جامی برای معرفی شدن مناطق آزاد ایران در عرصه جهانی

به گزارش اخبار مناطق آزاد، بدون شک قطر از پتانسیل‌های کمی برای تامین نیازهای میزبانی برخوردار است. با عنایت به روابط نزدیک ایران و قطر، کشورمان می‌تواند از فرصت برگزاری جام‌جهانی در قطر به نحو مطلوب استفاده کند و سهمی از سودآوری و درآمدهای آن را به خود اختصاص دهد. به عنوان مثال قطر کشاورزی ندارد و مجبور به واردات میوه و محصولات کشاورزی است. در این میان هیچ‌یک از کشورهای همسایه و نزدیک قطر به اندازه ایران از پتانسیل تولید محصولات کشاورزی و باغبانی برخوردار نیستند. ایران می‌تواند با هماهنگی و رایزنی با قطر و برنامه‌ریزی صحیح، زمینه تامین محصولات کشاورزی این کشور را از طریق مناطق آزاد جنوبی من‌جمله بوشهر و اروند فراهم نماید.

درخصوص فرصت‌ها و ظرفیت‌ها می‌توان به دیگر مناطق آزاد ایران اشاره کرد؛ ازجمله بهره‌مندی از پتانسیل‌های گردشگری کیش، قشم و چابهار. همچنین می‌توان ضمن رایزنی با مقامات قطری، زمینه فعالیت شرکت‌های ایرانی را در حوزه‌‌های مختلف همچون عمرانی و خدماتی در قطر و بهره‌مندی آنان از سرمایه‌گذاری‌های با بازده طولانی مدت بهره برد.

حمل‌ونقل هوایی از دیگر زمینه‌هایی است که ایران می‌تواند با استفاده از فرصت میزبانی قطر، از آن درآمد کسب کند‌‌.

همچنین کشورمان با در اختیار داشتن بنادر و مسیرهای دریایی می‌تواند درخصوص انتقال هواداران و مشتاقان فوتبال از کشورهای اطراف ایران از مسیرهای زمینی‌، هوایی یا ریلی تا بنادر ایران ازجمله بوشهر، کیش، قشم و بندرعباس و از آنجا به سمت قطر اقدام کند.‌ در این موقعیت می‌توان بر ورود گردشگران از کشورهای مختلف به ایران و بازدید از شهرهای دیدنی کشورمان در مسیر رسیدن به قطر برنامه‌ریزی نمود. کشورهای ترکیه، جمهوری‌های شوروی سابق، عراق، افغانستان، قزاقستان، سوریه و دیگر کشورها می‌توانند از مسیر‌های زمینی با پرداخت مبلغ کمتری نسبت به هواپیما، خود را به قطر برسانند. هم‌اکنون تنها از بندر بوشهر برای قطر خط حمل‌ونقل دریایی مسافر وجود دارد، ولی از بنادر بندرعباس، خرمشهر، کیش و قشم نیز به مقاصد امارات و کویت خطوط کشتیرانی برقرار است که در همین راستا باید آنها را نیز توسعه داد.

جزایر قشم و کیش با توجه به ظرفیت‌های مناسبی که دارند، ازجمله یکسان بودن شرایط آب و هوایی و یا فاصله نزدیک کیش به قطر، می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد زیرساخت‌های ورزشی برای تمرین تیم‌های شرکت‌کننده در این تورنومنت‌ جهانی باشند.

طبیعتا علاقه‌مندان به فوتبال و همچنین تیم‌های حاضر در جام‌جهانی‌۲۰۲۲، بیش از یک‌‌ماه در این‌ منطقه حضور خواهند داشت و با درنظر داشتن ظرفیت‌های کم‌نظیر صنعت گردشگری در قشم و کیش قادر خواهد بود با فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب اقامتی و فعالسازی مسیر تردد دریایی با قطر، نقش بی‌بدیلی از نظر اقتصادی برای این رویداد مهم ورزشی بین‌المللی به خود اختصاص دهند.

