مناطق آزاد‌؛ اهرمی توانمند در جهت جهانی شدن اقتصاد ایران

به گزارش اخبار آزاد مناطق، طبق گفته‌های نمایندگان مجلس شورای اسلامی تاکنون از ظرفیت‌های مناطق آزاد به خوبی استفاده نشده است، تا حدی که هنوز خیلی از مردم این مناطق را مکانی برای خرید و فروش کالا می‌شناسند. این در حالی است که چنین موضوعی با ذات مناطق آزاد همخوانی ندارد؛ اما به دلیل آنکه نقش اصلی مناطق به خوبی اجرا نشده، این شناخت در مردم از مناطق آزاد به وجود آمده است.

واقعیت آن است که کمیسیون اقتصادی مجلس دوازدهم شورای اسلامی هم عملکرد مناطق آزاد را رضایت‌بخش نمی‌داند، از این‌رو در روزهای پایانی عمر دولت عزم خود را برای اصلاح قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی جزم کرده است؛ البته که تاکید نمایندگان بر عملکرد ضعیف یا مثبت مناطق آزاد در این دولت نیست، بلکه آنها به طور کلی عملکرد مناطق را در این قریب به سی سال منفی می‌بینند و معتقد هستند مناطق آزاد در این چند دهه از عمر خود نتوانسته‌اند توقع قانونگذار را از تشکیل آنان محقق کند.

توقع نمایندگان مجلس این است که براساس سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، مناطق آزاد به ریل تولید و صادرات برای کشور بازگشته تا موجب توسعه اقتصادی منطقه و سرزمین اصلی گردند.

در ادامه این گزارش، دیدگاه تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی درخصوص عملکرد مناطق آزاد خصوصا در دولت تدبیر و امید را می‌خوانید.

احمد دنیامالی، رئیس مجمع نمایندگان استان گیلان در مجلس:

مشکلات مناطق آزاد را گردن تحریم نگذاریم

احمد دنیامالی رئیس مجمع نمایندگان استان گیلان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با نشریه به ارزیابی خود از عملکرد مناطق آزاد در دولت روحانی پرداخت و گفت: مناطق آزاد فرصتی برای کشور است، با توجه به اینکه کشور ما درگیر مسئله تحریم و مشکلاتی در حوزه ترنزکشن‌‌های مالی است؛ لذا مناطق آزاد می‌توانند نقش مکمل را داشته باشند.

وی افزود: آنچه از ابتدای تاسیس مناطق آزاد مورد تاکید بوده و هست، بحث تولید، اشتغال و توسعه صادرات است‌. البته که در این میان بحث صادرات مجدد هم بسیار جدی و مهم تلقی می‌شود.

دنیامالی ادامه داد: باید تاکید کنم که محور اصلی اقتصادی کشور در بحث توسعه صادرات غیرنفتی است و اساس مناطق آزاد هم توسعه صنعتی و صادرات می‌باشد‌. لذا از نگاه من مناطق آزاد یک فرصت هستند، اما اگر این فرصت را تبدیل به این کنیم که کل کشور با تکثر مناطق آزاد روبه‌رو شوند، درست نیست؛ چراکه قطعا این طرح به نفع مناطق و توسعه کشور نمی‌باشد. اما برخی مناطق که به سمت تولید و توسعه صادرات غیرنفتی می‌روند، طبیعتا به نفع اقتصاد و منافع ملی عمل می‌کنند و می‌توانند در توسعه کشور تاثیرگذار باشند.

رئیس مجمع نمایندگان استان گیلان اظهار داشت: متاسفانه در برخی مناطق از اهداف اولیه عدول کردیم؛ طبیعتا این موضوع برای کشور آسیب زننده است؛ امیدوارم که شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که بتوانیم از ظرفیت مناطق آزاد بهترین استفاده را داشته باشیم‌.

