همکاری‌های منطقه‌ای ایرانی، روسی، آذری در چارچوب منطقه آزاد انزلی
به گزارش اخبار آزاد مناطق، این کشور بزرگترین تولیدکننده نفت (۱۴درصد تولید جهانی)، گاز طبیعی (۱۸درصد تولید جهانی) و نیکل (۱۲درصد) در جهان است. بخش انرژی، مهم‌ترین بخش اقتصاد روسیه است که ۲۰ الی ۲۵درصد تولید ناخالص داخلی، ۶۵درصد کل صادرات و ۳۰درصد بودجه دولت روسیه را شامل می‌شود.
بنا بر اعلام صندوق بین‌المللی پول، حجم تولید ناخالص داخلی روسیه براساس برابری قدرت خرید در سال۲۰۱۸ با میزان ۴۱۶۶میلیارد دلار در مکان ششم در بین کشورهای جهان قرار گرفته است. تولید ناخالص داخلی Nominal این کشور نیز ۱میلیون و ۷۱۹هزار و ۹۰دلار بود که این کشور را در رتبه یازدهم جهان قرار داده است.
براساس نتایج منتشر شده توسط وزارت توسعه اقتصادی روسیه در مورد تجارت خارجی روسیه در سال۲۰۱۸، در این سال مبادلات تجاری روسیه با کشورهای جهان نسبت به سال گذشته ۱۷ و نیم درصد افزایش یافته و به ۶۸۷ و نیم میلیارد دلار رسیده است.
صادرات روسیه در سال۲۰۱۸ میلادی به نزدیک به ۴۵۰میلیادر دلار بالغ شد که نسبت به مدت سال۲۰۱۷ میلادی بیانگر افزایش ۲۵درصدی بود. از سوی دیگر در سال۲۰۱۸ میلادی میزان واردات روسیه افزون بر ۲۳۸میلیارد دلار بود که در قیاس با سال۲۰۱۷ میلادی نشان دهنده کاهش حدود ۵درصدی بود.
پنج شریک اصلی روس‌ها که در سال۲۰۱۸ بیشترین مبادلات تجاری را با روسیه داشت، شامل چین، آلمان، هلند، بلاروس و ایتالیا بوده است.
در سوی مقابل حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه در آخر سال۲۰۱۸ به میزان ۱,۹۸درصد (در مقایسه با سال۲۰۱۷) رشد داشته و به ۱.۷میلیارد دلار بالغ شد که ۱.۲میلیارد دلار آن صادرات (۸.۱۴-درصد) روسیه و ۵۳۳.۱میلیون دلار واردات (۳۵.۹+درصد) بود.
در سال۲۰۱۸، ایران بین شرکای تجاری خارجی روسیه در رتبه پنجاهم قرار گرفت، بر این اساس، ایران در بخش صادرات روسیه در جایگاه۴۸ و در بخش واردات در جایگاه۵۴ بود. مراودات اقتصادی با ایران به ۲۵صدم درصد کل تجارت خارجی روسیه بالغ شده بود. مازاد تراز بازرگانی روسیه با ایران ۶۷۴.۷میلیون دلار آمریکا است.
به گزارش سازمان ملل متحد، تجارت خارجی ایران در سال۲۰۱۸ به طور کلی به ۴۶.۹میلیارد دلار بالغ شده است. روسیه بین ده شریک بزرگ ایران در بخش تجارت خارجی قرار داشته و جایگاه پنجم را بین آنها احراز کرده؛ صادرات ایران در سال‌های۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ به طور اعم به میزان ۵۰.۲درصد کاهش یافته است. در عین حال، روسیه در فهرست صادرکنندگان عمده ایران تنها جایگاه ششم را احراز می‌کند.
در بخش واردات ایران در سال۲۰۱۷ نیز ، روسیه بین شرکای برتر تجارت خارجی ایران جایگاه چهارم را به خود اختصاص داد. صادرات ایران به روسیه ۳۸.۳درصد رشد داشته و به ۰.۵میلیارد دلار رسیده است.
همکاری ایران و روسیه براساس معاهدات قانونی محکمی استوار شده است. این زمینه‌های حقوقی محکم مشتمل بر شش سند مهم می‌باشد که معاهدات، موافقت‌نامه‌ها و توافقات موقت ازجمله آنها است. کمیسیون دائمی همکاری‌های تجاری و اقتصادی ایران و روسیه مکانیزم اصلی همکاری بین دولتی دو کشور است. ۱۴کارگروه حوزه‌ای به صورت مستمر در چارچوب کمیسیون فعالیت می‌کنند. پیشرفت در مورد اجرای پیشنهادات تایید شده پس از برگزاری ۱۴جلسه در حال توسعه است. تصمیم‌های مشترک اتخاذ شونده در پانزدهمین جلسه کمیسیون (در شهر اصفهان در سال۲۰۱۹) نیز به همکاری پربار طرفین کمک خواهد کرد. از سوی دیگر در چارچوب همکاری طبق متمم موافقت‌نامه همکاری اتاق صنایع و بازرگانی روسیه و اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران مورخ ۸دسامبر سال۲۰۰۵، شورای تجاری ایران و روسیه دایر شده است.
کارگروه همکاری‌های منطقه‌ای کمیسیون همکاری تجاری-اقتصادی ایران و روسیه ابزار موثر توسعه همکاری مناطق روسیه و استان‌های ایران است. هم‌اکنون هاتسایف رایزن دولتی و معاون وزیر امور قفقاز شمالی روسیه رئیس بخش روسی و بابک دین‌پرست معاون وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران رئیس بخش ایرانی کارگروه هستند.
