مناطق آزاد، فرصت طلایی ایران در بلوک اقتصادی اوراسیا
به گزارش اخبار آزاد مناطق، منطقه اوراسیا یکی از ۷منطقه مهم و استراتژیک جهان از دیدگاه مجمع جهانی اقتصاد بوده و به سرعت در مسیر پیشرفت و توسعه اقتصادی قرار دارد. در آبان‌ماه سال۱۳۹۸ در قالب همگرایی و همکاری منطقه‌ای و با هدف آزادسازی و تسهیل تجارت کالا و افزایش همکاری‌ها و تسهیل ارتباطات، توافق‌نامه سه سالهای تا آبان‌ماه۱۴۰۱ میان ایران و اتحادیه مزبور به امضاء رسید که در قالب ۹فصل اعم از قواعد عمومی، تجارت کالا، راهکارهای تجاری، موانع فنی پیش روی تجارت، اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی، قواعد مبدا، تسهیل تجارت، حل و فصل اختلافات و مقررات پایانی جمهوری اسلامی ایران به این اتحادیه پیوست.
براساس توافقات منعقده، تعداد ۵۰۲ردیف کالایی جزء امتیازات اعطایی اوراسیا برای صادرات و ۳۶۰ردیف کالایی جزء امتیازات اعطایی ایران برای واردات مورد توافق قرار گرفت. بخشی از امتیازات اعطایی اوراسیا به ایران شامل آبزیان، لبنیات، گل، میوه و صیفی‌جات، شیرینی و شکلات، کنسروها، آبمیوه و کمپوت، مواد اولیه و حلال‌ها و رقیق‌کننده‌ها و رزین‌ها، محصولات پلیمری، تولیدات از مواد پلاستیکی، کفپوش‌ها و محصولات نایلونی و فرش و موکت، محصولات سرامیکی و چینی و کریستال، فلزات و لوله و پروفیل‌های توخالی از چدن، مخازن و منبع‌ها، ظروف چدنی، آهنی، فولادی، مصنوعات آهنی و فولادی و اجاق گازهای فردار، انواع شیر‌آلات و دستگاه‌های خردکن، هادی‌های برق و انواع رادیاتور و مصالح ساختمانی میباشد.
همچنین امتیازات اعطایی ایران به کشورهای اوراسیا شامل انواع گوشت قرمز، آبزیان، حبوبات، چای، دانه‌های روغنی و غلات، روغن خام، آب‌های معدنی و گازدار و طعم‌دار، انواع کنجاله، مواد صنعتی، و انواع شوینده‌ها، کاغذ و کاغذ روزنامه، انواع چوب و تخته، قوطی و جعبه‌های چندلایه، انواع نخ و پنبه و اکریلیک، لوله‌های مورد استفاده در پروژه‌های نفت و گاز و پتروشیمی، انواع ورق و لوله‌های حفاری، انواع مفتول‌ها، ماشین‌آلات و دستگاه‌های کشاورزی و کمباین، انواع شیر‌آلات بهداشتی و شیرهای صنعتی، کنترل پنل‌های الکتریکی مخصوص لوازم خانگی، تجهیزات راه‌آهن، کابین‌های کنترل و هدایت خودرو و جرثقیل، هواپیما و سایر وسایل نقلیه هوایی، وسایل نقلیه آبی برای حمل کالا و اشخاص، دوربین‌ها و دستگاه‌های الکترومکانیکی و لرزه‌نگاری میباشد.
حال بعد از گذشته نیمی از زمان مسیر اجرای توافق فوق و در پی برگزاری نخستین نمایشگاه اختصاصی اوراسیا که با حضور تعدادی از شرکت‌های کشورهای عضو به میزبانی تهران برگزار شد، می‌توان این سئوال را مطرح کرد که با عنایت به این اصل که ظرف سالهای گذشته، کشورمان از هیچ یک از بلوک‌بندی‌های همکاری اقتصادی که خود در ایجاد آن نقش داشت، طرفی بر نبست (اکو، دی‌هشت، کریدور شمال-جنوب) و این واقعیت تلخ که در طول دهه نود شمسی درگیر سخت‌ترین تحریم‌های همه‌جانبه از سوی دولت امریکا بوده، آیا مسیر ورود ایران به تجارت جهانی از طریق اوراسیا هموار می‌شود؟ نقش مناطق آزاد در این میان چگونه قابل تجزیه و تحلیل است؟
ابتدا باید تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران به تصریح وزیر نیرو و معاون وزیر صمت و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران؛ ایران به دنبال جایگزینی موافقت‌نامه تجارت ترجیحی به موافقت‌نامه تجارت آزاد است، اما متاسفانه بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران برای حضور در چنین موافقت‌نامه‌ای از شرایط کافی برخوردار نمی‌باشد. در واقع موافقت‌نامه تجارت آزاد اگرچه مبنایی برای افزایش حجم تجارت و همکاری‌های وسیع‌تر است، اما رفع مشکلات مبادلات مالی به واسطه تحریم‌های بین‌المللی، تسریع در گام‌های حقوقی و قانونی مذاکرات با اتحادیه اوراسیا و حل چالش ایران در عضویت در سازمان تجارت جهانی به همراه تکمیل زیرساخت‌های حمل و نقلی در ایران امری ضروری قلمداد می‌شود.
نکته قالب توجه اینکه در گزارش اسفندماه سال گذشته اتاق ایران که اقدام به بررسی روند ۵ساله صادرات ایران به اوراسیا نموده، براساس آمارهای گمرک ایران، در ۵سال اخیر، در میان مقاصد صادراتی ایران در کشورهای اتحادیه اوراسیا، روسیه بالاترین سهم را داشته و سهم آن در دو سال اخیر با افزایش نیز همراه بوده است. بررسی‌های معاونت اقتصادی اتاق تهران نشان می‌دهد بیشترین صادرات کالایی ایران به روسیه در این دوره به سال۱۳۹۹ اختصاص داشته که ۵۰۱میلیون دلار معادل بیش از ۴۸درصد از ارزش کل صادرات ایران به اتحادیه اوراسیاست و نسبت به سال۱۳۹۸ معادل ۹درصد افزایش دارد.
دومین مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اوراسیا، ارمنستان بوده که در سال گذشته ۳۰۴میلیون دلار، معادل ۲۹درصد، از ارزش کل صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا را به خود اختصاص داده و همچنین قزاقستان به عنوان سومین مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اوراسیا ثبت شده و ایران در سال گذشته ۱۶۷میلیون دلار معادل ۱۶٫۱درصد از کل صادرات خود به اتحادیه اوراسیا را به این کشور صادر کرده است.
از سوی دیگر صادرات ایران به قرقیزستان، به عنوان چهارمین مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اوراسیا، ۴۶میلیون دلار بوده که سهم ۴٫۵درصدی از ارزش کل صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا را شامل می‌شود و بلاروس نیز به عنوان پنجم شریک تجاری کشورمان در این اتحادیه، ۲۰٫۶میلیون دلار از ارزش صادرات ایران را به خود اختصاص داده است.
درخصوص روند واردات ایران از اتحادیه اوراسیا نیز آمارهای رسمی حاکی است عمده واردات کالایی ایران از اتحادیه اوراسیا از مبدأ روسیه انجام شده و سایر کشورها سهم بسیار ناچیزی از واردات ایران را به خود اختصاص داده‌اند. در سال گذشته، ایران یک میلیارد دلار کالا از روسیه وارد کرده که ۹۴درصد از کل ارزش واردات ایران از این اتحادیه را شامل می‌شود. البته این رقم ۱۰درصد کمتر از سال۹۸ است. واردات ایران از چهار کشور باقی مانده از اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا کلا ۶درصد از واردات ایران را شامل می‌شود که ۳٫۴درصد آن مربوط به قزاقستان، ۱٫۶درصد ارمنستان، ۰٫۸درصد بلاروس و ۰٫۵درصد قرقیزستان بوده است.