با عنایت به ویژگی‌ها و فرصت‌های مناطق آزاد جنوبی کشور، رئیس‌ محترم جمهوری دستور شکل‌گیری ستاد هماهنگی مناطق آزاد برای جام‌جهانی فوتبال در قطر را داد و مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را برای فراهم کردن این موقعیت فراخواند تا از این ظرفیت و پتانسیل نهایت استفاده برای کشور صورت گیرد.

به همین‌ منظور در این شماره از نشریه، با جناب آقای دکتر غلامرضا خلیلی‌نیا دبیر ستاد هماهنگی مناطق آزاد برای جام‌جهانی فوتبال در قطر و مسئول کمیته سلامت و ورزش این ستاد به گفت‌وگو پرداختیم که اهم آن را در گزارش ذیل می‌خوانید.

فرصت جام‌جهانی برای مناطق آزاد جنوب کشور

جام‌جهانی فوتبال یک فرصت تکرار نشدنی برای قاره آسیا و کشور ما محسوب می‌شود. درواقع پرمخاطب‌ترین رویداد در هر زمان و هر دوره‌ای، برگزاری مسابقات جام‌جهانی فوتبال است؛ اما جام‌جهانی که امسال در کشور قطر برگزار می‌شود، استثناهایی را با خود به‌همراه دارد که ازجمله آنها همجواری با مناطق آزاد ایران است‌. می‌توان گفت که مناطق آزاد کشورمان فاصله بسیار نزدیکی را هم از طریق دریا و هم هوایی با محل برگزار جام‌جهانی دارند درواقع دسترسی آسان‌تر و کوتاه‌تر است‌‌.

مناطق آزاد جنوبی کشور به سبب عدم‌نیاز به اخذ ویزا برای توریست‌های خارجی، ویژگی مهمی به‌واسطه ارزان بودنشان نسبت به کشورهای همسایه دارند. لذا می‌توانند یک هاب ارتباطی بوده و از سوی دیگر می‌توانند ویترینی برای جاذبه‌های ایران پس از جام‌جهانی باشند.

در جام‌جهانی روسیه شاهد بودیم که تا چند ماه پس از برگزاری این رویداد، همچنان این کشور از ظرفیت توریسم استفاده می‌کرد؛ درواقع با پایان جام‌جهانی، پتانسیل‌‌ها برای روسیه تمام نشد، بلکه فرصتی بود که این کشور به خوبی معرفی گردد.

اکنون نیز این موضوع برای قطر تکرار شده و البته برای کشور ما هم ظرفیتی مطلوب است تا بتوانیم از این موقعیت به خوبی بهره‌برداری کنیم‌. اما اولین و مهم‌ترین اقدام، تشکیل ستاد اجرایی جام‌جهانی در سطح دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بود که انجام گرفت‌.

برای شکل‌گیری این ستاد چند هدف مشخص داشتیم؛ اولین هدف، ایجاد شبکه ارتباطی دائمی با گردشگران جام‌جهانی بود. دومین هدف، معرفی چهره فرهنگی ایران است که متاسفانه طی سال‌های گذشته توسط رسانه‌های خارجی برای بسیاری از تماشاگران جام‌جهانی چهره مخدوشی از ایران به نمایش گذاشته شده است؛ اما اکنون ما می‌توانیم چهره فرهنگی و غنی ایران را معرفی نماییم‌. هدف دیگر این است که پروازهای بین‌المللی و به‌تبع آن گردشگر را جذب کنیم‌.

نکته دیگر اینکه فرصت جام‌جهانی برای مناطق آزاد کشور با توجه به مزیت‌ها و پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری قابل‌توجه است و درواقع این رویداد بهترین فرصت جهت جذب سرمایه‌گذاری خارجی محسوب می‌‌شود. هدف دیگر، توسعه زیرساخت‌ها در این مناطق است که امیدواریم دولت محترم زیرساخت‌هایی که در بحث جام‌‌جهانی نیاز است را سریع‌تر فراهم نماید، ضمن اینکه زیرساخت‌هایی را هم که مربوط به مناطق آزاد است، تکمیل شود؛ ازجمله بحث هتل‌ها، فضاها و زمین‌های ورزشی و اقامتگاه‌ها تا بتوانیم در آستانه جام‌جهانی برخی از این زیرساخت‌ها را توسعه دهیم‌.