از نکات جالب توجه در همکاری دو کشور، همکاری‌های منطقه‌ای و بین استانی است که در این میان در سال گذشته میلادی(۲۰۱۸)، ۶۹منطقه فدراسیون روسیه با جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های مختلف روابط تجاری-اقتصادی داشتند. مسکو، استان‌های آستراخان و راستوف، شهر سنت‌پتربورگ، استان‌های سوردلوفسک، مسکو، لیپتسک و وولگدا، سرزمین‌های پرم و استاوراپل مناطق پیشتاز در این بخش هستند.
در میان استان‌های روسیه استان آستراخان پیشاهنگ همکاری منطقه‌ای ایران و روسیه می‌باشد. اولین موافقت‌نامه این منطقه با استان‌های گیلان و مازندران ایران در سال۱۹۹۵ امضا شد. در اکتبر۲۰۱۷ طی شانزدهمین ملاقات شورای بین‌المللی همکاری تجاری اتاق‌های صنایع و بازرگانی منطقه خزر «تجارت خزر»، مرکز تجاری ایران در شهر آستراخان افتتاح شد. طرف ایرانی قصد دارد انبار بزرگ فروش کالاهای ایرانی را احداث کند که سپس در شبکه فروشگاه‌های عرضه کننده کالاهای ایرانی در مناطق مختلف فدراسیون روسیه به فروش خواهد رسید.
نمونه‌های بسیار فعالیت مشترک با شرکت بندر تجاری آستراخان موجود است. علاوه بر این، به عنوان بخشی از همکاری «دریایی»، ساخت نفتکش فرآورده‌های نفتی و کشتی‌های تجاری و گردشگری در دستورکار قرار دارد. کشتی‌های شرکت‌های ایرانی نیز به طور معمول در مجتمع‌های کشتی‌سازی این استان تعمیر می‌شوند.
حوزه‌های مشترک و رویدادهایی که زمینه‌های توسعه هر چه بیشتر روابط ایران و روسیه را پدید آورده است:
– تصویب کنوانسیون حقوقی دریای خزر در پنجمین نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر
– امضای موافقت‌نامه محدوده آزاد تجاری میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا
– عضویت دو کشور در کریدور شمال-جنوب و تراسیکا
– فعال شدن مرکز تجاری ایران تحت عنوان سرای تجاری ایران در آستراخان روسیه بعد از حدود یک قرن رکود
– تمایل روزافزون روسیه برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های ترانزیتی کشورمان در ارتباط با کریدور شمال-جنوب، جهت توسعه مراودات خود با کشورهای حاشیه اقیانوس هند
– رویکردهای سیاسی مشترک دو کشور در زمینه تقابل با یکجانبه‌گرایی امریکا که بعد از خروج این کشور از برجام، در زمینه افزایش تعاملات تجاری ایران و روسیه بروز بیشتری پیدا کرده است.
با این تفاصیل و توجه به این واقعیت که میان مناطق آزاد کشورمان، انزلی از جایگاه، مزیت‌های ویژه و سابقه طولانی‌تری در رابطه با روسیه و به طور ویژه جمهوری آستراخان به عنوان دروازه ورودی دو کشور برخوردار است؛ موضوعی که ظرف سال‌های اخیر، تنها منطقه آزاد واقع در پهنه دریای خزر را به عنوان یک اولویت کاری در دستورکار قرار داده است. در نتیجه حضور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی و هیات عالی رتبه اقتصادی همراه که متشکل از معاونین تخصصی حوزه‌های ترانزیتی و زیرساختی بوده، بیانگر عزم جدی دکتر محمدولی روزبهان در ایفای نقش موثر منطقه متبوع وی در عرصه توسعه روابط دو کشور در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا است.
البته سازمان منطقه آزاد انزلی ظرف سال‌های اخیر اقدام به برگزاری جلسه با سرمایه‌گذاری و مدیران دولتی و بخش خصوصی در جهت توسعه روابط در قالب میزبانی و حضور در نمایشگاههای استان‌های روسیه و به ویژه آستراخان، برگزاری همایش اتاق‌های بازرگانی حوزه خزر، انعقاد دو تفاهم‌نامه با منطقه ویژه اقتصادی لوتوس و پیگیری توسعه این تفاهم‌نامه با هندوستان و سایر کشورهای حاضر در کریدور شمال-جنوب و فعال‌سازی مجتمع بندری کاسپین نموده است و با تاکیدات رئیس‌جمهور ایران، تا سال آینده این منطقه به خط ریل سراسری ایران وصل می‌گردد تا زمینه اتصال بنادر شمالی و جنوبی ایران و تکمیل زیرساخت دیگری برای فعال‌سازی کریدور نستراک فراهم شود.
در همین راستا طی یک سفر چند روزه، مدیران ارشد سازمان منطقه آزاد انزلی از جمهوری آذربایجان و روسیه که از فرصت‌های متنوعی برای همکاری‌های اقتصادی، نمایشگاهی، ترانزیتی، فرآوری کالاها و محصولات مختلف تا فعالیت مشترک در حوزه‌های نفتی و گازی با این منطقه برخوردار هستند و در کریدور شمال-جنوب نیز قرار دارند، دیدار کرده و زمینه‌های جدید برای تسهیل و توسعه فعالیت‌های سرمایه‌گذاران و فعالین اقتصادی بخش خصوصی کشورمان را مورد بحث و گفتوگو قرار دادند.