وی تاکید کرد: اساس فعالیت مناطق آزاد باید در راستای دستیابی به بحث منافع ملی باشد؛ امتیازاتی که به مناطق آزاد تعلق می‌گیرد اگر با هدف منافع ملی و توسعه صادرات و پیشرفت وضع اقتصادی کشور با توجه به تحریم‌ها باشد، آن وقت می‌توانیم بگوییم که عملکرد مناطق آزاد مثبت بوده است.

دنیامالی افزود: مناطق آزاد صرفا بنگاه اقتصادی نیستند، این مناطق قرار بود اقتصاد کشور را با محور صنعت و صادرات توسعه دهند، ولی کار خیلی جدی در این خصوص از مناطق آزاد ندیده‌ایم.

وی گفت: قرار بود مناطق آزاد ما مرکزی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشند، ولی به گونه‌ای عمل کردند که اهداف اولیه هم محقق نشد.

این نماینده در ادامه اذعان داشت: اخیرا مجلس طرحی در بودجه درخصوص ارزش افزوده مصوب کرده است، متاسفانه در آن جلسه به دلیل اینکه به بازدید منطقه زلزله‌زده رفته بودم، حضور نداشتم؛ اما متاسفانه با تصویب آن طرح، مناطق آزاد ملزم به پرداخت ارزش افزوده می‌شوند، این موضوع برای بحث تولید در مناطق آزاد مقداری نگرانی به وجود می‌آورد، ولی امیدوارم که آسیب جدی به بخش تولیدی صنعتی کشور و صادرات غیرنفتی وارد نشود.

دنیامالی درخصوص طرح اصلاح قانون مناطق آزاد گفت: هنوز روی این طرح کار نشده است، این طرح خیلی جای کار دارد؛ محدودیت‌هایی را که به منافع ملی کمک کند را در این طرح لحاظ می‌کنیم، در بخشی هم که بتوانیم گشایش‌هایی خصوصا در جهت دور زدن تحریم‌ها داشته باشیم؛ اعمال می‌کنیم‌.

رئیس مجمع نمایندگان استان گیلان درخصوص افزایش مناطق آزاد نیز بیان داشت:‌ در حال حاضر افزایش مناطق آزاد مغایر منافع ملی است، اکنون همه تلاش می‌کنند که هر مکانی را به منطقه آزاد تبدیل کنند، اما هیچ هدفمندی جامعی در این رابطه صورت نمی‌گیرد. ابتدا باید به فکر توسعه صادرات و تولید و اشتغال باشیم و بعد به افزایش مناطق فکر کنیم.

وی در رابطه با مصوبه مجلس قبل من‌باب اداره دبیرخانه مناطق آزاد توسط وزارت اقتصاد گفت:  این طرح قانونی است که مجلس تصویب کرده تا دبیرخانه زیرنظر وزارت اقتصاد و دارایی کار کند‌. اینکه مثبت و منفی است، ورود نکردم؛ ولی به نظر می‌رسد که دبیرخانه استقلال خود را چه بخواهد با نهاد ریاست جمهوری و یا وزارتخانه کار کند، خواهد داشت.

دنیامالی درخصوص اینکه دبیرخانه شورایعالی به زیرمجموعه وزارت اقتصاد انتقال داده شد، افزود: علت این کار این بود که مناطق آزاد پاسخگوی بخش نظارتی مثل مجلس باشد؛ در واقع مجلس می‌خواست کارهای نظارتی را بهتر برعهده گیرد. لذا این نمی‌تواند مانع استقلال مدیریتی دبیرخانه باشد. به هر حال باید بپذیریم که اگر دستگاه‌های ما زیرنظر وزارتخانه‌ای نباشد، در حوزه نظارتی نمی‌توان این دستگاه را مورد سوال جهت بررسی عملکرد قرار داد. به اعتقاد ما در چهارچوب درآمدهای عمومی خزانه این اتفاق باید برای مناطق آزاد بیفتد که درآمدهایی که سازمان دولتی ایجاد می‌کنند، از یک مسیر مشخصی وارد خزانه عمومی کشور شود و از طرف دیگر به سمت مسائلی که در آن حوزه و آن مجموعه که درآمد را ایجاد کند، برود.