درخصوص عملکرد مناسبات تجاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در دو ماهه نخست سال۱۴۰۰، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، براساس گزارش اتاق بازرگاتنی تهران، صادرات به اورسیا ۶۶درصد افزایش یافت و شاهد کاهش ۴۶درصدی واردات هستیم. در واقع ارزش صادرات و واردات کالایی ایران به کشورهای اوراسیا طی دو ماهه نخست سال۱۴۰۰ به ترتیب ۱۸۰٫۲میلیون دلار و ۲۰۱٫۸میلیون دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش ۶۶درصدی و کاهش ۴۶درصدی همراه بوده است.
طی دو ماهه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، صادرات کالایی ایران به همه طرف‌های تجاری اوراسیا افزایش و در مقابل واردات (به استثنای بلاروس)، کاهش داشته و در این مدت تراز تجاری ایران با همه کشورهای اوراسیا به جز روسیه، به نفع ایران، مثبت بوده؛ ضمن اینکه کسری تراز تجاری با روسیه نیز در مقایسه با مدت مشابه سال۱۳۹۹، کاهش یافته است.
در مجموع، برآیند تحولات مزبور منجر به بهبود ۹۱٫۹درصدی کسری تراز تجاری ایران با کشورهای اوراسیا طی دو ماه ابتدایی سال۱۴۰۰ شده است.
براساس آمارها، هنوز طرفین تا رسیدن به حجم تجارت قابل قبول فاصله زیادی دارند، آنچنان که سهم تجارت فی مابین ایران و اوراسیا تنها ۰٫۳درصد کل تجارت اوراسیا با جهان و سهم اتحادیه اقتصادی اوراسیا از تجارت ایران با جهان نیز فقط ۲درصد است. اما جایگاه مناطق آزاد که در این میان سه منطقه انزلی، ارس و ماکو در پیشانی ارتباط با اوراسیا و مناطق آزاد جنوبی در واقع در متن این مدل ارتباطی قرار دارند، چه جایگاهی است؟
با نگاهی به مزیت‌های قانونی، موقعیت استراتژیک مناطق آزاد که از آن جمله می‌توان به قرار گرفتن در مسیر کریدورهای بین‌المللی (شمال-جنوب، شرق به غرب و چین، قزاقستان، ایران) اشاره کرد؛ و در عین حال فاصله اندک مبادی ورودی و خروجی کالا و مواد اولیه که باعث کاهش هزینه‌های تمام‌شده تولید و به تبع آن امکان رقابت در بازارهای بین‌المللی برای محصولات تولیدی در مناطق آزاد را فراهم می‌کند، یک سئوال مطرح می‌شود! دلیل اصلی عدم موفقیت مناطق آزاد در ایفاگری نقش بیشتر در این بلوک اقتصادی در حال تشکیل با حضور ایران چیست؟
در واقع بعد از تحریم و کرونا، عدم هماهنگی میان مناطق آزاد و نبود راهبرد مورد توافق درخصوص تعیین نقش و کارویژه هر منطقه در قطعات پازل همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را باید از مهم‌ترین دلایل عدم توفیق مورد انتظار عنوان کرد. در این میان می‌توان به یک تحلیل نیازمند اصلاح نیز اشاره کرد، مناطق آزاد شمالی با محوریت انزلی و ارس و بعد ماکو (به ترتیب حجم مبادله کالایی صورت گرفته از طریق این مناطق) در واقع دروازه‌های ورود به اوراسیا و یا ایران محسوب می‌شوند نه مرکز؛ به عبارتی مناطق آزادی مثل چابهار به دلیل قرار گرفتن در استان سیستان و بلوچستان و نزدیکی جغرافیایی به استان کرمان از یک طرف، و مناطق آزاد قشم و کیش به دلیل واقع شدن در استان هرمزگان و قرابت جغرافیایی به استان فارس، از مزیت رقباتی تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز بازار سردسیری اوراسیا در ایام زمستان برخوردار می‌باشند؛ موقعیتی که منطقه آزاد اروند نیز که در جلگه زرخیز خوزستان قرار گرفته نیز از آن بهره‌مند است؛ در واقع این مناطق بیشتر می‌توانند در کار تولید محصول فعالیت نمایند و مناطق شمالی در عرصه بازاریابی و مدیریت ترانزیت کالا.
در گزارش پیش روی، ابعاد مختلف عملکردی و حوزه فعالیت ایران و مناطق آزاد کشور با اتحادیه اقتصادی اوراسیا با مسئولین و صاحب‌نظران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد؛ باشد در دولت جدید و در فضای پساکرونا از این فرصت جهت منافع ملی کشورمان انتفاع کافی و وافی را عاید فعالین اقتصادی و ارتقای توان اقتصادی ایران اسلامی نماییم.
دکتر سیدمحمدتقی رئیس‌السادت، دبیر انجمن ژئوپلیتیک ایران:
دسترسی کشورهای اوراسیا به آب‌های آزاد از مسیر مناطق آزاد ایران
دبیر انجمن ژئوپلیتیک ایران با بیان اینکه «موقعیت» یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در جغرافیا و ژئوپلیتیک است و موقعیت‌های جغرافیایی مختلفی وجود دارد که باعث می‌شود وضعیت ژئوپلیتیک، استراتژیک و ژئواکونومیک یک منطقه اهمیت ویژه‌ای پیدا کند، اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین موقعیت‌های جغرافیایی، ایستگاه‌های بندری است. امروزه با توجه به حجم بالای تجارت دریایی، بنادر اهمیت اقتصادی، سیاسی و استراتژیکی خاصی پیدا کرده‌اند و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال۲۰۲۴ حجم تجارت دریایی جهان حدود ۱۵میلیارد تن افزایش یابد.
دکتر سیدمحمدتقی رئیس‌السادت، با اشاره به جایگاه کشور ایران که با توجه موقعیت جغرافیایی خود در چهارراه تجارت شرق به غرب و شمال به جنوب واقع شده و در واقع کریدور جهانی تجارت در آسیا قلمداد می‌شود، افزود: این مزیت طبیعی به لحاظ ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و ژئواستراتژیکی ایران را به عنوان کشوری ویژه در مناسبات اقتصادی و سیاسی در سطح منطقه و جهان قرار داده و در این میان حجم تجارت بالای چین و هند با اروپا از یکسو و تلاش برای دسترسی کشورهای آسیای مرکزی و اوراسیا به آب‌های آزاد از سوی دیگر، موقعیت استراتژیک ایران را بیش از پیش با اهمیت کرده است.
وی، در مسیر تجزیه و تحلیل بحث خود با بیان اینکه اقتصاد امروز دنیا یک اقتصاد شبکه‌ای است و کشورهای قدرتمند در عرصه اقتصادی با سرمایه‌گذاری در دیگر کشورها سعی در تسهیل حمل و نقل کالا و توسعه روابط تجاری خود دارند، اضافه کرد: طی سالهای اخیر چین با سرمایه‌گذاری در بندر گوادر پاکستان و در کشورهای آسیای مرکزی در نظر دارد با قوت و قدرت اندیشه «یک راه، یک کمربند» را توسعه داده و سطح تعاملات تجاری خود را با کشورهای اتحادیه اوراسیا و اروپا گسترش دهد. در این میان هند نیز به عنوان رقیب ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک چین با سرمایه‌گذاری در بندر چابهار ایران، به دنبال توسعه صادرات خود به آسیای مرکزی، کشورهای اتحادیه اوراسیا و اروپا است.
دبیر انجمن ژئوپلیتیک ایران، با اشاره به وضعیت اقتصادی که کشورمان با آن روبه‌رو شده و برای برون‌رفت از تحریم‌های یکجانبه و بهبود شرایط اقتصادی خود با توجه به تقلیل صادرات نفت، به دنبال راهی برای برون‌رفت از این وضعیت میباشد، تصریح کرد: شاید بهترین گزینه برای برون‌رفت از این مخمصه، نگاه به موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک ایران باشد. به هر حال با توجه به مسیرهای موجود حمل و نقل کالا از چین و هند به کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و بالعکس، امن‌ترین و اقتصادی‌ترین مسیر از ایران ارزیابی می‌شود.
