاد در تضاد آشکار با ماده‌۱۴ قانون مناطق آزاد است. در جلسه با وزیر صمت، فهرست کالاهای مسافری مشخص شد، زیرا همانگونه که عرض کردم ورود کالای مسافری به مناطق آزاد یک ضرورت است و سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در این راستا را نمی‌توان نادیده گرفت، که در غیر این صورت عملا مناطق آزاد از بین می‌روند و با تعطیل این مناطق، چیزی حدود پانصد هزار نفر شغل مستقیم و غیرمستقیم که ایجاد شده، عملا همه تحت شعاع قرار می_­­گیرند.

چطور وقتی یک مسافری ایرانی به ترکیه سفر می‌کند و با خود کالا وارد کشور می‌نماید، مشکل ندارد! اما منطقه آزاد ما که خاک همین کشور است، مشکل دارد؟! خوشبختانه این موضوع هم با نگاه بلندی که آقای وزیر و مدیران گمرک داشتند، مرتفع گردید.

این اتفاق، یکی از کارهای خوبی بود که فراکسیون انجام داد و بنده هم افتخار دارم نایب رئیس فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی باشم و همچنین باید یک تشکر جانانه­ داشته باشم از شورای هماهنگی و همکاری و فعالین مناطق آزاد ‌که انصافا بازوان توانمند دبیرخانه هم هستند. اعضای هیات مدیره شورای همکاری و هماهنگی فعالین مناطق آزاد به عنوان نمایندگانی از میان تمامی مناطق انتخاب شده‌اند که با تعامل با دبیرخانه شورا و همچنین فراکسیون مناطق آزاد، با برنامه‌ریزی و ایجاد یک مدیریت منسجم خواهیم توانست چالش‌ها و مشکلات مناطق را یکی‌یکی برطرف نماییم.

همچنین دکتر رحمانی وزیر محترم صمت، موضوع کالای مسافری را به یک کارگروه محول کردند که طی جلسه‌ای که با معاون و قائم‌مقام ایشان داشتیم، لیست و کد کالاها ارائه گردید و امیدوارم در هفته آتی ابلاغ شود و به طور کامل بحث کالای مسافری حل شود. ثبت سفارش هم که قطعا خلاف قانون است و در آن جلسه هم دوستان پذیرفتند که برای مناطق آزاد ثبت سفارش نباشد، اما ثبت آماری صورت گیرد که هیچ مشکل هم ندارد و دست‌اندرکاران مناطق آزاد هم دنبال این هستند که ثبت آماری شود که چه تعداد کالا می‌­آید و آمار اینها را داشته باشیم؛ قطعا مدیران مناطق نیز موافق هستند.

? سال گذشته رقم ۱۴۰میلیون دلاری به عنوان سهمیه مناطق آزاد برای ورود کالای مسافری مقرر شده بود تا میان هفت منطقه تقسیم گردد؛ در حال حاضر این رقم افزایش پیدا می­‌کند یا دیگر بدون محدودیت خواهد بود؟