این نماینده مجلس درخصوص ابطال آیین‌نامه‌ها و قوانین مناطق آزاد توسط برخی اشخاص، اظهار نمود: وقتی دولت محترم شش هزار هکتار اراضی را به یک منطقه آزاد ملحق می‌کند علی‌رغم اینکه همه می‌دانیم توسعه مناطق آزاد قانون مجلس را می‌خواهد، طبیعتا یک فرد هم پیدا می‌شود که آن را به دیوان ببرد و دیوان هم آن را ابطال کند و همین اتفاق هم افتاد. اگر در چارچوب عمل کنیم، ابطالی هم وجود نخواهد داشت.

وی به وضعیت مناطق آزاد در دوره برجام و قبل برجام اشاره کرد و گفت: طبیعتا تحریم‌ها در عملکرد مناطق آزاد تاثیرگذار است؛ وقتی در حوزه اقتصاد بخواهیم کاری صورت گیرد، مشکلاتی از این جانب وارد می‌شود. ولی این واقعیت را هم باید پذیرفت که کارکرد مناطق آزاد به گونه‌ای است که حتی اگر تحریم‌ها هم نبودند، باز هم شاهد عملکرد مثبت قابل توجهی نمی‌بودیم؛ یعنی به عبارتی نباید همه مشکلات را گردن تحریم‌ها بگذاریم.

دنیامالی افزود: در مورد عملکرد مناطق آزاد باید بگویم که هر منطقه آزادی کارکرد خود را دارد؛ در مورد منطقه آزاد کیش حتما بخش توریسم اساس قصه است یا حتی در مورد قشم هم اینگونه است؛ اما بعضی از مناطق با نگاه توسعه صادرات غیرنفتی در مجموعه تولید ارزش افزوده تاسیس شدند؛ مثال عینی آن انزلی است. انزلی یک شهر توریستی است؛ در استان گیلان یک منطقه توریستی معنا ندارد که منطقه آزاد هم در بخش توریست کار کند؛ یعنی قرار نیست منطقه آزاد هووی شهر شود؛ منطقه آزاد باید تمام زمین‌هایی که دارد، در اختیار صنعت و تولید و ایجاد ارزش افزوده قرار دهد؛ مواد اولیه هم یا از داخل یا خارج، وارد مجموعه می‌شود. با این رویه یک ارزش افزوده و تولیدی ایجاد شود؛ یک بخشی‌اش می‌تواند صادر و یک بخشی هم طبق قانون وارد کشور شود‌.

رئیس مجمع نمایندگان استان گیلان تاکید کرد: لذا انتظار می‌رود مسئولان مناطق آزاد با هم‌افزایی اثرات ناشی از فعالیت‌ها، وضع اقتصادی مردم را سامان ببخشند‌.

وی ادامه داد: منطقه آزاد ارس هم داستان خودش را دارد و یا چابهار؛ بنابراین از این جهت بایستی تفکیک برای کارکرد مناطق آزاد قائل شد. به اعتقاد من ابتدا باید از ظرفیت مناطق آزاد موجود نهایت استفاده را کنیم، یک ارزیابی هم داشته باشیم و بعد به دنبال افزایش مناطق آزاد کشور باشیم‌.

دنیامالی درخصوص ثبات مدیریتی در مناطق آزاد گفت: ثبات مدیریتی مناطق آزاد قابل دفاع است، ولی مناطق آزاد یکسری قوانین ویژه‌ای دارند، اگر ما براساس سیستم نظارتی و قوانین داخلی خودمان اظهارنظر کنیم، باید بگوییم که بسیاری از آنها مغایر است. اگر می‌خواهیم مناطق آزادمان بهتر کار کنند، مناسب است که دادگاه‌های ویژه را برای این فعالیت اختصاص دهیم و قانونگذار چهارچوب‌های خاصی را لحاظ کند. اگر از این چهارچوب‌ها درست بهره‌برداری شود، فکر می‌کنم به افزایش ظرفیت مناطق آزاد می‌تواند کمک کند‌.