رئیس‌السادت، کریدور تجاری شمال-جنوب که از طریق دریا، بندر بمبئی هند را به چابهار و سپس از طریق خطوط ریلی به بندر انزلی و سپس از طریق دریای خزر (کاسپین و مازندران)، بندر انزلی را به بندر آستاراخان روسیه متصل می‌کند را مسیری اقتصادی و استراتژیک برای مبادله کالا میان هند و اتحادیه اقتصادی اوراسیا عنوان کرد و اظهار داشت: از سوی دیگر مسیر ریلی چین به قزاقستان و سپس اتصال بندر آکتائو قزاقستان از طریق دریای خزر به بندر کاسپین واقع در منطقه آزاد انزلی، مسیری بسیار باصرفه از لحاظ اقتصادی برای چین و کشورهای اوراسیا میباشد که کالاهای خود را به کشورهای منطقه غرب و جنوب غربی آسیا برسانند.
وی اضافه کرد: آنچه بسیار مهم است، توسعه بنادر چابهار و انزلی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب در منطقه آزاد چابهار و منطقه آزاد انزلی میباشد. در ایران مناطق آزاد زیادی وجود دارد که دو منطقه آزاد چابهار و انزلی از جایگاه ژئواکونومیک و استراتژیک بهتری نسبت به دیگر مناطق برخوردار می‌باشند؛ همانطور که دیدیم در دوره ترامپ بندر چابهار از تحریم معاف شده بود و دلیل آن تجارت هند با افغانستان و آسیای مرکزی از طریق بندر چابهار بود.
رئیس‌السادت، اهمیت قرار گرفتن توسعه تجارت دریایی در ایران به عنوان یک استراتژی ملی در اسناد بالادستی نکته بسیار مهمی برشمرد و تاکید کرد: این امر باید جزء برنامه‌های اصلی توسعه ملی مطرح گردد؛ چراکه هر میزان توسعه بنادر و سواحل بهتر باشد، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار در مناطق ساحلی نیز گسترش خواهد یافت.
دبیر انجمن ژئوپلیتیک ایران به تشریح موقعیت منطقه آزاد چابهار و انزلی پرداخت و گفت: منطقه آزاد چابهار با توجه به موقعیت جغرافیای خود که جزء مناطق و بنادر اقیانوسی به شمار می‌رود و از امکان بارگیری و تخلیه بار برای کشتی‌های بزرگ نیز برخوردار میباشد و در عین حال کشتی‌ها مجبور به حضور در ترافیک تنگه هرمز نیز نخواهند بود؛ موضوعی که باعث تسهیل امور تجارت دریایی می‌شود، یک منطقه آزاد استراتژیک در عرصه ملی و بین‌المللی است که اتصال بندر چابهار به راه‌آهن سراسری از مهم‌ترین کارهایی است که باید برای توسعه تجارت انجام پذیرد.
وی درخصوص منطقه آزاد انزلی چنین توضیح داد: منطقه آزاد انزلی نیز با توجه به موقعیت مکانی مناسب خود در شمال ایران و با توجه به عمق آب مناسبی که در این منطقه از دریای کاسپین وجود دارد، می‌تواند نقش بارزی در حمل و نقل دریایی در دریای کاسپین ایفا نموده و به عنوان پل ارتباطی مناسب برای کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و با کشورهای جنوب آسیا به ایفای نقش با همراهی مناطق آزاد چابهار و قشم بپردازد.
پژوهشگر حوزه ژئوپلتیک ایران با بیان اینکه به هرحال توجه به موقعیت جغرافیایی می‌تواند باعث تقویت موقعیت‌های ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیک و استراتژیک کشورها شود و وزن ژئوپلیتیک کشور را افزایش دهد، افزود: توجه داشته باشیم که در نتیجه این فرآیند یک کشور در جایگاه یک قدرت منطقه‌ای و یا فرامنطقه‌ای قرار می‌گیرد و ایران با توجه به موقعیت دو منطقه آزاد چابهار و انزلی و ظرفیت‌های مناطق آزاد دیگر خود فرصت مناسبی در اختیار دارد تا به نوعی تحریم‌ها را خنثی کند.
دبیر انجمن ژئوپلیتیک ایران، تحقق راهبرد مطرح شده را منوط به داشتن استراتژی مناسب و پویا و فراگیر بیان داشت و به عنوان یک جمع‌بندی تصریح نمود: برای تسهیل روابط تجاری کشورهای چین و هند و پاکستان و حوزه آسیای غربی با کشورهای اتحادیه اقتصادی اورسیا و اروپا، سرزمین ایران بهترین مسیر عبور کالا و تجارت بهینه است، چه از شمال به سوی جنوب از طریق مناطق آزاد شما با محوریت انزلی و چه از جنوب به سوی شمال با ظرفیت‌های مناطق آزاد جنوبی با محوریت منطقه آزاد چابهار.
ولادیمیر عابدینوف، رئیس اتاق بازرگانی روسیه و ایران:
مناطق آزاد ایران، معبر و مرکزی برای همکاری‌های اقتصادی روسی-اوراسیایی
همچنین، رئیس اتاق بازرگانی روسیه و ایران با اشاره به اثرات مثبت برگزاری نخستین نمایشگاه اختصاصی اوراسیا که در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد؛ موج جدید کرونا در ایران و همه‌گیری این بیماری در سطح بین‌المللی را از مهم‌ترین دلایل عدم حضور بیشتر سرمایه‌گذاران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا ارزیابی کرد و درخصوص بررسی همکاری دوجانبه ایران با اتحادیه مزبور اظهار داشت: بعد از عامل پاندومی کرونا که موجب اخلال در تمامی فرآیندهای تجاری بین‌المللی گردید، در ارتباط با ایران، موضوع تحریم‌های امریکا به یک عامل بازدارنده مضاعف تبدیل شد که در برخی اوقات در مسیر اجرای تعهدات دوطرف و یا توسعه مناسبات اقتصادی، ایجاد مشکل نموده است.
ولادیمیر عابدینوف با تصریح بر اینکه اقدامات ایران در مسیر توسعه همکاری‌ها و عملیاتی نمودن توافقات در قالب اوراسیا خوب، اما نیازمند عزم جدی‌تر و هماهنگی بیشتری است، اضافه کرد: به عنوان مثال علی‌رغم وجود روابط سیاسی استراتژیک میان دو کشور ایران و روسیه و تمایل رهبران دو کشور به توسعه همه‌جانبه روابط، هنوز حجم و ارزش مبادلات اقتصادی در سطح سیاسی نیست و این در حالی است که طرح‌ها و پیشنهادات همکاری اقتصادی-تجاری متعددی میان دو دولت قابل بررسی و اجرای میباشد.
این فعال اقتصادی روس، با تصریح مجدد بر فرصت‌ها و مزیت‌های همکاری‌های دو کشور به ویژه در حوزه‌های ترانزیت و سرمایه‌گذاری مشترک، افزود: متاسفانه بیشتر موانع موجود در مسیر توسعه همکاری دو و چندجانبه دو کشور، حول محور مباحث مدیریتی است که امیدواریم با برگزاری جلسات کاری مشترک این امور رفع شود؛ به ویژه در مباحث توافقات گمرکی که پایه و اصل موافقت ایران و اوراسیا است.
رئیس اتاق بازرگانی روسیه و ایران اظهار امیدواری کرد با مدیریت بحران کرونا در ایران، شاهد رفع یکی دیگر از موانع همکاری در قالب اوراسیا باشیم و تصریح نمود: از دست دادن زمان، یعنی از دست دادن فرصت همکاری در برابر رقبای منطقه‌ای؛ چراکه جریان تجارت جهانی منتظر صرف زمان ما برای هماهنگی نمانده و مسیر سریع و آسان‌تر از مسیر تجاری ما را ایجاد می‌کند.