طبق دستور معاون اول رئیس‌جمهور جناب آقای جهانگیری، رقم سال گذشته با ۲۰درصد کاهش در سقف ارزی برای امسال در نظر گرفته شده است؛ درصورتی که قرار بود به طور کامل این مورد حذف شود، اما فهرست تنظیمی، همان فهرستی است که در سال‌۹۷ بوده و ۲۰درصد کاهش در سقف ارزی به نسبت سال‌۹۷ دارد که مورد قبول اعضای کمیته کالای همراه مسافر هم بود که از دستگاه­‌های مختلف آنجا حضور دارند، هم از گمرک، هم جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد که طی روزهای آینده ابلاغ می­‌شود. این موضوع و این نگرانی که ایجاد شده بود در واقع یک بار همیشه ان‌شاالله مرتفع خواهد شد و خواهشی که از دستگاه‌­های اجرایی دارم این است که واقعا مناطق آزاد را درک کنند، اگر هم موردی هست، بنشینند و با مسئولین دبیرخانه و اعضای شورای هماهنگی و همکاری فعالین مناطق آزاد گفتگو و تعامل کنند، اینگونه بسیاری از مسائل حل می‌شود، اما اینکه بدون شناخت، یک بخشنامه­‌ای صادر گردد، به سرمایه‌های ملی آسیب خواهد رساند؛ در حالی که اکنون وضعیت ما به گونه‌ای شده است که یک بخشنامه می­‌خواهیم صادر کنیم و یک جایی موردی را حل نماییم اما در واقع یک جای دیگر را خراب‌تر می­‌کنیم. ولی وقتی با این دوستان تعامل، صحبت و گفتگو کنیم و پای درد دل­شان بنشینیم تا بدانیم چالش‌­های آنها چیست و مطمئن باشیم که نه تنها مناطق آزاد برای کشور مضر نیست، بلکه بسیار مفید می‌باشند، بسیار مهم است و می­‌دانید که واقعا کارکرد مناطق آزاد، کارکرد ملی است و می‌­توانند نقش ملی ایفا نموده و در اقتصاد جهانی و در اقتصاد بین‌الملل حرف برای گفتن داشته باشند، به شرطی که ما آنها را باور داشته باشیم، به فعالین اقتصادی که در مناطق آزاد هستند، اطمینان داشته باشیم؛ واقعا اگر وزارت صمت، وزارت اقتصاد و همچنین وزارتخانه­‌های دیگر و یا بانک مرکزی مواردی دارند، با فعالین اقتصادی مناطق آزاد و شورای همکاری و هماهنگی مناطق آزاد گفت‌و‌گو کنند؛ انتظارمان از دوستان در وزارتخانه­‌ها و دستگاه­‌های اجرایی که هر بار برای مناطق آزاد نسخه­‌ای می­‌پیچیند، این است که حتما باید اینها را ببینند و با هم تعامل داشته باشند. یکی دیگر از رسالت‌های فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی همین است که حتما نگاه­ دوستان وزارتخانه و وزرای محترم را به این سمت سوق دهیم که تعامل بسیار خوبی با عزیزان در مناطق آزاد داشته باشند؛ چراکه واقعا یک ظرفیت و فرصت برای کشور هستند و حتما بایستی جذب کنیم.

جزیره کیش کارکرد بسیار خوب و اثرگذاری در حوزه گردشگری دارد، همچنین در حوزه تولید هم تولیدات ارزشمندی در جزیره­ کیش انجام شده است، همین طور جزیره قشم که در جوار کیش واقع شده نیز بسیار مستعد برای سرمایه­‌گذاری در حوزه­ گردشگری است و با ایجاد زیرساخت­‌های پیشرفته و تکنولوژی­‌های روز گردشگری با مشارکت سرمایه­‌گذاران خارجی می‌توان آنجا را به قطب گردشگری داخلی و خارجی تبدیل کرد. می‌توانیم گردشگر خارجی را بیاوریم، این اتفاق شدنی است؛ اما بالاخرهاین  فرآیند برنامه‌­ریزی و مدیریت می­‌خواهد و در سایه گفت‌وگو، توسعه و تعامل رخ خواهد داد. اگر بخواهیم هر بار با وضع بخشنامه­‌ها و دستورالعمل­‌هایی، نفس مناطق آزاد را کند کنیم، رمقی برای فعالین و سرمایه‌­گذاران نمی‌­ماند، سرمایه­‌گذاران و فعالین مناطق آزاد می­‌گویند ما نیاز به حمایت نداریم، مانع و دست‌­انداز در کارهای ما ایجاد نکنند، ما خودمان می‌توانیم از پس مشکلات و کارها بربیاییم؛ چراکه خودمان با دنیا و کشورهای همسایه ارتباط برقرار می‌کنیم و از این وضعیت بیرون می‌آییم و امیدواریم که این اتفاق­‌های مبارک در مناطق آزاد رخ بدهد.