در جریان بازدید دکتر روزبهان از روسیه و جمهوری آذربایجان صورت گرفت:
ترسیم افق‌های جدید همکاری براساس ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری مشترک
دکتر محمد ولی روزبهان رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی به همراه اعضای هیات مدیره و معاونین امور بندری و عمرانی سازمان از ظرفیت‌ها و فرصت‌های همکاری مشترک با کشورهای روسیه و جمهوری آذربایجان دیدار به عمل آورده و در گفتوگو با سفرای کشورمان در این دو کشور و مدیران بخش دولتی و خصوصی، افق‌های جدید همکاری براساس توانمندی‌های متنوع منطقه را ترسیم نمودند.
دیدار از جمهوری آذربایجان مطرح شد:
برگزار بازدیدها و نمایشگاههای مشترک میان تجار ایران و آذربایجان
بعد از بازدیدهای صورت گرفته از بنادر باکو و الّت که در پایتخت این کشور واقع شده، در مذاکره با دکتر جواد جهانگیرزاده سفیر ایران، راهکارهای افزایش مبادلات بخش خصوص دو کشور براساس توانمندی‌ها و مزیت‌های متنوع منطقه آزاد انزلی مورد بحث و گفتوگو قرار گرفت و طرفین درخصوص همکاری به منظور برگزاری نمایشگاههای اختصاصی و مشترک بخش خصوصی دو طرف این منطقه و باکو اعلام آمادگی کردند.
رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به توجه ویژه ریاست محترم جمهور و سایر مدیران ارشد نظام به منطقه آزاد انزلی، به ویژه در زمینه اتصال این منطقه به خط ریل سراسری و جایگاه منطقه در کریدور شمال-جنوب، تسهیل و تسریع در روند توسعه مبادلات بخش خصوصی کشورمان با جمهوری آذربایجان را از اولویت‌های سازمان متبوع خود اعلام کرد و اظهار داشت: میزبانی این منطقه از نمایشگاه تخصصی یا اختصاصی تولیدکنندگان آذری و یا برپایی نمایشگاه توانمندی‌های منطقه آزاد انزلی در باکو به همراه فراهم نمودن شرایط بازدید فعالین اقتصادی بخش خصوصی و دولتی از ظرفیت‌ها و فرصت‌های همکاری و سرمایه‌گذاری دو طرف را می‌توان ازجمله راهکارهای گسترش همکاری‌های دوجانبه بیان داشت.
وی با بیان اینکه توسعه مبادلات با جمهوری آذربایجان از اولویت‌های سازمان منطقه آزاد انزلی است، از صادرات محصولات دانش‌بنیان و مراودات منطقه به این کشور گفت و وجود بزرگترین مجتمع بندری ایران در دریای خزر، کریدور ترانزیتی چین، قزاقستان، ایران که از سوی این سازمان ایجاد شده، قرار داشتن در کریدور شمال-جنوب، و وجود مزیت‌های قانونی برای سرمایه‌گذاران خارجی را ازجمله مهم‌ترین ظرفیت این منطقه برای ایفای نقش به عنوان محور توسعه همکاری‌های ایران و جمهوری آذربایجان عنوان کرد و افزود: برگزاری نمایشگاههای تخصصی و مشترک در منطقه آزاد انزلی و جمهوری آذربایجان و بازدید فعالین اقتصادی و بخش دولتی آذری از این منطقه را می‌توان ازجمله راهکارهای گسترش همکاری‌های دو جانبه اعلام نمود.
دکتر جواد جهانگیرزاده سفیر ایران در باکو با بیان اینکه پیگیر برگزاری نشست‌های تخصصی با سرمایه‌گذاران و فعالین اقتصادی آذری برای معرفی ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی خواهد بود، پیشنهاد دعوت از سفیر جمهوری آذربایجان در ایران و مدیران بنادر باکو و الت برای بازدید از منطقه و مجتمع بندری کاسپین را مطرح کرد.
وی گسترش ارتباطات بخش خصوصی دو کشور از طریق برگزار نمایشگاه و بازدید از توانمندی‌های یکدیگر را ساز و کار مناسبی در مسیر توسعه مناسبات دو کشور ارزیابی کرد و گفت: برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های فعالین اقتصادی منطقه آزاد انزلی در باکو، فرصت مناسبی جهت معرفی ظرفیت‌های منطقه است و این سفارتخانه آمادگی حود را برای معرفی ظرفیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در تنها منطقه آزاد شمال کشور اعلام می‌دارد.
در دیدارهای آستاراخان مطرح شد:
انعقاد تفاهم‌نامه در راستای فعال‌سازی کریدور نستراک
نخستین جلسه کاری مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی و هیات همراه در آستراخان، دیدار با سرکنسول ایران در این منطقه، دکتر حسن رضوانی بود.
دکتر روزبهان با بیان اینکه روسیه شریک مهم و استراتژیک جمهوری اسلامی است، خواستار فراهم نمودن زمینه توسعه مناسبات دوجانبه اقتصادی همسطح روابط سیاسی دو کشور شد و افزود: با توجه به تفاهم‌نامه‌های موجود، توافقات صورت گرفته و تنوع حوزه‌های ارتباطی به ویژه در زمینه‌های ترانزیت، سرمایه‌گذاری و تجارت، می‌توان زمینه توسعه روابط براساس ظرفیت‌های موجود و ایجاد فرصت‌های جدید همکاری دوجانبه را با تکیه بر مزیت‌ها و پتانسیل‌های منطقه آزاد انزلی فراهم نمود.