وی با ارائه تحلیلی آماری از روند توسعه تجارت ایران و روسیه ظرف سه سال اخیر و علی‌رغم همه‌گیری بیماری کرونا و تحریم‌های امریکا، پیش‌بینی کرد که روابط دو کشور چه در قالب پیمان اوراسیا و چه در روابط دوجانبه بعد از دوران کرونا روند تصاعدی بیشتری پیدا می‌کند و به نظر بنده ایران باید جهت منافع ملی خود و کسب سهم بیشتری از بازار اوراسیا تلاش بیشتری را صرف کند تا از این فرصت تجارت آزاد در عرصه همکاری منطقه‌ای بهره لازم را کسب نماید.
ولادیمیر عابدینوف، همکاری مناطق آزاد دو کشور را در مسیر خوبی ارزیابی کرد و اظهار داشت: طرف روس و شرکت‌های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا نسبت به حضور و سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ایران تمایل داشته و از این امر استقبال می‌کنند؛ اما لازمه این ارتباط دوجانبه، تلاش بیشتر مناطق آزاد ایران جهت آشنایی فعالین اقتصادی حوزه اوراسیا با ظرفیت‌ها و مزیت‌های سرمایه‌گذاری در این مناطق است؛ در واقع باید مناطق آزاد کشور ایران جهت شناساندن فرصت‌های همکاری دو و چندجانبه خود، از عرصه‌هایی همچون نمایشگاه، برگزاری نشست‌ها و کارگروه‌های تخصصی، اعزام گروه‌های تجاری، بازاریابی و یا پذیرایی از چنین گروه‌هایی بهره‌برداری نمایند.
رئیس اتاق بازرگانی روسیه و ایران در پایان مناطق آزاد انزلی و چابهار را در ارتباط با بخش جنوب شرقی کریدور شمال-جنوب، و مناطق آزاد قشم، کیش و حتی اروند را درخصوص بال جنوب‌غربی مسیر تجاری مزبور دارای مزیت مناسب برای فعالین اقتصادی اوراسیا عنوان کرد و افزود: در نتیجه مناطق آزاد ایران علاوه بر امکانی جهت تسهیل و توسعه مراودات دوجانبه با طرف روسی و اوراسیا، می‌توانند به معبر و مرکزی برای همکاری‌های اقتصادی روسی-اوراسیایی با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و اقیانوس هند تبدیل شوند.
هادی تیزهوش‌تابان، رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه:
ضرورت حذف تعدد آیین‌نامه و برگزاری جلسات منظم کاری میان گمرکات ایران و اوراسیا
در ادامه، رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه با بیان اینکه همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک موقعیت خاصی نصیب کشورمان نموده و باید از فرصت پذیرش ایران به عنوان مهمان جهت عضویت دائم در این بلوک اقتصادی منطقه‌ای استفاده کنیم، اظهار داشت: باید توجه داشت همکاری با اتحادیه مزبور، یعنی فراهم شدن شرایطی به منظور ورود کشورمان به این بازار بزرگ؛ بازاری که یکی از اعضای اصلی و محوری آن روسیه است؛ در نتیجه باید با همکاری و همدلی ملی، جهت استفاده حداکثری تولیدکنندگان و بازرگانان داخلی گام برداریم.
هادی تیزهوش‌تابان با اشاره به اینکه آمار وارقام نشان می‌دهد هنوز موفق به بهره‌برداری بایسته و شایسته از این فرصت اقتصادی نشده‌ایم، اضافه کرد: بخشی از مشکلات در بخش زیرساختی به ویژه در حوزه‌های حمل و نقل، اسکله‌های کارگو و کشتیرانی است که متاسفانه در ایران بیشتر مشاهده می‌شود و در مقابل در ارتباط با اوراسیا، مباحث تعرفه‌ای وجود دارد که باید از طریق برگزاری جلسات کاری مشترک جهت رفع آن اقدام کرد و بر این اساس انتظار داریم گمرکات ایران و اوراسیا نشست‌های مشترک فصلی در طول حداکثر هر شش ماه، یک بار به منظور رفع مسائل پیش روی اجرای توافق‌نامه همکاری منعقد نمایند.
این فعال اقتصادی باسابقه در ارتباط با روسیه و اوراسیا، برگزاری چنین کارگروه‌های تخصصی به ویژه در بخش گمرکی را امری مرسوم در همکاری‌های منطقه‌ای عنوان کرد و تصریح نمود: از سوی دیگر مهیا کردن زیرساخت‌های گمرکی موردنظر از سوی طرف ایرانی پیش‌نیاز افزایش همکاری‌ها و به تبع آن توسعه صادرات کالاهای ایرانی به بازار اوراسیا خواهد بود.
وی با قدردانی از اقدامات دولت در مسیر تکمیل زیرساخت‌های حمل و نقلی همچون اتصال منطقه آزاد انزلی به خط ریل سراسری که باعث وصل شدن به بنادر جنوبی کشور و تکمیل زیرساخت ریلی کریدور شمال-جنوب می‌شود، افزود: علاوه بر این، بهره‌برداری سریع‌تر از اسکله رو-رو دوم ایران در بخش جنوب غربی دریای خزر یعنی بندر کاسپین که باعث استفاده از ظرفیت‌های کشتی‌های رو-رو در دریای خزر به عنوان عاملی مهم در تسریع و گسترش حمل و نقل ترکیبی محسوب می‌شود، باید در دستورکار قرار گیرد؛ چراکه همین دو زیرساخت مهم، زمینه افزایش سهم ما در تجارت خزر و اوراسیا خواهد شد.
تیزهوش‌تابان، مزیت رقابتی کشورمان را در ارتباط با همکاری‌های اقتصادی با اوراسیا را در زمینه کریدورهای بین‌المللی عبوری از حوزه سرزمینی ایران قلمداد کرد و گفت: باید مسیرهای تجاری عبوری از حوزه دریای کاسپین را به سمت کشورمان متمایل کنیم که در این خصوص می‌توان از کریدور چین، قزاقستان، ایران نام برد، مسیر تجاری که می‌تواند علاوه بر کریدور شمال-جنوب و تراسیکا و یک کمربند و یک جاده؛ موجبات بهره‌برداری بیشتر کشورمان در همکاری‌های منطقه‌ای خواهد شد، امری که دولت در مسیر تحقق آن از نقش محوری برخوردار است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه، یکی از مهم‌ترین مشکلات پیش روی تجارت در عرصه داخلی و به ویژه در ارتباط با اوراسیا را تنوع بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های داخلی بیان داشت و افزود: با عنایت به شرایط خاص کشورمان که تحت تاثیر تحریم‌های امریکا قرار دارد، فرآیند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در کشورمان به صورت آنی و سریع اتخاذ و عملیاتی گردد؛ چراکه چنین عملی در تسهیل و توسعه صادرات بسیار اثرگذار است.
وی خواستار تنظیم و اجرای راهبردی بلندمدت در حوزه‌های تولیدی و صادراتی کشور از سوی دولت شد و اظهار کرد: استراتژی مزبور باید راهبردی باشد که بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های فصلی و موقت در مسیر تحقق آن اخلال ایجاد نکند؛ بدیهی است این امر باعث ایجاد اعتماد بیشتر فعالین اقتصادی داخلی و خارجی می‌شود؛ چراکه تا زمانی که قوانین و مقررات با ضمانت اجرای بلندمدت نداشته باشیم، نمی‌توانیم برای حضور در عرصه‌های تجاری بین‌المللی مانند اوراسیا برنامه‌ریزی کنیم.
تیزهوش‌تابان، تصمیم‌گیری‌های مقطعی را موجب فرصت‌سوزی برای اقتصاد ملی، کاهش مراودات تجاری و از دست دادن سهم خود در بازارهای منطقه‌ای به رقبا اعلام و تصریح نمود: برگزاری جلسات کاری کارشناسی جهت رفع این ناهماهنگی‌ها میان بخش دولتی و با حضور بخش خصوصی می‌تواند زمینه‌ساز برطرف ساختن اینگونه مشکلات باشد؛ در غیر این صورت هر روز سهم بیشتری از بازارهای سنتی و یا جدید خود را به رقبا واگذار می‌کنیم.