? آیا با رویکرد افزایش مناطق آزاد موافق هستید؟

بله؛ به شرطی که قوانین مترتب بر آن اجرا شود؛ اما اگر باز بخواهد مناطق آزاد ایجاد کنند و در کار آن نیز خلل وارد نمایند، بهتر است که افزایش ندهند. اگر بخواهیم برای یک منطقه آزاد چندین کارکرد تعریف کنیم، شاید نتوانیم به آن رسالتی که برای مناطق آزاد تعریف شده است، دسترسی پیدا کنیم. اگر برای هر منطقه آزاد مخصوصا منطقه آزادی که جدید ایجاد خواهد شد، کارکرد تعریف نماییم و براساس قانونین نقشه راه به آن بدهیم، قطعا می­‌تواند برای اقتصاد ملی کشور مفید باشد. بنده با این موضوع موافق هستم، ولی اگر بخواهند این بلاهایی که سال­‌ها بر این چند منطقه کنونی نازل کرده‌اند را ادامه دهند، با این شیوه خیر؛ شاید واقعا نشود به آن هدفی که در دولت وجود داشته که این لایحه را ارائه کرده و مجلس نیز همراهی نموده، دسترسی پیدا کنیم.

?مجلس چه کمکی می‌­تواند در توسعه بیشتر مناطق آزاد داشته باشد؟

مجلس کار خود را انجام داده است؛ برای چگونگی اداره­ مناطق آزاد قانون مصوب شده و برای تصویب آن، کار کارشناسی صورت گرفته است. این قانون به حدی دقیق و شفاف است که من تا به امروز از هیچ یک از فعالین و سرمایه‌گذاران مناطق آزاد و همچنین شورای همکاری و هماهنگی فعالین این مناطق نشنیده‌ام که مشکل قانونی داشته باشند و در جایی از این قانون نقصی وجود داشته است، که اگر کسی به لحاظ قانونی موردی دارد، حتما به ما اعلام کند تا درصدد رفع و اصلاح آن برآییم؛ چراکه ممکن است نیاز به بازنگری و یا ایجاد قوانین جدید برای بهبود شرایط مناطق آزاد احساس شود، تا ما بتوانیم با تغییرات، آن کارکردی را که برایش تعریف شده را به خوبی انجام دهد. ولی من فکر کنم در بحث ایجاد قوانین، هیچ مشکلی در مناطق آزاد نداریم و فقط موضوع، اجرای قوانین است که این هم باز وظیفه­ مجلس می‌باشد تا بر حسن اجرای قوانین نظارت داشته باشد، که این امر مهم را فراکسیون دنبال می­‌کند که قوانینی که در حوزه مناطق آزاد بر زمین مانده و اجرایی نشده یا در واقع بد اجرا شده را روی ریل برگردانیم و برای اجرایی شدن آن تلاش کنیم.

? با توجه به شرایطی کنونی کشور که در یکی از سخت‌­ترین دوران تحریم قرار داریم و دشمن­ همه تلاشش را می‌کنند تا تمام منافذ ورودی به کشور چه به لحاظ ارزی، چه دارویی و چه کالایی بگیرد؛ فکر می­‌کنید این هفت منطقه که در هفت نقطه مرزی قرار گرفته‌اند، در چنین شرایطی چقدر می­‌توانند کمک ­کننده به کشور باشند؟

