چه چیزی کاشته‌اید که امروز انتظار برداشت دارید؟

یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد مناطق آزاد در ایران که نزدیک به سه دهه از تاسیس آنها می‌گذرد، جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در جهت تولید و سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات در این مناطق بوده است.

به گزارش اخبار آزاد مناطق، قانون مترقی چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی ایران که به اذعان کارشناسان داخلی و خارجی، جزء بهترین قوانین برای اداره این مناطق می‌باشد، در سال۱۳۷۲ در مجلس شورای اسلامی به تصویب نمایندگان رسیده است.

شاید در آن دوران کسی فکرش را هم نمی‌کرد که روزگاری دستگاه‌ها و نهاده‌های دولتی و حتی بعضا افرادی بی‌ارتباط به مناطق آزاد، به این قانون جامع و کامل پشت کرده و وقعی به آن ننهند و با انواع و اقسام بخشنامه‌ها این قدرت را داشته باشند که بخشی از قوانین کشور را نقض کنند.

منتقدین بر این باورند که مناطق آزاد تجاری-صنعتی به اهداف تعیین شده و ماموریت‌ها محوله در طول این سال‌ها دست پیدا نکرده‌اند و در نتیجه ضرورت ندارد تمامی مشوق‌ها و معافیت‌ها در نظر گرفته شده در این مناطق ادامه پیدا کند؛ که ضرورت دارد یادآوری شود این مناطق آزاد امروزی، همان مناطق محروم و بی‌امکاناتی بودند که به سبب یدک کشیدن پیشوند «منطقه آزاد»، سرمایه‌گذاران را از داخل و خارج در خود گسیل داده، زیرساخت ایجاد کرده و فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تولیدی را در اختیار سرزمین‌مان قرار داده‌اند.

اما مهم‌ترین سوالی که در پس این نقد به ذهن متبادر می‌شود، این است که پس از گذشت نزدیک به ۳۰سال از ایجاد مناطق آزاد، چرا به درستی به این مهم دست پیدا نکرده‌اند؟! بی‌شک اگر با نگاهی غیرمغرضانه و بی‌طرفانه بخواهیم به پاسخ این پرسش برسیم، ابتدا باید قوانین و تصمیماتی که در سرزمین اصلی برای مناطق آزاد مقرر می‌شود را مورد بررسی قرار داد و در کنار این مسئله، واکاوی دقیقی از شرایط کلی کشور خصوصا کلان اقتصاد داشت. به خوبی می‌شود درک کرد که این مناطق نیز از بحران‌ها، تصمیمات، اتفاقات و اقتصاد کلی کشور جدا نبوده و نمی‌شود صرفا انگشت اتهام را به سوی مناطق آزاد نشانه رفت و آنان را متهم به کم‌کاری نمود؛ که واقع عملکرد این مناطق براساس آمار و ارقام مستند نشان از این دارد که حتی در شرایط بحرانی نیز موفق بوده و حرکت روبه جلو و پیشرفت داشته‌اند.

با تمام این اوصاف، این روزها دیگر مشکلات به اوج خود رسیده، تحریم‌های خصمانه خارجی از یک سو و بخشنامه‌ها و مصوبات به تصویب رسیده و اظهارنظرهای غیرکارشناسی از سوی دیگر، باعث گردیده که بیشتر فعالین و ذی‌نفعان در مناطق آزاد دچار یاس و ناامیدی شوند و آینده این مناطق را در خطر ببینند.

سایه و سنگینی مصوبات و قوانین محدودکننده هر روز به شکلی تعجب‌آور بر دوش مناطق آزاد سنگینی می‌کند، تا جایی که به اذعان اکثریت فعالین و سرمایه‌گذاران این مناطق، فعالیت در سرزمین اصلی به مراتب راحت‌تر از مناطق آزاد است، چراکه حداقل شرایط در آنجا مشخص بوده و برخی از این مقررات با توجه به قوانین کلی کشور در سرزمین اصلی قابل قبول می‌باشد، اما پذیرش و اجرای بعضی از مصوبات و حتی مباحث مطرح شده درخصوص مناطق آزاد، برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان این مناطق که به گفته کارشناسان و مسئولین، صاحبان اصلی مناطق آزاد هستند، سخت و مشکل‌ساز است.

با تمامی این چالش‌ها چگونه می‌توان از مناطق آزاد این انتظار را داشت که به تمام ماموریت‌ها و اهداف تعیین شده دست پیدا کنند که یکی از سخت‌ترین و مهم‌ترین آنها، رونق تولیدات صادرات‌ محور است! بنابراین خوب است که پیش از مورد نقد و اتهام قرار دادن این مناطق از کشور، به واقع ببینیم که چه چیزی کاشته‌ایم که امروز انتظار برداشت آن را داریم.