از مهمترين ويژگيهاي منابع انساني در مناطق آزاد و ويژه اقتصادي، بهرهمندي آنان از دانش و اشتراك آن است.
کشورهای متفاوتی اعم از توسعه یافته و در حال توسعه با توجه به ویژگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی برای دستیابی به هدفهایی نظیر توسعه اقتصاد ملی، جذب سرمایههای خارجی، استفاده از برتریهای نسبی، ایجاد فرصتهای شغلی، تربیت نیروی انسانی، افزایش درآمدهای ناشی از فعالیتهای خدماتی، افزایش کارایی اقتصاد ملی، توسعه منطقهای و تبدیل بخشهای عقب مانده به قطبهای توسعه، اقدام به ایجاد مناطق آزاد تجاری-صنعتی کردهاند.
یکی از مهمترین مشکلاتی که در مسیر توسعه اقتصادی در مناطق آزاد شاهد هستیم، عدم تفویض اختیارات کامل سازمانهای دولتی و وزارتخانهها طبق قانون به این مناطق است.
سالهاست که مناطق آزادیها که شامل مدیران و مسئولین سازمانها، سرمایهگذاران و فعالین اقتصادی و همچنین مردمان بومی میشود، از دخالتهای دستگاههای سرزمین اصلی در امور این مناطق گلایهمند هستند. از سوی دیگر منتقدین نیز به دلایل و بهانههای گوناگون، عملکرد و کارکرد مناطق آزاد کشور را زیر سوال میبرند و تمام اتهامات و مشکلات را به این مناطق نسبت میدهند.
مناطق آزاد در ایران به صورت مستقل و بدون استفاده داشتن سهمی مشخص از بودجه ملی از ابتدای تاسیس خود اداره میشوند. تجربه مناطق آزاد در خودکفایی از بودجه نفتی و حتی مالیات میتواند الگویی در مدیریت اقتصاد کلان کشور علیالخصوص در شرایط تحریمی فعلی باشد. اما این امر نمیتواند واقعیت غیرقابل انکار ضرورت توسعه و متنوعسازی منابع درآمدی را بپوشاند.