بی‌شک در این شرایط، مناطق آزاد نقش بسیار موثری در اقتصاد کلان کشور خواهند داشت، فقط متولیان امر باید نسبت به این تاثیرگذاری یقین حاصل کنند که این مناطق کارکرد فوق‌العاده‌ای خواهند داشت؛ البته من این موضوع را زیاد باز نخواهم کرد، چراکه در حال حاضر دشمنان به صورت کاملا دقیق در حال رصد کردن تمامی منافذ هستند، به همین دلیل نباید در رسانه‌ها درخصوص مناطق آزاد و نقش‌ بسزای آنها صحبتی به میان آورد، زیرا از گزند تحریم‌ها و مشکلات در امان نخواهند بود. اما باید اعلام کنم که این مناطق واقعا یک فرصت و ظرفیت قابل اعتنا، موثر و اثرگذار برای اقتصاد کشور در این شرایط تحریمی هستند. مناطق می‌­توانند این شرایط و مشکلاتی را که شیطان بر ما تحمیل کرده است را هندل کنند. مناطق آزاد یک فرصت و ظرفیت برای کم‌اثر کردن تحریم‌­ها هستند. البته مسئولین و متولیان امر خود می­‌دانند این مناطق آزاد یک فرصت طلایی برای اقتصاد ملی ما در زمینه تولید و تحقق اقتصاد مقاومتی، جذب سرمایه‌­گذار خارجی هستند و واقعا می‌­تواند نقش­ اثرگذاری در توسعه کلان اقتصاد ایفا کند. به واقع نمی‌­دانم چرا نمی­‌خواهیم از ظرفیت‌­ها و فرصت‌هایی که در کشور با سرمایه ملی ایجاد شده و سرمایه­‌گذاری­‌هایی که صورت گرفته، برای توسعه­ ایران اسلامی استفاده کنیم. بعضی وقت­‌ها جای تامل دارد، در حالی این هفت منطقه می­‌توانند کارکرد بسزایی برای اقتصاد کشور مخصوصا در این شرایطی تحریمی ایفا کنند، نادیده گرفته می‌شوند.

? شاید یکی بزرگترین موانعی که بر سر راه سرمایه­‌گذار خارجی در مناطق آزاد وجود دارد، نبود شعب بانک‌­های خارجی است؛ در یکی دو سال گذشته چند بانک خارجی اعلام آمادگی کردند، ولی همانند قوانینی که یک شبه به مناطق آزاد تسری می‌­دهند، سرمایه­‌گذاری اولیه تاسیس ‌شعب افزایش پیدا کرد؛ به نظر شما کی می­‌توانیم شاهد باشیم که در مناطق آزاد بانک­‌های خارجی تاسیس گردد؟

حتما این اتفاق عملی خواهد شد؛ چراکه موضوع را به عنوان پایلوت در کیش دنبال کردیم، حتی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش خیلی پیگیر این مورد هستند؛ آقای دکتر بانک به جد دنبال ایجاد بورس منطقه­‌ای در کیش و هم ایجاد بانک خارجی می‌باشند، اما در بعضی­ وقت­ها با گیر و دارهای اداری نتوانستیم از این ظرفیت­‌های قانونی که در مناطق آزاد وجود دارد، استفاده کنیم و با تحریم­‌هایی که اتفاق افتاد، برای خیلی از این بانک‌­ها هم به نوعی موانعی ایجاد شد؛ اما این ظرفیت بالقوه در مناطق آزاد وجود دارد که شعباتی از بانک‌­های خارجی بیایند، ولی بایستی بروکراسی‌های اداری که باعث می­‌شود به ظرفیت­‌های قانونی مناطق پرداخته نشود و در واقع مغفول بماند و روند آنها با کندی پیش برود، مرتفع گردد؛ چراکه در قوانین مناطق آزاد درخصوص بانک­‌های خارجی هم قانون داریم. همانگونه که به شما عرض کردم و باز هم تاکید می­‌کنم، در بحث موارد قانونی هیچ مشکلی نداریم در واقع پیچیدگی‌های‌ اداری، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های صادره، روند توسعه را با کندی مواجه می­‌کنند و قطعا ان‌شاالله فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی این مباحث را هم دنبال می­‌کند، در دستورکار قرار دارد که با تعامل و همدلی که میان دبیرخانه، وزارتخانه‌ها و شورای هماهنگی و همکاری فعالین مناطق آزاد ایجاد شده می‌توانیم خلاء­ها و موانعی که بوده و گاها نگاه‌­های منفی را هم عوض کنیم و ان‌شاالله مناطق آزاد را روی ریل واقعی‌شان قرار دهیم؛ که در واقع وظیفه ماست تا با یک هدفگذاری دقیق مناطق آزاد را به سوی پیشرفت و توسعه بیشتر سوق دهیم.