این فعال اقتصادی باسابقه بازار روسیه، به تجزیه و تحلیل حجم ۶۷میلیارد دلاری واردات کالاهای کشاورزی از سوی روسیه در طول سال پرداخته و با اشاره به سهم ۲۲صدم درصدی ایرانی با صادرات ۵۰۰میلیون دلاری، اظهار داشت: دلیل این جایگاه به توانمندی تولید محصولات کشاورزی در اقصی نقاط کشورمان و در طول سال بازنمی‌گردد، بلکه به عدم مدیریت درخصوص بهره‌برداری از این فرصت، عدم اعتقاد به نقش صنعت بسته‌بندی در اقبال بازار به محصولات کشاورزی و مهم‌تر از همه به نبود برنامه مدون و دقیق برای حرکت کشتی و کامیون جهت نقل و انتقال کالاهای تولید شده صنعت کشاورزی ما بازمی‌گردد.
وی در توضیح اظهارنظر خود، اضافه کرد: متاسفانه برنامه دقیقی همچون مدل در حال اجرا در حرکت قطار و هواپیما وجود ندارد، در نتیجه شما نمی‌توانید روز مشخصی برای زمان رسیدن کالای خود به بازارهای مصرف و هدف خود اعلام کنید و این در حالی است دیگران منضبط و دقیق عمل می‌کنند؛ اما بخش دولتی و بخش خصوصی فعال در حوزه صادرات در این مقوله ضعیف برخورد می‌کند؛ حال توجه داشته باشید که تنظیم وقت برای هر فرآیند تجاری، امری هزینه‌بردار نیست، بلکه نشان‌دهنده رفتار مدیریت ما میباشد.
تیزهوش‌تابان، خروجی این فرآیند را که نمی‌توانیم زمان دقیقی برای تحویل کالای خود اعلام کنیم، به ضرر تجارت ایران ارزیابی کرد و گفت: در نتیجه کسی به قول ما توجه نمی‌کند و این در حالی است که کیفیت محصولات کشاورزی و حتی صنعتی ما بالا میباشد؛ اما به دلیل مدل حمل و نقل، نحوه بسته‌بندی، عدم استفاده از کانتینرهای یخچال‌دار، کیفیت محصول در زمینه کشاورزی در این مسیر چند هزار کیلومتری پایین آمده و آخر صف فروش می‌مانیم.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه، اعتماد دولت به بخش خصوصی و حضور نظارتی آن را موجب تسریع و تسهیل امور عنوان کرد و بار دیگر تاکید کرد که مهم‌ترین مسئله، صدور بخشنامه‌هایی است که یکدیگر را نقض می‌کنند، یعنی تصور کنید شما باری را جهت صدور به بازار مقصد خود به انبارهای گمرک جهت انجام تشریفات اداری رسانده‌اید، اما به ناگاه با صدور بخشنامه جدید، باید بار به مبدأ عودت دهید، خب! تکلیف شما، اعتبار شما نزد خریدارتان در آن سوی مرز چه می‌شود؟ آیا اعتبار و اعتمادی می‌ماند؟!
وی با تاکید بر ظرفیت‌ها و مزیت‌های متعددی که مناطق آزاد کشورمان برخوردار هستند، این مناطق را فرصتی جهت گسترش مبادلات اقتصادی با کشورهای منطقه و به ویژه اوراسیا اعلام کرد و گفت: متاسفانه از ارتباطات ضعیفی به نسبت توانمندی‌های ملی و بین‌المللی خود برخوردار می‌باشند و در عین حال به جای همکاری با یکدیگر در ارتباط با توسعه همکاری‌های بخش خصوصی با فعالین اقتصادی حوزه اوراسیا به رقابت با یکدیگر مشغول هستند و این در حالی است که هدف همه آنها یکی است و آن ارتقای ظرفیت‌های صادراتی و یا تامین مواد اولیه برای تولیدکنندگان.
تیزهوش‌تابان تصریح کرد: مناطق آزاد شمالی و جنوبی ما مکمل یکدیگر در عرصه بهره‌برداری حداکثری از منافع همکاری ما با اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌باشند و این همگرایی باید در قالب راهبردی جامع که یکدیگر را نقض نکرده به اجرا درآید، بی‌تردید مناطق آزاد ایران می‌توانند در کاهش هزینه‌های تولیدی و تجاری‌سازی صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی ما به بازارهای منطقه‌ای با تکیه بر مزیت‌ها و معافیت‌های قانونی خود و همچنین قرار گرفتن در مسیر کریدورهای بین‌الملی، نقش محوری ایفا نمایند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه در پایان تاکید کرد: تا باور نکنیم تولید و صادرات، می‌تواند چه نقش اساسی در اقتصاد کشورمان و در جایگاه بین‌المللی ایران اسلامی ایفا نماید، همین مشکلات را خواهیم داشت و برنامه ما برگزاری نشست‌های تخصصی و کاربردی با اعضای دولت جدید به منظور تبادل تجربیات همکاری با دولت‌های گذشته در مسیر بهره‌برداری حداکثری منافع ملی میباشد.
امین افقی، عضو شورای لجستیک مناطق آزاد کشور:
نقش محوری توانمندی‌های لجستیکی مناطق آزاد در توسعه همکاری‌ها با اتحادیه اقتصادی اوراسیا
عضو شورای لجستیک مناطق آزاد کشور، با بیان اینکه مناطق آزاد تجاری-صنعتی ایران با برخورداری از زنجیره تامین لجستیکی در زمینه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و قرار گرفتن در مسیر کریدورهای شمال-جنوب، شرق به غرب و قرارگیری در مسیر پروژه یک کمربند یک جاده، نه تنها می‌توانند به عنوان هاب لجستیک منطقه خاورمیانه در ارتباط با کشورهای جنوب آسیا با اوراسیا به ایفای نقش بپردازند، اظهار کرد: مناطق آزاد کشور می‌توانند باعث همگرایی اقتصادی منطقه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران شوند و اضافه شدن مناطق آزاد جدید این نوید را می‌دهد که مناطق آزاد قادرند نقش بسزایی در تامین کالا، واردات و صادرات و نیز ترانزیت کالا از مسیر جمهوری اسلامی ایران ایفا نمایند.
امین افقی با بیان اینکه هم‌اکنون با تغییر در رشد ناخالص ملی کشورهای هند و چین و لزوم دسترسی این کشورها به بازار اروپا؛ ایران می‌تواند یکی از مسیرهای ترانزیتی دسترسی کشورهای مذکور به بازار اروپا باشد.
عضو هیات مدیره و معاون امور بندری و حوزه خزر سازمان منطقه آزاد انزلی با بیان اینکه کشورهای منطقه با فعال‌سازی کریدورهای تجاری در تلاشند تا این مزیت را از کشور صلب نمایند، افزود: یکی از کشورهای منطقه که در جنگ اخیر قره‌باغ توانسته با مسیر جدیدی از طریق جمهوری آذربایجان کالاهای چین را از مسیر چین، قزاقستان، آذربایجان به ترکیه و از آنجا به اروپا ترانزیت نماید و هم زمان با توسعه بنادر خود امکان ترانزیت به کشورهای عربی را نیز امکان‌پذیر ساخته، می‌تواند به سرمایه‌گذاری قطری‌ها در بندر انطاکیه ترکیه اشاره کرد.
وی اضافه کرد: در این میان علی‌رغم فعالیت رقبای منطقه‌ای کشورمان، به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک، ایران می‌تواند با مزیت‌ها و زیرساخت‌های مناطق آزاد خود و بهره‌مندی از تراتزیت و تجارت بین‌الملل و لجستیک هوشمند به کانون داد و ستد و پل ارتباطی تجارت کشورهای هند، چین، روسیه و اروپا به یکی از قطب‌های اقتصادی و لجستیکی قرن بیست و یکم تبدیل شود، در عین حال تقویت طالبان در افغانستان و مشکلات پیش آمده در کانال سوئز از یکسو و طرح «یک کمربند، یک راه» چین از سوی دیگر اهمیت کریدورهای تجاری موجود در ایران را بیش از گذشته نمایان کرده است.