این نماینده مجلس تاکید کرد: یکی از بحث‌هایی که در مورد مناطق آزاد داریم، توسعه صادرات غیرنفتی است و موضوع اشتغال برای مناطق است که اگر ایجاد شود، به توسعه کشور کمک می‌کند. اکنون هم اعتقاد دارم یکی از موضوعاتی که در دوران تحریم‌ها می‌تواند کمک کننده باشد، مناطق آزاد است‌.

وی ادامه داد: به اعتقاد من کار مناطق آزاد تخصصی است و مسئولان مناطق آزاد باید همه‌جانبه‌نگر باشند، یعنی می‌بایست قابلیت‌های ارزنده‌ای داشته باشند تا بتوانند مناطق آزاد را اداره کنند.

رئیس مجمع نمایندگان استان گیلان در مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: با تمام این اوصاف باید تاکید کنم که برخی از مناطق مثل کیش و قشم در حوزه تخصصی خود یعنی گردشگری خوب عمل کردند؛  اما خیلی از مناطق دیگر وارد اقدام تخصصی که زمینه‌ساز توسعه کشور باشد، نشدند و صرفا اقداماتی را انجام دادند که مردم عادی نیز از پس آن برمی‌آمدند و اصلا نیاز به ورود مناطق آزاد نبوده است.

محمد علیپور، نماینده مردم ماکو در مجلس:

قانون چگونگی اداره مناطق آزاد گویا نیست

محمد علیپور نماینده مردم ماکو در مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با نشریه، به ارزیابی خود از عملکرد مناطق آزاد در دولت آقای روحانی پرداخت و گفت: روی هم رفته شرایط مناطق آزاد با یکدیگر متفاوت است و اصلا نمی‌توان با یک نگاه همه مناطق آزاد کشور را ارزیابی و قضاوت کرد. بعضی از مناطق هستند که نسبت به گذشته و در این دولت تغییراتی داشتند، ازجمله منطقه آزاد ماکو که در این فرصت و در دولت آقای روحانی انصافا اقدامات خوبی در این منطقه انجام شده است؛ البته دولت کاری نکرده است، بلکه خود منطقه آزاد فعال بوده است‌. این منطقه توانست برای خودش فرودگاه ایجاد کند، ۶۰کیلومتر بزرگراه بسازد و مهم‌تر اینکه در جلب سرمایه‌گذاری اقدامات قابل توجهی داشته است.

وی ادامه داد: منطقه آزاد ارس هم همین گونه است، در بحث تولید و صادرات پیشرفت خوبی داشته،  ولی به طور کلی باید بگویم که هر کدام از این مناطق در ابعادی با توجه به استعداد خود منطقه و پتانسیل منطقه قدم‌هایی برداشتند‌.

علیپور تاکید کرد: باید اذعان داشت که در شرایط کلی منطقه آزاد کیش، قشم و چابهار که از مناطق قدیمی هستند، تغییرات آنچنانی نداشتند؛ اما مناطقی که بعدا ایجاد شدند مثل ماکو، ارس و انزلی، پیشرفت‌های چشمگیری در آنها دیده می‌شود‌.

این نماینده مجلس گفت: در شرایط کلی کشور متاسفانه ذهن‌ها و دیدگاه‌ها نسبت به مناطق آزاد منفی است، ولی به نظر بنده ما نتوانستیم از ظرفیت مناطق به خوبی استفاده کنیم، در حالی که در شرایط تحریم می‌توانستیم از این مناطق بهترین استفاده‌ها را ببریم‌. در مجموع می‌توان گفت نسبت به دوره‌های گذشته حداقل در این دولت، وضعیت مناطق آزاد بهتر بوده است. برخی از همان سال‌۷۲ که مناطق آزاد شروع به کار کردند می‌گفتند این مناطق حیاط خلوت دولت‌ها است و کارکردهای چشمگیری ندارند؛ اما واقعیت آن است که در سال‌های گذشته کارکرد مناطق آزاد قابل توجه بوده است؛ در زمینه‌هایی هم توجه در بین دست‌اندرکاران و مسئولین ایجاد شده و حساسیت‌هایی در تصویب قوانین و بودجه قوانین به وجود آمده و از این جهت نسبت به گذشته احساس مثبت‌تری نسبت به مناطق است.