شاید بتوان گفت که یکی دیگر از اهداف مهم ما برای تشکیل ستاد، این است که با استفاده از ظرفیت کلان رویداد جام‌جهانی بتوانیم دولت را اقناع کنیم تا بحث حاکمیت چندگانه را در مناطق آزاد پایان دهد؛ درواقع دولت بتواند ماده‌۶۵ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور را اعمال کند تا بتوانیم از ظرفیت مناطق آزاد به بهترین شکل بهره‌مند شویم. به همین سبب ستاد اجرایی جام‌جهانی را شکل دادیم و این ستاد شش گام را تا اجرایی شدن برنامه‌ها تعریف کرده است، ازجمله تشکیل ستاد، صدور احکام ستاد، تشکیل جلسات و…

کمیته‌های ستاد اجرایی جام‌جهانی

شنبه بیست‌و‌هفتم فروردین‌ماه جلسه ستاد اجرایی جام‌جهانی را در سطح دبیرخانه داشتیم و تشکیل کمیته‌های تخصصی ستاد در قالب گام دوم نیز انجام شد. همچنین کمیته گردشگری را تشکیل دادیم؛ کمیته ورزش و سلامت به عنوان دومین کمیته و دیگر کمیته‌ها همچون فرهنگی، هنری‌، اقتصادی، بودجه، رسانه و ارتباطات، پشتیبانی و ارزیابی عملکرد، حراست و امنیت و پنج کمیته دیگر نیز در ۵منطقه منتخب به عنوان کمیته‌های اجرایی تشکیل شده است‌.

مناطق آزاد قشم، کیش، اروند و چابهار و منطقه آزاد جدید بوشهر را با توجه به ظرفیت‌های هر منطقه به عنوان ۵کمیته اجرایی در این مناطق تعیین کردیم و کلیه احکام نیز توسط دکتر سعید محمد مشاور محترم رئیس‌جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی صادر و تحویل گردید.

در سطح کمیته‌ها، معاونین و مدیران ارشد دبیرخانه شورایعالی مسئولیت کمیته‌ها را برعهده دارند و در سطح مناطق نیز شخص مدیران عامل سازمان‌های مناطق به عنوان مسئولین کمیته اجرایی منطقه متبوع خود تعیین شدند. ضمن اینکه ما برای هر کمیته شرح وظایفی را نیز آماده کردیم تا تقدیم به مسئولین کمیته‌ها شود و آنان براساس ظرفیت‌ها و ماموریت‌های خود نهایی کنند‌‌.

لازم به ذکر است که به ازای کمیته‌هایی که در سطح دبیرخانه شورایعالی داریم، در مناطق آزاد نیز کمیته‌ها تشکیل خواهد شد.

تصویب سند کلان ستاد و سند اجرایی

اتفاق مهم دیگر این است که سند کلان ستاد و سند اجرایی هر منطقه را به تصویب می‌گذاریم که در هفته‌های آتی این اتفاق می‌افتد و سند کلان هر منطقه نهایی و تصویب می‌گردد.

تامین مالی برنامه‌های مصوب که کمیته بودجه در آن نقش مهمی دارد، در نهایت به شکل مرتب اقدامات را صورت می‌دهد و گزارش‌گیری هم به صورت مستمر انجام می‌پذیرد. اساس مدیریت این ستاد، گزارش‌گیری مستمر است که با توجه به شرح وظایف و اهداف دنبال خواهیم کرد و وظایف را انجام می‌دهیم.