? یکی از ناراحت‌کننده‌ترین مشکلات در مناطق آزاد‌، این است که صرف نظر از موانعی که از سوی سرزمین اصلی برای فعالین مناطق ایجاد می‌­شود‌، بعضا شاهد هستیم که در سطوح معاونت و مدیریت‌­های سازمان­‌های مناطق آزاد هم اصطلاحا خودتحریمی انجام می‌شود و در بدنه­ سازمان­‌های مناطق برای سرمایه­­‌گذاران ایجاد مشکل می­‌کند. به عنوان مثال بیش از یک سال است که از کلیه سازمان‌­ها می­‌شنویم که می­‌خواهند میز خدمت الکترونیک راه‌اندازی کنند‌، ولی به واقع بسیار کم‌رنگ و ضعیف چنین موردی را شاهد هستیم؛ جدا از اینکه فراکسیون مناطق آزاد و دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد زحمات زیادی را برای اجرای قوانین مناطق آزاد می‌کشند، آیا واقعا نقش نظارتی بر روی اجرای قوانین در خود سازمان­‌های مناطق آزاد هم دارند؟

این سوال خیلی بود؛ اتفاقا چندی پیش در راستای همین موضوع، با یکی از مدیران مناطق آزاد در خصوص حوزه گردشگری صحبت می‌کردیم، به ایشان تاکید کردم در بخش گردشگری، مدیری که متصدی امور گردشگری یا معاون گردشگری در منطقه‌تان است، حتما باید خلاق، خوش‌­فکر و دنیا دیده باشد، آشنا به اصول گردشگری باشد، نگاهش، نگاه وسیعی باشد.

همین حالا هم سرمایه‌گذارانی در بخش‌های اقتصادی داریم که به اعضای فراکسیون مناطق آزاد مراجعه می­‌کنند و اعلام می‌دارند که ما می‌خواهیم در یکی از مناطق سرمایه­‌گذاری کنیم و حتی مشارکت سرمایه‌گذاران کشورهای مختلف را نیز در بخش گردشگری با خود همراه داریم، اما هرچه قدر به سازمان و معاونت مربوطه مراجعه می‌کنیم، هیچ جوابی دریافت نمی‌نماییم و پیگیری‌های ما بی‌نتیجه مانده است. در نتیجه از ما درخواست می‌کنند تا با جناب آقای دکتر بانک دبیر محترم شورایعالی مناطق آزاد جلساتی را برایشان ترتیب دهیم تا مشکلاتشان را بازگو کنند.

در این خصوص جلساتی هم با دکتر بانک داشتیم، تاکید ایشان هم این بوده که حتما کسانی که در سازمان‌های مناطق آزاد در سطح معاونین و مدیران مربوطه در همه حوزه‌ها ازجمله تولید، سرمایه‌گذاری و گردشگری مشغول به فعالیت هستند، باید افرادی خلاق و خوش‌فکر باشند و نگاه بلندی به جهت حل مشکل و تسریع در روند سرمایه‌گذاری در مناطق داشته باشند، نه اینکه خدایی ناکرده مانع­تراشی کرده و سنگ‌اندازی کنند.

این هم یکی از مواردی است که حتما فراکسیون دنبال می­‌کند و خوشبختانه این نگاه مثبت در دبیرخانه هم وجود دارد که این اتفاق حتما بی‌افتد.