وی پیگیری تفاهم‌نامه‌های پیشین و ترسیم دور جدیدی از همکاری‌های دوجانبه را از دلایل سفر خود بیان کرد و خواستار توسعه همکاری‌ها با کنسولگری کشورمان در جمهوری آستراخان شد و تصریح کرد: فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب و بهره‌گیری از ظرفیت‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مهم‌ترین اولویت‌های این سازمان در توسعه مناسبات اقتصادی با روسیه را تشکیل می‌دهد.
دکتر حسن رضوانی نیز با اشاره به سابقه همکاری‌های دو کشور و به ویژه استان گیلان با روسیه و استان آستراخان، بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی را در مسیر توسعه روابط دو کشور حائز اهمیت ارزیابی کرد و با ارائه گزارشی از ظرفیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک در این استان، تصریح نمود که آستراخان دروازه ورود کالاهای ایرانی به روسیه و به تبع آن اوراسیا است و این کنسولگری آمادگی خود برای همکاری درخصوص توسعه حجم مبادلات دوجانبه اعلام می‌دارد.
دومین برنامه حضور هیات بلندپایه اقتصادی منطقه آزاد انزلی در جمهوری آستراخان روسیه، بازدید از توانمندی‌های واحدهای تولیدی-صنعتی، و ظرفیت‌های بندری آستراخان و منطقه ویژه اقتصادی لوتوس بود که بعد از این دیدارها، نشستی با مدیرعامل منطقه ویژه مزبور برگزار شد.
در این دیدار، دکتر روزبهان با اعلام رضایت از حجم همکاری‌ها، خواستار ایجاد فرصت‌های جدید همکاری فی مابین شد و افزود: منطقه آزاد انزلی و منطقه ویژه اقتصادی لوتوس، دروازه‌های ورود به بازارهای ایران و روسیه می‌باشند، در نتیجه با تکیه بر پتانسیل‌ها و فرصت‌های همکاری موجود، همکاری فعالانه دو طرف در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کریدور شمال-جنوب، دو سرفصل اصلی همکاری دوجانبه ارزیابی می‌شود که در این مسیر، فرصت‌های متنوع همکاری وجود خواهد داشت.
سرگئی میلوشکین مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی لوتوس آستراخان در این نشست با اشاره به ارائه پیشنهاد ایجاد دومین منطقه آزاد در آستراخان به دولت روسیه، از شروع به کار ترمینال کانیتری جدید تا سال۲۰۲۲ خبر داد و اظهار کرد: رویکرد دولت روسیه سازماندهی و توسعه حمل و نقل کانتینری در دریای خزر است و در این راستا، منطقه ویژه اقتصادی لوتوس، مسئول این فرآیند شناسایی شده است.
وی به روابط خوب منطقه متبوع خود با منطقه آزاد انزلی طی سال‌های اخیر اشاره و تصریح کرد که ما منطقه آزاد انزلی را شریک استراتژیک خود قلمداد می‌کنیم.
گفتگو با الکساندر شاریکین معاون رئیس‌جمهور آستراخان سومین برنامه کاری هیات عالی‌رتبه اقتصادی منطقه آزاد انزلی را تشکیل می‌داد. در این دیدار مهندس امین افقی عضو هیات مدیره و معاون امور بندری و دریای خزر سازمان منطقه آزاد انزلی با بیان اینکه منطقه آزاد انزلی به عنوان تنها منطقه آزاد شمال ایران به منظور توسعه مناسبات کشورمان با جمهوری فدراتیو روسیه ایجاد شده، اظهار داشت: در واقع این منطقه به همراه آستراخان، دروازه‌بان‌های تجارت دو کشور ایران و روسیه هستند و در این میان مزیت‌های قانونی منطقه به همراه زیرساخت‌هایی همچون مجتمع بندری کاسپین می‌تواند نقش موثری در گسترش روابط اقتصادی دو کشور ایفا نمایند.
وی با اشاره به حمایت رئیس‌جمهور ایران، از طرح اتصال مجتمع بندری کاسپین به شبکه ریلی سراسری کشور که تا سال آینده محقق خواهد شد، افزود: فعال‌سازی کریدور نستراک و همکاری در زمینه اتحادیه اقتصادی اوراسیا مهم‌ترین محورهای همکاری دوجانبه قلمداد می‌شود، چراکه توسعه مناسبات بخش خصوصی دو کشور در چارچوب اوراسیا حائز اهمیت است.
الکساندر شاریکین در این دیدار، ایران را مهم‌ترین شرکای روسیه اعلام کرد و با ارائه گزارشی از روند روبه رشد روابط تجاری دو کشور، گفت: مبادلات آستراخان با ایران در سال۲۰۱۸ از مرز ۲۴۰میلیون دلار گذشت که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، ۱۶درصد رشد داشته و در عین از ۲میلیون تن مبادله کالایی خارجی که در بنادر آستراخان صورت می‌گیرد، ۹۵درصد متعلق به ایران است.
وی تعداد شرکت‌های ایرانی ثبت شده در این استان را ۱۷۱شرکت عنوان نمود و افزود: اینکه منطقه آزاد انزلی به عنوان محور ورودی و خروجی کریدور شمال-جنوب، فعالیت کند، برای ما بسیار مهم است و آمادگی خود را جهت افزایش مبادلات با همکاری دولت آستراخان اعلام می‌کنیم.
دیدار از منطقه کشتی‌سازی لوتوس آستراخان، چهارمین برنامه کاری هیات اقتصادی منطقه آزاد انزلی بود.