افقی با بیان اینکه با تشکیل شورای لجستیک در مناطق آزاد امکان ترانزیت کالا از از طریق حمل و نقل ترکیبی و استفاده از مزیت‌های هر منطقه را فراهم خواهد ساخت، افزود: در جلسات شورای لجستیک مناطق آزاد، امکان استفاده حداکثری هر یک از مناطق آزاد در حوزه لجستیک و ترانزیت کالا و همچنین تامین کالاهای اساسی و نهاده‌های تولید را فراهم می‌شود و هر یک از مناطق آزاد دارای زیرساخت‌هایی در حوزه‌های لجستیکی می‌باشند که امکان حمل کالا به صورت حمل و نقل ترکیبی شامل حمل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی را فراهم می‌سازد.
عضو شورای لجستیک مناطق آزاد کشور با بیان اینکه هر یک از مناطق آزاد با یک یا چند کشور همسایه دارای مرز زمینی و یا دریایی است، اضافه کرد: با همکاری مناطق آزاد با یکدیگر در شورای لجستیک می‌توان حلقه اتصال بین کشورهای همسایه ایران را برقرار نمود؛ موضوعی که با نگاه به ظرفیت‌های موجود در مناطق آزاد ایران می‌توان به نقش بنادر مناطق آزاد انزلی و چابهار با قرار گرفتن در مسیر کریدورهای بین‌الملل، جایگاه منطقه آزاد ارس در روابط با کشورهای قفقاز، منطقه آزاد ماکو در ارتباط با ترکیه و اروپا، مناطق آزاد کیش، قشم و بوشهر در مراودات با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، مناطق آزاد اروند، بانه-مریوان، مهران و قصرشیرین در روابط خارجی ایران با بخش‌های مختلف کشور عراق، منطقه آزاد اردبیل در توسعه مناسبات با جمهوری آذربایجان و در نهایت مناطق آزاد اینچه‌برون و زابل نیز به ترتیب در گسترش روابط با کشورهای حوزه آسیای میانه و افغانستان و پاکستان نائل آمد و توجه داشت که این مناطق در این حوزه دارای فرصت و مزیت رقابتی می‌باشند.
ابوالقاسم یوسفی‌نژاد، ناظر گمرکات استان گیلان و مدیر کل گمرک انزلی:
فرصت‌ها و چالش‌های موافقت‌نامه اوراسیا از منظر گمرک
ناظر گمرکات استان گیلان و مدیرکل گمرک انزلی، موافقت‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های تجاری و اقتصادی بین کشورها را یکی از مهم‌ترین اقدامات جهت هم‌افزایی جهانی و منطقه‌ای برای تامین نیازمندی‌ها و تسهیم توانمندی‌ها عنوان کرد و گفت: به یقین میزان بهره و نصیب هر کشور در این بازار به مجموعه‌ای از متغیرهای سیاسی، اقتصادی، صنعتی و بازرگانی مرتبط است و عضویت ایران در موافقت‌نامه اوراسیا از آبان‌ماه۱۳۹۸، یکی از معدود فرصت‌های پیش روی کشور پس از سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو بوده است.
ابوالقاسم یوسفی‌نژاد تصریح کرد: موافقت‌نامه‌ای که از همان ابتدا در سایه تحریم‌های ظالمانه استکبار علیه ایران و برخی دیگر از کشورهای عضو تشکیل شد، فرصتی بود که با توجه به بسیاری از تنگناها و کمبودها از همان ماه‌های آغازین عضویت ایران با همه‌گیری ویروس کرونا و تبعات منفی آن بر اقتصاد و تجارت و سیاست‌های قرنطینه‌ای بسیاری از کشورهای همسایه در بستن موقت و طولانی مدت مرزهای مشترک با ایران، بار مضاعفی را بر مبادی گمرک استان گیلان به‌ویژه مرز آستارا تحمیل کرد.
وی با بیان اینکه تجزیه و تحلیل نتایج و دستاوردهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای ایران موضوعی ملی است که با در دست داشتن آمار مراودات و شاخص‌های تجارت خارجی قابل بحث و بررسی بوده، تاکید نمود: تشکیل میز اوراسیا با محوریت استانداری گیلان و همکاری ارزشمند سازمان صنعت معدن تجارت، اتاق بازرگانی گیلان و حضور دستگاه‌های ذی‌مدخل، میز اوراسیا با هدف ترسیم اقدامات لازم و نقشه راه تشکیل و از همان ابتدا به صورت مصداقی موضوعاتی همچون اعلام تعرفه‌ها و تخفیفات متقابل ایران و اوراسیا برای تجار و بازرگانان، پیگیری فرآیند متناسب‌سازی تعرفه و ارزش کالاهای صادراتی، ترجمه فرم‌های استاندارد موافقت‌نامه، اعمال تخفیفات کالاهای وارداتی، تشکیل زیرکمیته‌های میز اوراسیا و… مورد بحث و بررسی و پیگیری قرار گرفت.
یوسفی‌نژاد ادامه داد: تعرفه‌های کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا ۸رقم را شامل می‌شود که در کشور ما این تعداد ۱۰رقم است و این موضوع بین ما و کشورهای اوراسیا مغایرت‌هایی به وجود آورده است. گمرک ایران با همسان‌سازی ۱۰۴ردیف کالایی توانست تعداد اقلامی که ما می‌توانیم به اوراسیا صادر کنیم را افزایش داده و با این همسان‌سازی از تخیفات ۳۹۱قلم کالای کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا بهره‌مند شود.
وی با تاکید بر اینکه سبد صادراتی کشور ایران به کشورهای CIS و اوراسیا کالاهای زیادی را در برنمی‌گیرد و این کالاها شامل مواد اولیه و محصولات کشاورزی است که ارزش افزوده بالایی ندارند، رصد مسائل و مشکلات تجار و بازرگانان در بهره‌مندی از تخفیفات موافقت‌نامه اوراسیا و طرح آن در جلسات، نشست‌ها و انعکاس آن به وزارت امور خارجه و دیگر دستگاه‌های متولی را از دیگر اقدامات مهم و اثرگذار گمرک گیلان عنوان کرد و اظهار داشت: این موارد به دفعات مورد پیگیری قرار گرفته است، مواردی همچون ضرورت صدور قبض انبار برای محموله‌های وارداتی در پایانه ریلی آستارا (که با استقرار شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی بخش از فرآیند مربوطه محقق گردید)، ضرورت صدور بارنامه ایرانی برای محصولات صادراتی ایرانی از پایانه ریلی آستارا با هدف استفاده تجار کشورهای هدف صادراتی از تخفیفات اوراسیا موضوعی است که هنوز در دستورکار بوده و می‌بایست مجدانه مورد پیگیری قرار گیرد.
ناظر گمرکات استان گیلان، مناسب‌سازی تعرفه‌ها و ارزش کالاهای صادراتی را یکی از مشکلات این بخش عنوان کرد و خاطرنشان نمود: ارزش کالاهایی که به کشورهای اوراسیا صادر می‌شوند نسبت به بازارها بسیار بالاتر است و این موضوع برای تجار و صادرکنندگان ما ایجاد چالش می‌کند و در کارگروه تجارت کالا و قواعد مبداء کشورهای صادر کننده باید بتوانند صدور گواهی بار داشته باشند که متاسفانه در کشور ما علی‌رغم مکاتبات متعدد این مسئله انجام نشده و ما نتوانستیم در پایانه ریلی آستارا برای کشورهای اوراسیا و CISبارنامه صادر کنیم.