? بعضا در مناطق آزاد شاهد هستیم که واحد‌هایی که حتی نقشی در حوزه‌های مختلف مانند سرمایه‌گذاری و یا گردشگری ندارند و یا حتی مدیران مربوطه، بیشترین موانع را در مسیر سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ایجاد می‌کنند و به نوعی باعث خروج سرمایه‌گذاران از این مناطق می‌شوند که امیدواریم با نظارت دقیق فراکسیون و همچنین دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد بر روند امور، این قبیل مسائل و مشکلات نیز از بین برود.

حتما؛ یکی از برنامه­‌های ما در فراکسیون نیز همین موضوع است؛ اعضای فراکسیون یک بازدید میدانی از منطقه آزاد انزلی داشتند، که انصافا آقای دکتر مسرور مدیر خوش‌­فکر و خلاقی بود و کارهای خوبی در حوزه تولید در این منطقه آزاد انجام داده بود. پس از این سفر، طی جلسه با اعضا فراکسیون تاکید شد که وقتی یک منطقه، مدیرعاملی توانمند و پرتلاش دارد، تمامی بدنه سازمان نیز باید چنین ویژگی‌هایی را دارا باشند تا امور با سرعت و در راستای تفکرات مدیریت کلان پیش بروند که به حمدالله در انزلی اینگونه بود و باید سایر مناطق نیز در همین مسیر پیش بروند؛ تا با صبر و شکیبایی و درایت به آن اهدافی که برای مناطق آزاد در حوزه­‌های مختلف گردشگری، تولیدی، تجاری ترسیم شده، حتما دست یابند؛ نه اینکه خدایی ناکرده به تعبیر منتقدین، مناطق آزاد تبدیل به حیات خلوت برخی افراد گردد. قطعا فراکسیون این موضع را رصد خواهد کرد و طی سفرهایی که به مناطق خواهیم داشت با دقت بیشتری پیگیر موارد خواهیم بود؛ البته چند مورد هم به صورت مصداقی گزارش شده است که دنبال کردیم و تا حدودی موضوع را رفع نموده‌ایم، اما با دقت و ظرافت بیشتری پیگیری خواهیم نمود و از همین جا اعلام ‌می‌کنم که هر سرمایه‌گذاری که با موضوعات مشابه مواجه شده، می‌تواند به فراکسیون مناطق آزاد مراجعه کند تا قطعا مورد، پیگیری شود.

?به عنوان آخرین سؤال هر چیزی که بنده نپرسیدم و شما صلاح می­‌دانید، بفرمایید.

از شما و هفته­‌نامه خوب و وزین اخبار آزاد مناطق، سردبیر و همه دست‌اندرکارانی که در این نشریه تلاش می­‌کنید و زحمت می­‌کشید که در واقع نگرانی­‌ها، چالش­‌ها و موانعی که در خصوص مناطق است را به گوش مسئولین و متولیان امر برسانید، تشکر می­‌کنم.

در پایان می­‌خواهم بگویم که با دید بهتری به مناطق آزاد نگاه کنیم، با نگاه مهربانانه و مطمئن باشیم این مناطق یک ظرفیت و فرصت برای کشور هستند و مجددا تاکید ‌می‌کنم سرمایه‌گذاران و فعالین اقتصادی که در مناطق آزاد هستند را دریابیم؛ به واقع این افراد، کسانی هستند که سال­‌های سال با هزاران مشقت و سختی در این مناطق تلاش کردند و زحمت کشیدند؛ می‌بایست آنان را درک کنیم و پای حرف‌ها و­ درد دل­شان بنشینم و در تصمیم­‌گیری­‌هایمان از نظرات و راهکارهایشان استفاده کنیم، چراکه این عزیزان مشکلات را با تمام وجود لمس کرده و چالش­‌های مناطق را دیده‌اند.