در این بازدید که اعضای هیات مدیره، معاون بندری و حوزه خزر، معاون فنی سازمان، مشاور حوزه خزر مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی و مدیر منطقه ویژه اقتصادی لوتوس و مدیران بندر سالینکا و کشتی‌سازیock آستراخان حضور داشتند، طرفین ضمن بررسی فرصت‌های همکاری بخش خصوصی دو طرف، با حضور در نشست مشترک توسعه کریدور شمال-جنوب، ساز و کارهای گسترش همکاری‌های اقتصادی بخش خصوصی دو کشور بر بستر فرصت‌های متنوع این کریدور مهم بین‌المللی را مورد بحث و تبادل نظر قرار داد.
در دیدار از بزرگترین کارخانه کشتی‌سازی فعال در آستراخان، مدیران شرکت‌های مزبور اقدام به معرفی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود در حوزه‌های طراحی و ساخت کشتی‌های تجاری نموده و آمادگی خود را برای ارائه خدمات و تسهیلات در حوزه ساخت و نوسازی ناوگان دریایی به فعالین اقتصادی ایران در حوزه خزر عنوان کردند.
در این نشست مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به وجود ظرفیت‌های بالای کشتی‌سازی در آستراخان، خواستار فراهم شدن شرایط حضور و بهره‌مندی فعالین صنعت دریایی و کشتیرانی تجاری بخش خصوصی ایران از این فرصت شد و افزود: با شروع به کار کشتی گردشگری مدرن و منحصر‌به‌فردی که مجهز به امکانات هتل پنج ستاره خواهد بود و براساس تفاهم‌نامه فی مابین مراحل پایانی ساخت خود را در آستراخان طی می‌کند، سال آینده شاهد عملیاتی شدن طرح گردشگری دریایی در مسیر بنادر دریای خزر خواهیم بود و از سوی دیگر با توجه به کشتی در حال ساخت رو-رو، زمینه توسعه همکاری‌های اقتصادی، گردشگری براساس ظرفیت‌های دریای خزر میان منطقه آزاد انزلی و آستراخان فراهم می‌شود.
وی خواستار توسعه همکاری‌های بخش خصوصی فعال و بهره‌مند از مجتمع بندری کاسپین با شرکت‌های کشتی‌ساز در آستراخان شد و بر لزوم بهره‌گیری دو طرف از ظرفیت‌های یکدیگر در راستای گسترش همکاری در بخش‌های مختلف صنعت کشتی‌سازی تصریح کرد.
براساس مذاکرات صورت گرفته، مقرر شد با توجه به نیازهای روبه رشد صنعت حمل و نقل دریایی ایران در دریای خزر، طرف ایرانی، تقاضاهای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و دولتی کشورمان را به طرف روس اعلام نماید تا حوزه جدید همکاری دوجانبه بر محور ظرفیت‌های صنعت دریانوردی تعریف شود.
از سوی دیگر، طرفین درخصوص تاسیس شرکت مشترک در انزلی و آستراخان در حوزه بازاریابی، طراحی، ساخت و تعمیر و نگهداری کشتی توافق کردند؛ موضوعی که برای نوسازی کشتی‌های تجاری ایرانی دریای خزر به ویژه حضور بیشتر بخش خصوصی کشورمان در این عرصه بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
آستراخان با وجود ۱۰مجموعه بزرگ و کوچک کشتی‌سازی در بخش‌های کشتی‌های مسافربری، حمل بار خشک، نفتکش، حمل کانتینر، یدک‌کش و کشتی‌های جرثقیل‌دار با وزن بیش از ۶هزار تن، یکی از مهم‌ترین نقاط طراحی و ساخت کشتی در کشور روسیه بوده که در نوع خود در دریای خزر بی‌نظیر است، به حدی که ظرفیت ساخت همزمان ۶ تا ۸فروند کشتی که قابلیت تردد در دریای خزر را دارا می‌باشند، در این کارخانه‌ها امکان‌پذیراست و در عین حال توانمندی طراحی و ساخت سکوهای نفتی در دریای خزر نیز در این مجموعه موجود می‌باشد.
بازدید و گفتوگو با فعالین اقتصادی ایرانی در سرای تجاری ایران در آستراخان روسیه، پنجمین برنامه رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی بود که در این دیدار طرفین درخصوص راهکارهای بهره‌گیری از ظرفیت‌های یکدیگر جهت حضور بیشتر بخش خصوصی و محصولات تولیدی ایرانی در بازار روسیه و اوراسیا به گفتوگو پرداختند.
در این دیدارها دکتر روزبهان نقش مجموعه سرای تجاری ایرانی را در زمینه آگاهی بخشی به فعالین اقتصادی و صادرکنندگان ایرانی در حوزه‌های استانداردهای روسی کالا، شناخت بازار روسیه، آشنایی با سلایق بسته‌بندی و ارائه محصولات باکیفیت در بازار روسیه و حضور برندهای معتبر ایرانی در سرای تجاری حائز اهمیت عنوان کرد.
وی ترانزیت و توسعه مبادلات تجاری ایران با روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا را مهم ارزیابی نمود و گفت: سرای تجاری ایران در آستراخان روسیه می‌تواند به محل عرضه ایده و فکر برای حضور در بازار روسیه تبدیل شده و با نگاه بلند براساس شناخت بازار روسیه، صادرکنندگان ایرانی را با علایق، نیازها و سلایق بازار روسیه در جهت جذب و ماندگار بیشتر مشتریان خود آشنا کند.
انعقاد توافقنامه تکمیلی ایجاد گروه کاری کریدور نستراک
یکی از مهم‌ترین رویدادهای این سفر، انعقاد توافقنامه تکمیلی ایجاد گروه کاری مدیریت و توسعه کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب بود که به امضای رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان و مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی لوتوس رسید.