یوسفی‌نژاد با اشاره به اینکه در حال حاضر این بارنامه‌ها در کشور آذربایجان صادر می‌شوند و عدم صدور بارنامه از سوی کشور ما برای کشورهای بازار هدف تجارت اوراسیا مشکل عدم استفاده از تخفیفات را ایجاد کرده و تصریح کرد: ما باید بتوانیم این گواهی مبدا را از ایران و صادر کنیم و این بارنامه در پایانه ریلی آستارا صادر شود و یا از طرف آذربایجانی بخواهیم با سربرگ ما این بارنامه‌ها را صادر کند. این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت و کلیدی است که در صورت عدم رسیدگی به آن کالاهای صادراتی ما به کشورهای اوراسیا در عمل امکان استفاده از تحقیقات را کشورهای مقابل می‌گیرد.
وی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه اتحادیه اوراسیا به سرنوشت اکو دچار نشود، ارائه خدمات گمرکی و بهره‌گیری از حمل و نقل ترکیبی با همکاری سازمان بنادر، شرکت کشتیرانی دریای خزر، راه‌آهن و دیگر دستگاه‌های مرتبط جهت کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تجارت خارجی نیز اشاره کرد و افزود: در همین راستا برقراری خطوط منظم کشتی‌های رو-رو از بنادر استان به سوی بنادر روسیه و قزاقستان جهت انتقال کامیون‌های حاوی محموله‌های صادراتی و ترانزیتی یکی دیگر از اقداماتی است که با همکاری دستگاه‌های عضو میز اوراسیا محقق گردید.
ناظر گمرکات استان گیلان اظهار کرد: بیش از ۷۰درصد صادرات کل کشور به بازار اوراسیا طی دو سال اخیر از گمرکات استان گیلان به‌ویژه سه مرز زمینی، دریایی و ریلی شهرستان آستارا، نمونه گویا و روشنی است از حضور و اهتمام گمرک در این حوزه، به گونه‌ای که در پیک اول و دوم همه‌گیری ویروس کرونا گمرک آستارا تنها مرز زمینی فعال جهت واردات، ترانزیت به‌ویژه صادرات به اوراسیا و کشورهای مشترک‌المنافع بوده است.
یوسفی‌نژاد با بیان اینکه سال گذشته بیشترین اقلام صادراتی از کشور ما شامل کیوی، کشمش، بادام زمینی، مواد نساجی، خرما، فلفل، رب گوجه‌فرنگی، فرش، انگور، پرتقال و سبزیجات بود که به کشورهای اوراسیا هم حمل شد؛ میزان کل تجارت خارجی ایران در سال گذشته را حدود ۵۰۰میلیون دلار اعلام کرد و گفت: این در حالی است که سهم کشور روسیه در این مدت از محصولات کشاورزی ۶۰٫۱میلیارد دلار بود و در عین حال عمده کشورهای مقصد صادرات ایران را به ترتیب کشورهای روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس بود؛ البته سال گذشته روند صادرات در کل کشور کاهشی بوده و علت آن شیوع ویروس کرونا و عوامل قرنطینه بوده است.
ناظر گمرکات استان گیلان در پایان خاطرنشان کرد: گمرکات استان گیلان به‌ویژه در مرز آستارا، با ارائه خدمات ۲۴ساعته توانسته‌اند بسیاری از رویه‌های گمرکی را با اجرای موافقت‌نامه اوراسیا و ارائه خدمات شبانه‌روزی متناسب با نوع رویه‌ها و گمرک بیش از گذشته انجام دهند.
حجت بهاری‌فر، مدیرعامل شرکت «بیمه ما»:
افزایش حضور به منظور حمایت از فعالین اقتصادی در مراودات تجاری با اوراسیا
مدیرعامل شرکت بیمه ما (وابسته به بانک ملت) با بیان اینکه هر فعالیت اقتصادی با برخی تهدیدات و چالش‌ها مواجه میباشد و جهت تسهیل و توسعه سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان، بیمه یکی از پیش‌فرض‌های حمایتی اساسی است، اظهار داشت: راحتی خیال در زمان مواجه با مشکلات سرمایه‌گذاری، با ضمانت‌های حمایتی بیمه‌ای تامین می‌گردد؛ در نتیجه بیمه یکی از مهم‌ترین ارکان هر مراوده تجاری قلمداد می‌شود.
حجت بهاری‌فر در ادامه تصریح کرد: اساسا پیش‌شرط لازم جهت ریسک در هر نوع فعالیت اقتصادی و در مواجه با حوادث حین کار، با پشتوانه و اطمینان‌خاطر از حضور بیمه محقق می‌شود و با عنایت به حضور حمایت‌گونه بیمه‌ای است که شرکت‌ها فرآیندهای سرمایه‌گذاری خود را توسعه می‌دهند.
مدیرعامل شرکت بیمه ما، گریزی به رسالت صنعت بیمه کشور زده و تامین امنیت‌خاطر برای آحاد مردم به ویژه فعالین اقتصادی را کارویژه اصلی بیمه در ایران عنوان کرد و افزود: به عنوان یک شرکت در تمام رشته‌های بیمه فعال بوده و از توانمندی مالی بالاتری نسبت به دیگر همکاران برخوردار می‌باشیم و با تکیه بر تیم مدیریتی و کارشناسی متخصص در تمام رشته‌های بیمه‌ای در کنار فعالین اقتصادی ایستاده‌ایم.
وی در ارتباط با حمایت‌های بیمه‌ای، از مراودات تجاری میان شرکت‌های ایرانی و اعضای اتحادیه اقتصادی اورسیا با تاکید بر جایگاه بسیار مهم این منطقه از منظر ژئوپلیتیک، حضور جمعیت حدود ۴٫۵میلیارد نفری، ذخایر معدنی و انرژی فراوان، اضافه کرد: همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا زمینه‌های جدید فعالیت اقتصادی برای فعالین اقتصادی کشورمان را پدید آورده و در عین حال درب‌های تجارت کالاها و محصولات تولیدکنندگان ایرانی را در سطح بین‌المللی گشوده است.
بهاری‌فر با بیان اینکه شرکت بیمه ما در کنار فعالین اقتصادی است و آمادگی خود را جهت حمایت از فعالیت‌های تجاری در این عرصه اعلام می‌دارد، اظهار داشت: در حوزه‌هایی همچون حمل و نقل، اتومبیل، مهندسی، اشخاص، بیمه‌های زیان پولی که تولیدکنندگان و فعالین اقتصادی به آن نیاز دارند، در کنار سرمایه‌گذاران خواهیم بود.
وی، حضور در نمایشگاه اختصاصی اوراسیا در تهران را مهر تاییدی بر عزم جدی شرکت بیمه‌ای متبوع خود جهت حمایت از فعالین اقتصادی در ارتباطات تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیان کرد و گفت: علی‌رغم مشکلاتی که بر اثر تحریم در مناسبات بین‌المللی شرکت‌های بیمه ایرانی به وجود آمده، ظرف سالهای اخیر ارتباطات خوبی با صنعت بیمه دنیا برقرار کرده و در مبادات اطلاعاتی و دانش بیمه‌ای خود را حفظ کرده‌ایم.
بهاری‌فر درخصوص مناطق آزاد و گسترش ارتباطات منطقه‌ای کشورمان با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، با تصریح بر اینکه مناطق آزاد به منظور تسهیل و توسعه فعالیت‌های سرمایه‌گذاری در عرصه‌های تولیدی و تجاری در سطح جهانی و ملی ایجاد شده‌اند، افزود: با توجه به فرصت‌هایی که از قبل حضور ایران در اوراسیا به ویژه در زمینه شکستن حلقه‌های تحریم عاید کشورمان می‌شود و در عین حال مزایا و معافیت‌های قانونی و زیرساخت‌های مناسب موجود در مناطق آزاد، باید از این دو مزیت جهت گسترش مناسبات تجاری، درآمدزایی ارزی افزایش سهم ایران در بازارهای منطقه‌ای بهره برد.
مدیرعامل شرکت بیمه ما در پایان بر عزم جدی شرکت بیمه ما در جهت گسترش فعالیت‌های خود در مناطق آزاد تصریح کرد و خاطرنشان نمود: با توجه به افزایش تعداد مناطق آزاد که به همراه خود توسعه فعالیت‌های این مناطق در عرصه اقتصادی ملی و بین‌المللی کشورمان را همراه خواهد داشت و روند روبه گسترش همکاری‌های منطقه‌ای کشورمان، حضور بیشتر در مناطق آزاد به منظور برافراشتن چترهای حمایت بیمه‌ای از هرگونه فعالیت سرمایه‌گذاری، امری الزامی است.