وی ادامه داد: عملکرد ضعیف درمورد برخی مناطق صدق می‌کند که بیشتر از جنبه گردشگری مهارت دارند؛ اکنون هم که بیماری کرونا آمده و آنها را از رونق قبلی انداخته است.

علیپور تاکید کرد: درخصوص مدیریت و ریخت و پاش‌هایی که برخی مناطق آزاد داشتند، در مجلس تحقیق و تفحص تصویب شده که باید انجام بگیرد؛ انتقاد و نقطه نظراتی در رابطه با مدیریت برخی مناطق مطرح است که دچار یکسری مسائل هستند و سبب شده مناطق دیگر زیرسوال بروند. همچنین چابهار جزء مناطق موفق است، از آن جهت هندوستان می‌خواهد این منطقه کریدور جنوب به شمال شود و این منطقه در بحث ایجاد تاسیسات بندری مورد توجه هندوستان قرار دارد؛ ارتباط ریلی چابهار به شمال کشور افغانستان هم سبب شده که این منطقه مورد توجه قرار گیرد.

نماینده مردم ماکو در مجلس اظهار داشت: چون ذهنیت کلی در رابطه با مناطق آزاد منفی است، مناطق با چالش‌ها و موانع جدی در سطح کشور روبه‌رو هستند‌.

وی در پاسخ به این سوال که این موانع چیست، گفت: برخی مناطق صرفا مجوز منطقه آزاد را دادند،  اما دولت در آنجا سرمایه‌گذاری نکرده است؛ یعنی فقط مجلس تصویب کرده و مجوز داده و در نهایت هم منطقه‌ای را محصور کردند و اسم منطقه آزاد روی آن گذاشتند. از طرفی انتظار دارند معجزه رخ دهد بدون اینکه دولت سرمایه‌گذاری کند و زیرساخت‌ها را آماده نمایند؛ این توقع وجود دارد که تک‌تک مناطق آزاد تبدیل به پایگاه صادراتی شوند. ذهنیت منفی این است که منطقه آزاد به تنهایی نقش اقتصادی و صادراتی خود را به خوبی ایفا کنند، تبدیل به دروازه‌های ورودی و ورود کالا به کشور نشوند، تولید داخل را تحت‌الشعاع قرار ندهند و قاچاق هم در مناطق رخ ندهد. این در حالی است که موقعیت مناطق آزاد را برای فراهم کردن شرایط سرمایه‌گذاری و نقش صادراتی فراهم نکردند‌‌. به اضافه اینکه از قدیم گفتند مناطق آزاد به شکل سیاسی اداره شدند.

علیپور تصریح کرد: مناطق آزاد بنگاه‌های اقتصادی هستند‌، کارکرد اقتصادی‌، تولید‌، جذب سرمایه‌گذاری، اشتغال و صادرات دارند؛ لذا باید دولت به مناطق آزاد برای رسیدن به هدف اصلی‌شان کمک کند. ولی این دولت در انتخاب مدیران موفق عمل نکرده است. معمولا افراد خاصی را می‌آورند که شرایط لازم و سابقه کار تولیدی و اقتصادی داشته باشند؛ اما دولت از آدم‌های سیاسی استفاده می‌کند؛ بنابراین مناطق آزاد از این جهت نتواستند آن طوری که باید انتظارات را برآورده کنند.