این توافقنامه تکمیلی در راستای اجرایی نمودن تفاهم‌نامه و توافقنامه پیشین دو منطقه، به امضای مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی و مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی لوتوس آستراخان رسید.
براساس این توافقنامه تکمیلی، گروه کاری مدیریت و توسعه کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب، مابین دستگاه‌ها و موسسات کشورهای مسیر از هامبورگ تا هند منعقد شده و دو منطقه آزاد انزلی و ویژه اقتصادی لوتوس با ایجاد این گروه کاری، نقش محوری در مبادله کالا در کریدور مزبور ایفا می‌کنند؛ مدیرانی از دو طرف به عنوان مسئول توسعه حمل و نقل بار در این مسیر انتخاب می‌شوند و تعرفه‌های ویژه در مسیر ترانزیتی بمبی، چابهار، بندر کاسپین، به آستراخان و سپس سنت‌پترزبورگ اعمال می‌گردد.
دکتر روزبهان در این مراسم با اشاره به عزم روسای جمهور دو کشور برای توسعه مناسبات دو کشور، تاکید کرد که ما شریک یکدیگر در منافع ناشی از تجارت و ترانزیت در دریای خزر هستیم، و افزود: باید با همکاری یکدیگر و در راستای عملیاتی سازی کریدور شمال-جنوب، زمان و هزینه ترانزیت کالا را کاهش دهیم و در این مسیر تشکیل تیم کاری مشترک برای تحقق این برنامه راهکار خوبی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی به ویژه با تکیه بر توانمندی‌های بخش خصوصی است.
وی با بیان اینکه کریدور شمال-جنوب به عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت، نقش مهمی در توسعه مبادلات تجاری دو کشور خواهد داشت، اظهار کرد: این راه آینده درخشانی خواهد داشت.
سرگئی میلوشکین نیز با قدردانی از تلاش‌های سازمان منطقه آزاد انزلی در جهت فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب و افزایش تعاملات دو کشور، از در دستورکار داشتن ساخت کشتی کانتینربر و احداث بندر جدید از سوی این منطقه خبر داد و گفت: تعیین تعرفه‌های حداقلی برای مبادلات کالایی و رفع برخی مشکلات بیمه‌ای، نقش بسزایی در افزایش تمایل بخش خصوصی از استفاده از این مسیر تجاری نقش موثری ایفا خواهد نمود.
نخستین محموله باری در کریدور نستراک به آستراخان رسید
دومین رویداد مهم این سفر، عملیاتی شدن کریدور شمال-جنوب، از طریق ترانزیت چند محموله کانتینری از بندر بمبی به مقصد روسیه بود که همزمان با حضور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی در بندر آستراخان تخلیه شد.
در مراسم پهلوگیری کشتی حامل این محموله‌ها، طرفین تصریح کردند این محموله آزمایشی می‌تواند در ترغیب و استقبال بیش از پیش فعالین اقتصادی سه کشور و سایر کشورهای عضو کریدور، نقش موثری ایفا نماید.
بازدید از بندر سالیکانا به عنوان بزرگترین بندر آستراخان که از ظرفیت‌های مختلف بندری، ریلی، حمل و نقل کانتینری و سوختی بهره‌مند است، برنامه دیگر بازدید رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی بود.
در دیدار از بندر سالیانکا که بزرگترین مجتمع بندری جمهوری آستراخان محسوب می‌شود، دکتر روزبهان در نشست تخصصی با مدیر کشتیرانی دریای خزر در آستراخان به عنوان شرکت سهامدار اصلی این بندر و همچنین مدیران روسی این مجتمع بندری، در خصوص ساز و کارهای توسعه همکارهای بندری و ترانزیت کالا به مقصد بازار روسیه به گفتوگو پرداخت.
در این دیدار، ظرفیت‌های بندری، لجستیکی، انبارداری این بندر به مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی و هیات همراه معرفی شد و مقرر گردید کارگروه تخصصی بندر کاسپین و سالیانکا به منظور هم‌افزایی بیشتر تشکیل گردد و راهکارهای تعمیم توافقات صورت گرفته این سازمان با منطقه ویژه اقتصادی به سالیانکا مورد بررسی طرفین قرار گیرد.
مصاحبه با شبکه تلویزیونی روسیه
در مصاحبه دکتر محمدولی روزبهان با خبرنگار شبکه تلویزیونی روسیه در آستراخان با اشاره به اجرای تفاهم‌نامه‌های مشترک فی مابین و عزم دو طرف برای توسعه همکاری‌ها، بر لزوم توسعه روابط اقتصادی دو کشور تصریح نمود و نقش منطقه آزاد انزلی و منطقه ویژه اقتصادی لوتوس در این زمینه را محوری ارزیابی کرد و اظهار داشت: مزیت‌های قانونی، ظرفیت‌هایی همچون بنادر و جایگاه دو منطقه در مسیرهای ترانزیتی دو کشور، در کنار سابقه تاریخی روابط تجاری دو منطقه، زمینه افزایش سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و ترانزیت کالا را در کریدورهای عبوری از دو منطقه فراهم می‌کند.