ارتقای ظرفیت‌های موجود در مناطق آزاد

بخشی از ظرفیت‌های موردنیاز را در سطح مناطق آزاد داریم که این ظرفیت‌ها می‌تواند ارتقا پیدا کند، ازجمله ظرفیت تخت‌های هتلی موجود در سطح مناطق افزایش پیدا می‌کند. اگر آماری را بخواهیم بگوییم این است که بیست‌وشش هزار و چهارصد و سی و هشت تخت در مناطق آزاد وجود دارد که از این تعداد، پانزده هزار و هشتصد و چهل و پنج تخت در منطقه آزاد  کیش است که از این تعداد نیز ۳هزار و پانصد تخت در هتل‌های پنج ستاره قرار دارد. براساس جلسه‌ای که با معاون اول رئیس‌جمهور داشتیم، مصوب شد که ظرفیت هتل‌های درجه یک خصوصا در منطقه آزاد کیش به ۵هزار تخت ارتقا پیدا کند و این موضوع در دستورکار قرار گرفته است و تلاش می‌کنیم که این هدف محقق شود تا بتوانیم ظرفیت ۳هزار و پانصد تخت را متناسب با استانداردهای لازم برسانیم. در اروند ۸۷۲تخت، چابهار ۹۱۹تخت و در قشم هم حدود ۷هزار و ۲۹تخت وجود دارد. اینها زیرساخت‌های هتلی است؛ اما درخصوص اماکن روباز و سرپوشیده نیز که شامل مراکز تفریحی و بازارها می‌شود باید بگویم که آمارها را احصاء کردیم در حوزه بهداشت و سلامت نیز راجع‌به تعداد بیمارستان‌ها، تخت‌ها و پزشکان متخصص و فوق‌تخصص‌ها صحبت‌هایی انجام شده است تا این موارد نیز ارتقا پیدا کند. همچنین آمار امکانات ورزشی مناطق اعم از سرپوشیده و روباز نیز را دقیق احصاء کردیم که تقدیم به دفتر معاونت اول رئیس‌جمهور که پیگیر این موضوع هستند، شد تا در آنجا تصمیمات لازم اتخاذ شود.

در اواخر مرداد و اوایل شهریورماه ان‌شالله ۵زمین فوتبال را بازسازی و احداث می‌کنیم که ۲زمین احداثی و ۳زمین بازسازی می‌شوند. همچنین اولین زمین فوتبال ترکیبی ایران (هیبریدی) را در جزیره کیش خواهیم داشت که تا اوایل شهریورماه یعنی هفته دولت تمامی موارد را افتتاح می‌نماییم.

توسعه زیرساخت‌های مناطق آزاد درحال انجام است

یکی از اهداف مهم ما، توسعه زیرساخت‌ها در مناطق آزاد بود که امیدواریم ان‌شاالله این اتفاق بیفتد. علاوه‌بر آن، بازسازی سالن‌های جانبی و امکاناتی که نیاز است در بحث خوابگاهی برای تیم‌هایی که در قالب بازی‌های دوستانه حضور پیدا می‌کنند فراهم باشد، احصاء شد؛ که منطقه به منطقه این آمارها را آماده کردیم تا بتوانیم در خدمت گردشگران باشیم‌.

طبق گفته‌ها و پیش‌بینی‌ها حدود یک‌و‌نیم میلیون تماشاگر جام‌جهانی در قطر حضور خواهند داشت؛ طبیعتا این کشور به هیچ‌وجه جوابگوی این ظرفیت نخواهد بود؛ به همین دلیل مسئولان مربوطه از کشورهای همجوار کمک می‌گیرند. البته مشکلی که ما داشتیم این بود که برای برقراری ارتباط خیلی دیر اقدام شد و در سطح ملی بی‌توجهی و بی‌مهری خاصی در دولت گذشته در مورد جام‌جهانی صورت گرفت. اکنون شخص رئیس محترم جمهوری و معاونت ایشان پیگیر تشکیل ستاد در سطح ملی شدند و تقسیم کار صورت گرفت و همه دستگاه‌ها به نحوی دخیل شدند.

مزیت‌های مناطق آزاد جهت برگزاری جام‌جهانی قطر

هر منطقه آزاد نسبت به منطقه دیگر تفاوت‌های خاص خود را دارد؛ به عنوان مثال جزیره کیش به عنوان پایلوت گردشگری و با توجه به ظرفیت‌هایی موجود، هاب پروازی و دریایی می‌تواند در آنجا قرار گیرد تا بتوانیم میزبان گردشگران و تماشاچیان قطری نیز باشیم.