وی درخصوص طرح افزایش مناطق آزاد جدید گفت: طرح مناطق آزادی که در مجلس قبلی اضافه شدند، تاکنون در مجمع تشخیص مصلحت نظام معطل مانده و هیچکدام هنوز موفق نشدند که به تصویب نهایی برسند‌. اما به هر حال این طرح اگر به توسعه اقتصاد کشور کمک کند، می‌تواند مفید باشد.

نماینده مردم ماکو در مجلس درخصوص انتقال دبیرخانه به زیرمجموعه وزارت اقتصاد اظهار نمود: این طرح در مجلس نهم هم مطرح بود، نمایندگان محترم برای اینکه مناطق آزاد را پاسخگو کنند، در مجلس دهم هم دوباره این طرح را آوردند‌. باید تاکید کنم که درست است که رئیس دبیرخانه توسط رئیس‌جمهور انتخاب می‌شود و حکم مشاور را دارد، ولی جایگاه و تشکیلاتش این است که معاونت وزارت اقتصاد است و در واقع در حد یک معاونت عمل می‌کند. آن زمانی که که آقای طیب‌نیا به عنوان وزیر بودند، به هیچ عنوان این موضوع را نپذیرفتند و می‌گفتند که سازمان‌های زیرنظر وزارت اقتصاد به قدری گسترده‌اند که نمی‌توان آنها را اداره کرد چه رسد به اینکه یک سازمان دیگر هم اضافه شود و به عنوان معاونت وزارت دربیاید. عملا هم مشخص شد در مدتی که در جایگاه ساختار اداری به عنوان معاونت وزارت اقتصاد تصویب شد، تصمیم و مصوبه موفقی نبوده است.

علیپور درخصوص طرح اصلاح قانون مناطق آزاد در مجلس جدید گفت: این طرح که در کمیسیون اقتصادی در حال بررسی است، شرایط ایجاد مناطق را مشخص می‌کند؛ قانونی که در مورد مناطق آزاد داریم عمدتا برای نزدیک به ۳۰سال قبل است، بعد از آن به صورت مقطعی مواردی به قانون مناطق آزاد اضافه شده، ولی آنچنان این قانون گویا و کامل نیست. در این طرحی که وجود دارد، دوستان می‌خواهند شرایط ایجاد مناطق آزاد را مشخص کنند، در واقع در رابطه با میزان محدوده مناطق آزاد است. درست نیست که بدون فراهم کردن زیرساخت یک منطقه‌ای را محصور کنیم و بگوییم که فلان جا تبدیل به منطقه آزاد شده است؛ لذا در این قانون جدید اینگونه پیش‌بینی شده که هر محلی که به عنوان منطقه آزاد شناخته می‌شود، دولت مکلف می‌گردد که زیرساخت‌هایش را فراهم کند. این طرح احتمالا بعد عید به صحن می‌آید، البته انتخابات را داریم و فضای کشور مشغله زیاد پیدا می‌کند، اما دست‌اندرکاران این طرح در کمیسیون اقتصادی به دنبال این هستند که طرحی کامل تصویب کند که نه تنها هیچ محدودیتی برای سرمایه‌گذار نیست، بلکه بستر بیشتر فراهم شود‌.

وی ادامه داد: هنوز که هنوز است خیلی از بروکراسی‌ها در مناطق آزاد وجود دارد. کسی که می‌خواهد واحد تولیدی راه‌اندازی کند، باید در کمترین فرصت زمین در اختیارش قرار گیرد یا اینکه مجوز برای ساخت واحد تولیدی در کمترین زمان ممکن در اختیارش باشد؛ اما در حقیقت می‌بینیم که صرفا اسم مناطق آزاد مطرح است و همان بروکراسی که در سرزمین اصلی وجود دارد، در مناطق آزاد هم حاکم است. قرار شده که این مشکلات در قانون جدید نباشد.