سرگئی میلوشکین مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی لوتوس آستراخان روسیه نیز در این مصاحبه با بیان روابط استراتژیک دو کشور، بر عزم سازمان متبوع خود در توسعه مبادلات کالایی دو کشور با محوریت منطقه آزاد انزلی تاکید کرد و افزود: با همکاری‌های صورت گرفته و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تا سال آینده کریدور شمال-جنوب، عملیاتی می‌شود و در این مسیر مسئولین دولتی دو کشور عزم خود را برای توسعه همکاری‌های فی مابین براساس ظرفیت‌های دو منطقه آزاد به ویژه در حوزه کریدورهای بین‌المللی اعلام کردند.
مذاکرات با مدیران دولتی و بخش خصوصی آذربایجان و روسیه
گفتنی است، از برنامه‌های کاری این هیات اقتصادی عالی‌رتبه، برگزاری جلسات کاری با مدیران دولتی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی کشورهای آذربایجان و روسیه به منظور معرفی ظرفیت‌های متنوع سرمایه‌گذاری، فعالیت اقتصادی و ترانزیت کالا از طریق این منطقه بود که نقش موثری در بررسی کارشناسی و دقیق فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی فعالیت بخش خصوصی ایرانی، روس و آذری در این منطقه و کشورهای فوق ایفا می‌کند.
در این میان نشست با مدیران استان آستراخان و منطقه ویژه لوتوس در زمینه تسهیل و تسریع فرآیندهای خدماتی و بهره‌گیری بخش خصوصی از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در این منطقه و مناطق مزبور ابعاد گسترده‌تری داشت.
دیدار با سفیر ایران در مسکو:
توسعه روابط ایران و روسیه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی
رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی در پایان سفر چند روزه خود به جمهوری آذربایجان و روسیه، بعد از دیدارها و گفت‌وگوها در آستراخان، در مسکو با دکتر کاظم جلالی سفیر ایران درخصوص ساز و کارهای توسعه و تسهیل مناسبات بخش خصوصی کشورمان با روسیه براساس ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های ترانزیتی منطقه آزاد انزلی به گفتوگو پرداخت.
دکتر روزبهان با بیان وجود تفاهم‌نامه‌های سازمان متبوع خود با منطقه ویژه اقتصادی لوتوس و دولت آستراخان در جهت گسترش همکاری‌ها با محوریت تسهیل و توسعه روابط بخش خصوصی، از عزم این سازمان در قالب برنامه‌های در حال اجرا برای فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب به عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه مناسبات ایران، روسیه و هندوستان گفت و اظهار داشت: با عنایت به روند روبه رشد فعالیت‌های ترانزیتی مجتمع بندری کاسپین، در آینده نزدیک و با تکمیل خط راه‌آهن و اتصال آن به بندر کاسپین، منطقه آزاد انزلی به هاب ترانزیت کالا به کشورهای حوزه دریای خزر و به ویژه روسیه تبدیل خواهد شد.
وی با ارائه تحلیلی از حضور سرمایه‌گذاران روس، برگزاری نشست‌ها، بازدیدها و نمایشگاههای مشترک فی مابین، تصریح کرد: با توجه به روابط سیاسی و استراتژیک دو کشور و ظرفیت‌های متنوع اقتصادی موجود برای همکاری، ارتقای سطح مناسبات اقتصادی دو کشور حائز اهمیت است.
دکتر روزبهان توسعه فعالیت‌های گردشگری با محوریت منطقه آزاد انزلی در حوزه دریای خزر را از اولویت‌های کاری این سازمان در ارتباط با روسیه اعلام کرد و افزود: به موازات فعالیت اسکله مارینا در این منطقه و اقدامات صورت گرفته از سوی این سازمان در مسیر فعال‌سازی گردشگری دریایی در استان گیلان، در جهت اجرای توافقات صورت گرفته با منطقه ویژه اقتصادی لوتوس، در سال آینده میلادی نیز نخستین کشتی گردشگری در سطح دریای خزر به منظور فعال‌سازی این حوزه، شروع به فعالیت می‌کند.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به وجود ظرفیت‌های بالای کشتی‌سازی در آستراخان، خواستار فراهم شدن شرایط حضور و بهره‌مندی فعالین صنعت دریایی و کشتیرانی تجاری بخش خصوصی ایران از این فرصت شد و اضافه کرد: در راستای اجرای تفاهم‌های منعقده، نخستین واحد تولیدی بخش خصوصی کشورمان با همکاری این سازمان در منطقه ویژه اقتصادی لوتوس در آینده نزدیک در مدار تولید قرار می‌گیرد، موضوعی که در راستای راهبردهای پردازش کالاهای تولیدکنندگان ایرانی در بازار مصرف اوراسیا در دستورکار سازمان منطقه آزاد انزلی قرار دارد.
وی با ارائه گزارشی از مزیت‌های قانونی برای سرمایه‌گذاران خارجی، ظرفیت‌های زیرساختی حوزه ترانزیت و فعالیت‌های تولیدی و نمایشگاهی، بر آمادگی سازمان متبوع خود برای ایفای نقش بیشتر در جهت توسعه همکاری‌های فعالین اقتصادی و سرمایه‌گذاران دو کشور به ویژه در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا تاکید نمود و در پایان با دعوت از سفیر ایران برای بازدید از منطقه، بر نقش دکتر جلالی در مسیر گسترش مراودات دو کشور تصریح کرد.