اصغر امانی، رئیس انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان منطقه آزاد انزلی:
تبلور مانع‌زدایی، پشتیبانی و اجرای اقتصاد مقاومتی، با حمایت از توسعه مبادلات با اوراسیا
رئیس انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان منطقه آزاد انزلی که از میانه دهه هفتاد شمسی و از زمان شروع به کار منطقه ویژه اقتصادی انزلی، از طریق برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها و نمایشگاه‌های تخصصی با کشورهای حوزه دریای کاسپین و به‌ویژه روسیه، از تجربه و نگاه کارشناسی قابل توجهی نسبت به فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی همکاری کشورمان با اتحادیه اقتصادی اوراسیا برخوردار میباشد، با اظهار خوشحالی از برگزاری نخستین نمایشگاه به منظور معرفی فرصت‌ها و بررسی مشکلات پیش روی گسترش مبادلات تجاری فی مابین بازرگانان ایرانی با طرف مقابل خود در اوراسیا، اظهار داشت: متاسفانه علی‌رغم تمایل نظام مبنی بر بهره‌گیری از فرصت همکاری گمرکی سه ساله با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فعالین اقتصادی ایرانی علاوه بر مشکلات ناشی از بحران همه‌گیری ویروس کرونا در سطح جهان، با تحریم‌های دولت امریکا نیز مواجه بوده و می‌باشند و این دو عامل در بهره‌برداری قابل توجه از منافع ناشی از همکاری با کشورهای اوراسیا نقش موثری ایفا کردند.
اصغر امانی، وجود تنوع قوانین و مقرراتی که یکدیگر را نقض می‌کنند را دیگر عامل مخرب در مسیر توسعه همکاری‌ها در پرتو اوراسیا عنوان کرد و افزود: متاسفانه به دلیل نگاه مدیریتی غیرکارشناسی در مواجه با تحریم، دستگاه‌ها و نهادهای مختلف با تصویب آیین‌نامه و دستورالعمل‌های متفاوت که گاهی عمر اجرای آنها به چند روز نیز ختم نمی‌شود، موجب اخلال در فرآیندهای تجاری و اعتمادسازی در طرف خارجی می‌شوند؛ موضوعی که ظرف سه سال گذشته به یک مشکل مضاعف و تحریم داخلی در مسیر فعالیت سرمایه‌گذاری تبدیل شده؛ که این موضوع بر خلاف نظرات مقام معظم رهبری است.
وی، به فرصت‌های متنوع جهت عرضه کالاها و محصولات تولیدی ایران در بازار اوراسیا پرداخت و افزود: علی‌رغم ظرفیت مناطق آزاد شمالی کشور به ویژه منطقه آزاد انزلی به عنوان سرپل ارتباطی مناطق آزاد ایران با کشورهای حوزه قفقاز و اوراسیا، متاسفانه تاکنون اقدامات مناسبی جهت معرفی و صادرات محصولات تولیدی سایر مناطق آزاد ایران به این کشورها صورت نگرفته است.
رئیس انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان منطقه آزاد انزلی، امکان تامین نیاز بازارهای مصرف کشورهای همسایه مناطق آزاد اروند، چابهار، ارس، ماکو، کیش و قشم در کنار صدور کالاهای کشاورزی مناطق جنوبی با محوریت مناطق آزاد نیمه‌جنوبی کشور را مزیت رقابتی مناطق آزاد ایران عنوان کرد و گفت: با عنایت به توانمندی‌های بخش خصوصی مناطق آزاد، دبیرخانه شورایعالی و سازمان‌های عامل مناطق آزاد، سهم تجاری مناطق آزاد از تجارت ۳میلیارد دلاری فعلی که مرتبا روبه افزایش بوده و طی سالهای۹۹-۹۸ به بیش از سه برابر افزایش یافته است، در یک برنامه میان‌مدت و بلندمدت حداقل ۱۰درصد از این تجارت افزایش خواهد یافت.
فعال اقتصادی بازار روسیه با اشاره به افزایش تعداد مناطق آزاد به ۱۵منطقه که بخش عمده نقاط مرزی کشور را در برمی‌گیرد، اذعان نمود: ایجاد برنامه تعاملی و راهبردی جهت اتصال بازارهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با تکیه بر ظرفیت‌ها و مزیت‌های قانونی و زیرساختی مناطق آزاد، نه تنها موجبات شکستن حلقه‌های زنجیر تحریم بر شریان‌های اقتصادی ایران می‌گردد، بلکه باعث رونق کسب و کار داخلی با تکیه بر تسهیل و توسعه فعالیت‌های تجاری و ترانزیتی از طریق مناطق آزاد با کشورهای همسایه می‌شود.
امانی به زیرساخت‌های موجود جهت توسعه مراودات تجاری در بازار روسیه به عنوان مهم‌ترین بازار اتحادیه اقتصادی اوراسیا پرداخت و با تاکید بر جایگاه ویژه آستراخان روسیه در تاریخ مبادلات تجاری ایران با روس‌ها، اظهار داشت: وجود سرای تجاری ایرانیان در آستراخان روسیه که در واقع دروازه ورود به بازار روسیه و اوراسیا محسوب می‌شود، با دارا بودن فضای اداری و دفاتر کاری حدود ۳۰۰متر مربع و فضای نمایشگاهی حدود ۷۰۰مترمربع که محل عرضه محصولات و کالاهای برندهای ایرانی است در کنار امکان برگزاری جلسات کاری با فعالین اقتصادی کشورهای روسیه، اوکراین، بلاروس و قزاقستان، ازجمله فرصت‌های این سرای تجار است.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر وجود تفاهم‌نامه‌های تجاری منعقده مابین مناطق آزاد ایران با مناطق ویژه اقتصادی روسیه و قزاقستان در کنار زیرساخت‌های لجستیک موجود در مناطق و مزیت اختصاصی ما یعنی قرار گرفتن در کریدورهای بین‌المللی می‌تواند به عنوان مزیت‌های رقابتی ما در عرصه تجارت با اوراسیا و یا هر اتحادیه همکاری اقتصادی دیگر، به ایفای نقش بپردازد.
وی، پیشنهاد ایجاد میز اوراسیا در دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد را عنوان و خواستار تشکیل کمیته عالی صادرات متشکل از نمایندگان سازمان‌های عامل مناطق آزاد، دبیرخانه شورایعالی و شورای هماهنگی و همکاری فعالین اقتصادی مناطق آزاد، به منظور برنامه‌ریزی جهت پایش و رفع موانع گسترش صادرات به بازار اوراسیا شد.
رئیس انجمن سرمایه‌گذاران و کارآفرینان منطقه آزاد انزلی در پایان ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه کالاها و محصولات تولیدکنندگان مناطق آزاد و سرزمین اصلی در سرای ایرانی و یا در قالب نمایشگاه‌های اختصاصی در کشورهای اورسیا را راهکار معرفی ظرفیت‌های تولیدی-صادراتی فعالین اقتصادی کشورمان اعلام کرد و خاطرنشان نمود: تهیه بانک اطلاعاتی شرکت‌های تولیدی و خدماتی ایرانی به زبان‌های روسی و انگلیسی؛ بهره‌گیری از بندر و تاسیسات بندری و انبارهای بندر ایرانی سالیانکا برای کاهش هزینه‌ها؛ اخذ استاندارد رسمی روسیه جهت تسهیل در فرآیندهای صدور کالاهای تولیدی ایرانی؛ و در نهایت استفاده از حساب‌های بانکی در میربیزینس بانک و ازبر بانک می‌تواند موجبات توسعه فعالیت‌های اقتصادی و کسب و کارهای ایرانی در بازار روسیه و اوراسیا گردد.
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