نماینده مردم ماکو در مجلس شورای اسلامی در پایان به شرایط سرمایه‌گذاری در دوره برجام و بعد برجام پرداخت و گفت: در شرایط برجام، سرمایه‌گذاران روانه مناطق آزاد شدند؛ به طور کلی شرایط اقتصادی فرق کرده بود و این شرایط برای سرزمین اصلی نیز همین‌گونه بود. بحث تحریم‌ها که پیش آمد، کل کشور در بحث سرمایه‌گذاری دچار مشکل شد و مناطق آزاد هم از این قضیه بی‌تاثیر نبودند. ولی مناطق آزاد مشوق‌ها و جاذبه‌هایی دارند که سرمایه‌گذاران را به خود جلب می‌کنند تا در آن فعالیت اقتصادی داشته باشند. هر کدام از مناطق آزاد هم پتانسیل‌هایی دارند که در واقع به نوعی برای کسانی که می‌خواهند کار و سرمایه‌گذاری کنند، وسوسه کننده است‌.

غلامرضا مرحبا، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس:

اعمال تحریم‌ها فرصت را از مناطق آزاد گرفت

غلامرضا مرحبا عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه، به ارزیابی خود از عملکرد مناطق آزاد پرداخت و گفت: مناطق آزاد موقعیتی مناسب برای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی و مکانی برای سرمایه‌گذاری، تبادل و ورود تکنولوژی به کشور هستند‌.

وی تاکید کرد: البته مسئولان تلاش کردند که اهداف مربوط به مناطق آزاد محقق شود و تا حدودی هم به ویژه در زمان برجام این فرصت ایجاد شد؛ اما مشکلات ایجاد به وجود آمده به واسطه تحریم‌ها، فرصت سرمایه‌گذاری و تجارت و تولید را تا حدود زیادی از مناطق آزاد کشور گرفت.

این نماینده مجلس ادامه داد: سرکوب و انتقاد به مناطق آزاد کشور رویه درستی نیست، اما واقعیت آن است که به واسطه برخی تخلفات، تصور نسبت به مناطق آزاد کشور خراب شده و گاها می‌شنویم که هنوز برخی این مناطق را حیاط خلوت دولت معرفی می‌کنند. شاید افزایش نظارت، بهبود و اجرای یک برنامه‌ریزی درست، به حل مشکلات مربوط به مناطق آزاد کمک کند.

مرحبا افزود: عملکرد مناطق آزاد صرفا در یک دوره نمی‌تواند ارزیابی درستی باشد؛ چراکه مشکلات از پایه و شاید از بدو تاسیس مناطق آزاد وجود داشته است؛ مشکلاتی ازجمله جانمایی نامناسب مناطق آزاد و نبود زیرساخت‌ها که مناطق را مجبور به تبدیل شدن به پایگاهی برای قاچاق  و ورود ارز به محصولات مصرفی لوکس کرد. با تمام این اوصاف در کل در بسیاری از مناطق آزاد عملکرد خوبی داشته‌ایم و باید با برنامه‌ریزی و نظارت بهتر، مناطق را تبدیل به مکانی برای ورود تکنولوژی و محلی برای سرمایه‌‌گذاری نمود.

وی در پاسخ به این سوال که وضعیت تولید را در این سال‌ها با توجه به تاکید مقام معظم رهبری نسبت به رونق و جهش تولید، چگونه می‌بینید، اظهار داشت: نمی‌توان تمام مناطق آزاد را به یک چشم دید؛ وضعیت تولید در برخی مناطق قابل توجه بود و نسبت به گذشته فرق محسوسی داشته است؛ اما به هرحال هنوز فاصله زیادی داریم که بگوییم مناطق آزاد کشور مکانی برای تولید محسوب می‌شوند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان درخصوص طرح اصلاح قانون مناطق آزاد در مجلس بیان داشت: این طرح باعث ایجاد محدودیت برای سرمایه‌گذاران نخواهد شد و از همه جا یعنی دبیرخانه شورایعالی، وزارت اقتصاد و مرکز پژوهش‌های مجلس در رابطه با بحث اصلاح قانون مناطق آزاد در کمیسیون اقتصادی حضور دارند. ما نقطه نظرات را می‌شنویم و در نهایت باید بگویم که کاری انجام نمی‌شود که بخواهیم برای سرمایه‌گذاران ایجاد محدودیت نماییم. هدف این طرح بیشتر برطرف کردن مشکلات مربوط به مناطق آزاد است تا نسبت به گذشته شاهد عملکرد مثبتی باشیم.