سفیر ایران در روسیه نیز در این دیدار، وجود زیرساخت‌های مناسب و جایگاه ویژه در کریدورهای بین‌المللی را ازجمله مزیت‌های منطقه آزاد انزلی به عنوان پتانسیل قوی ایران در دریای خزر عنوان و برنقش این منطقه در مسیر توسعه همکاری های ایران و روسیه تاکید نمود و اظهار کرد: روسیه شریک استراتژیک ایران در سطح جهان است و توانمندی‌ها و ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی به عنوان تنها منطقه آزاد شمال کشور، به ویژه در زمینه‌های ترانزیتی، تجاری، پردازش کالا و صادرات به روسیه، به این منطقه جایگاه ویژه‌ای در مسیر توسعه مراودات اقتصادی دو کشور اعطا می‌کند.
دکتر کاظم جلالی با اشاره به نیازهای بازار روسیه در زمینه محصولات کشاورزی و صدور اینگونه محصولات از طریق منطقه آزاد انزلی، تصریح کرد: علاوه بر این، با ایجاد شبکه مویرگی توزیع کالاهای تولیدی منطقه و تولیدکنندگان ایرانی، باید جایگاه خود را در بازار روسیه افزایش دهیم.
سفیر ایران در روسیه اتصال منطقه آزاد انزلی به شبکه ریلی کشور را در توسعه مبادلات دو کشور و فعال‌سازی کریدور نستراک بسیار مهم ارزیابی کرد و افزود: سفارت ایران آمادگی خود را جهت پیگیری تفاهم‌های صورت گرفته منطقه آزاد انزلی با طرف‌های روس اعلام می‌دارد و بر این باور هستم که تقویت ناوگان تجاری و توسعه امکانات زیرساختی در حوزه لجستیک و ترانزیت کالا و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های اتاق بازرگانی به منظور گسترش روابط با روسیه و اوراسیا باید در دستورکار قرار گیرد.
در این نشست، اعضای هیات مدیره، معاونین بندری و عمرانی سازمان منطقه آزاد انزلی، عضو هیات رئیسه اتاق مشترک ایران و روسیه و رایزن اقتصادی ایران در روسیه نیز حضور داشتند، به اظهار نظر درخصوص حوزه‌های کاری خود پرداخته و طرفین بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های تبلیغاتی و مستندهای تلویزیونی به منظور معرفی کالاهای ایرانی تاکید نمودند.
امید به آینده از طریق گسترش همکاری‌ها در چارچوب نهادهای منطقه‌ای
در پایان باید به این نکته توجه داشت که در مسیر توسعه روابط با روسیه، به عنوان اصلی‌ترین بازیگر در میان کشورهای حاشیه دریای خزر، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و البته یکی از مهم‌ترین کشورهای عضو کریدور شمال-جنوب؛ توسعه مناسبات و مبادلات با کشور هند و کشورهای حاشیه اقیانوس هند و جنوب شرقی آسیا اهمیت فزاینده‌ای برای این کشور داشته و این استراتژی در راهبرد اقتصاد و مبادلات خارجی روسیه را باید در چارچوب منازعات این کشور با ایالات متحده امریکا ارزیابی نمود.
از سوی دیگر، عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند بر قدرت مانور ایران در دوران تحریم‌های امریکا علیه کشورمان از طریق افزایش حضور محصولات و کالاهای ایرانی در کشورهایی که از سابقه تاریخی و فرهنگی مشترکی با ما برخوردار هستند، بیافزاید و ایران را به عضویت یکی از بلوک‌های اقتصادی منطقه‌ای در سطح جهانی درآورد؛ موضوعی که می‌تواند سیاست‌های امریکا در محدودیت هر چه بیشتر شرکای تجاری ایران را با شکست مواجه نماید. در این رابطه باید به معادلات منطقه‌ای کشورمان به ویژه در زمینه چالش‌های پیش روی در ارتباط با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس توجه داشت؛ چراکه توسعه مناسبات ایران در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا منجر به گسترش روابط اقتصادی در حوزه جغرافیایی آسیای میانه و قفقاز می‌شود، محدوده‌ای که ادامه مناطق ژئواستراتژیک خاورمیانه بوده و می‌تواند رقابت‌ها و منازعات آن را تحت تاثیر قرار داده و حتی بر رویدادهای خاورمیانه اثر بگذارد.
در این میان نقش و جایگاه ایران در کریدورهای بین‌المللی و امکان اتصال اعضای این اتحادیه به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و اقیانوس هند از طریق کشورمان در این مقطع زمانی ارزش بیشتری پیدا می‌کند. این توضیحات زمانی حائز اهمیت است که توجه داشته باشیم منطقه آزاد انزلی دارای موقعیت ویژه ارتباطی با کشور روسیه و به تبع آن در ارتباط با سایر کشورهای اوراسیا و کریدور شمال-جنوب بوده و این در حالی است که با اتصال این منطقه به شبکه ریلی سراسری کشورمان تا پایان سال آتی، زمینه اتصال منطقه مزبور به بنادر جنوبی خلیج فارس به ویژه در استان‌های هرمزگان و خوزستان فراهم شده و حلقه‌های ترانزیتی چندوجهی کریدور شمال-جنوب تکمیل گردیده (به جز چابهار عزیز) و فرصت خوبی جهت توسعه همکاری‌های اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و دریای عمان پدید می‌آید.
امید می‌رود براساس زیرساخت‌های موجود، حمایت‌های رئیس جمهوری و عالی‌ترین مقامات هیات دولت، انگیزه و تلاش‌های مدیران منطقه آزاد انزلی، زمینه‌های ایفای نقش محوری در بهره‌برداری حداکثری از منافع کریدورهای ترانزیتی و عضویت موثر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا مهیا شود؛ موضوعی که در دستیابی به آن نمی‌توان از نقش موثر و همراهی دبیرخانه شورایعالی، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی دیگر کشورمان به راحتی عبور کرد.
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