در جزیره کیش می‌توانیم از کمبودهای قطراستفاده کنیم، خصوصا گردشگری که به آنجا می‌رود ممکن است طی فاصله دو بازی که فرد انتخاب کرده، به جزیره کیش بیاید. پیشنهاد ما این است که گردشگران را با عنایت با اینکه دولت روادید را لغو کرده است، به مناطق آزاد کشور ما بفرستند تا از این ظرفیت استفاده کنند؛ حتی می‌توان تورهای ترکیبی را نیز تعریف کرد که بخشی از این کار با همکاری وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری دنبال می‌شود. درواقع گردشگر برای شهرهای سیاحتی دیگر نیز تور مسافرتی برایش تعریف می‌شود و این موضوع به نفع اقتصاد گردشگری کل کشور نیز خواهد بود.

همچنین در منطقه آزاد اروند نیز می‌توان از ظرفیت گردشگری ورزشی استفاده کرد؛ به عنوان مثال مدیر فرودگاه بین‌المللی آبادان اعلام آمادگی کرد که پروازهای بین‌المللی برای تماشاگران ایرانی و عراقی راه‌اندازی ‌کنند. هفته گذشته نیز رئیس بنادر خرمشهر و آبادان اعلام کردند که ظرفیت حمل‌ونقل دریایی را با بهترین کشتی‌هایی که بین آبادان و کویت تردد دارند، با همان کیفیت می‌توانند با قطر و برای گردشگران با هزینه بسیار کمتر از خطوط دیگر مثل امارات در اختیار بگذارند. طبیعتا حضور گردشگر به عنوان گردشگر ورزشی، ارزآوری خوبی برای منطقه خواهد داشت و موجب رونق اقتصادی کشور می‌شود‌‌.

منطقه آزاد بوشهر نیز می‌تواند هاب تجارت باشد‌؛ چراکه قطر در بحث غذایی درخواست‌هایی از ما داشته تا در این حوزه کمک نماییم. اگر بخواهیم از مسیر کیش این صادرات را داشته باشیم، ۲بار حمل‌ونقل باید انجام شود، یک‌بار از سرزمین اصلی و استان‌های مختلف از طریق دریا این محصولات وارد کیش می‌شود و مجددا از طریق دریا صادرات انجام می‌گیرد؛ درحالی که بوشهر یک مرحله حمل‌ونقل دریایی را می‌تواند کم کند و از بندر بوشهر مستقیما این صادرات انجام گیرد. لذا این فرصت خوبی است و بوشهر ظرفیت لازم را برای صادرات و بحث تجارت و رونق آن حتی بعد از جام‌جهانی را دارد‌.

در بحث برخی مناطق دیگر همچون منطقه آزاد ارس نیز می‌توان از محصولات کشاورزی، گلخانه‌ای و دام و… استفاده کرد و از این ظرفیت‌ها بهره برد‌‌.

همچنین منطقه آزاد قشم در کنار جزیره کیش در حوزه گردشگری از ظرفیت تاریخی و ارزشمندی برخوردار است و این جزیره نیز می‌تواند در زمینه میزبانی از گردشگران ورود کند تا به دنبال فرصت جام‌جهانی، توسعه گردشگری را در این منطقه داشته باشیم‌‌.

تاکید بر استفاده از ظرفیت بانوان در جام‌جهانی

مشاور امور بانوان دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در سفری که به جزیره کیش داشتند، بر نقش و حضور بانوان در جام‌جهانی تاکید کردند؛ البته که از ظرفیت بانوان در جام‌جهانی نباید غافل بود، قطعا بانوان می‌توانند نقش مهمی در همه این زمینه‌ها داشته باشند. حضور زنان در مقوله‌های جام‌جهانی و نقش موثری که می‌توانند داشته باشند، در بحث صنایع خلاق، صنایع‌دستی و حتی در نقش راهنمای گردشگران باید پررنگ باشد و نقش‌آفرینی نمایند. به همین منظور از کمیته بانوان درخواست کردیم که بسته پیشنهادی خود را ارائه دهند تا حداکثر نقش‌آفرینی را از حضور زنان در جام‌جهانی داشته باشیم‌‌‌.