عادل نجف‌زاده، نائب رئیس فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی:

اشتباه بزرگ در انتقال دبیرخانه به زیرمجموعه وزارت اقتصاد

عادل نجف‌زاده نائب رئیس فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با نشریه، ارزیابی کلی را نسبت به عملکرد مناطق آزاد ارائه داد و گفت: واقعیت آن است که مناطق آزاد، فرصت و موقعیت مناسبی برای کشور هستند و یکی از مزیت‌های سهم‌گیری از اقتصاد جهانی، وجود همین مناطق آزاد تلقی می‌شود. در این راستا کشورهای اطراف ما تعداد قابل توجهی مناطق آزاد دارند و هر روز این تعداد در حال افزایش است. این موضوع نشان می‌دهد که جهان به پیشبرد اهداف اقتصادی و توسعه کشورها به واسطه مناطق آزاد دست یافته است. اما در ایران متاسفانه شاهد عملکرد مثبتی نیستیم، مهم‌ترین ضعفی که در سال‌های گذشته توسط مجلس قبل شاهد بودیم، این است که دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد به زیرمجموعه وزارت اقتصاد منتقل شد و این موضوع به طور کلی از تصمیم‌گیری رئیس‌جمهوری خارج گردید و این مقوله، کم‌توجهی به مناطق آزاد در کشور ما قلمداد می‌شود.

وی درخصوص طرح افزایش مناطق آزاد که لایحه دولت در مجلس قبل بود، ابراز تمایل کرد و اذعان داشت: ما در مفصلگاه اقتصاد جهانی قرار داریم، شمال و جنوب، شرق و غرب کشور موقعیت‌های خوبی برای ایجاد مناطق آزاد جدید هستند؛ اما متاسفانه این طرح همچنان سرگردان است و در مجمع تشخیص مصلحت نظام خاک می‌خورد. این در حالی است که مناطق آزاد بهترین گذرگاه برای دور زدن تحریم‌ها و بهترین مکان برای تولید و صادرات هستند.

این نماینده مجلس درخصوص طرح اصلاح قانون مناطق آزاد در مجلس جدید نیز گفت: این طرح به دنبال آن است که مناطق آزاد را به اهداف اصلی نزدیک کند و آنها را به مکانی برای صادرات و تولید تبدیل نماید‌. متاسفانه مناطق آزاد را برخی به پایگاهی برای قاچاق می‌شناسند، در حالی که کل این رویکرد حدود ۴درصد است و از این جهت باید تاکید کنم که نمی‌شود ماموریت‌های مناطق آزاد را با این اتهام زیرسوال برد.

نائب رئیس فراکسیون مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان تصریح کرد: متاسفانه در این دوره در بحث نظارت‌ها و تبیین ماموریت‌های مناطق آزاد ضعیف عمل کردیم و البته که باید به مناطق آزاد کمک کنیم؛ گاها در همین مجلس شاهد هستیم که برخی دوستان با نگاه منفی، طرحی را نسبت به مناطق آزاد جلو می‌برند. باید بپذیریم که در شرایط کنونی، مناطق آزاد می‌تواند راه‌حل خوبی برای توسعه کشور باشند، اما مشروط به آنکه مشوق‌ها را برای سرمایه‌گذاری بیشتر کنیم، نه آنکه به صرف قاچاق که آن هم محدود است، کل مجموعه را زیرسوال ببریم و به دنبال محدود کردن مناطق آزاد باشیم‌.